17 Ιουλίου – 12 Αυγούστου 1945: Η Διάσκεψη στο Πότσνταμ της Γερμανίας

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ

Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος άρχισε στην Ευρώπη την 1η Σεπτεμβρίου 1939 και ώρα 4:45 το πρωί με την παραβίαση των συνόρων της Πολωνίας από τα γερμανικά στρατεύματα και τελείωσε στις 7 Μαΐου 1945 με την υπογραφή συνθηκολόγησης και παράδοσης της Γερμανίας στην

πόλη Ρέιμς από τους συνεργάτες του Χίτλερ, στρατάρχη Κάιτελ, τον ναύαρχο Φρίντεμπουργκ και τον στρατηγό Στρούμφ. Εκ μέρους των συμμάχων συμμετείχαν ο Ρώσος στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσης Ζούκωφ, των Η.Π.Α. ο στρατηγός Μπέντελ Σμιθ, ο Άγγλος στρατηγός Φρέντερικ Μόργκαν και ο Γάλλος στρατηγός Φρανσουά Σεβέζ.
Το οριστικό τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε με την παράδοση της Ιαπωνίας στους Αμερικανούς στις 2 Σεπτεμβρίου 1945 στο κατάστρωμα του καταδρομικού «Μισσούρι» που ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι του Τόκιο, με την υπογραφή της συνθηκολόγησης το πρωί στις 9:04.
Ο Ραιημόν Καρτιέ στη δίτομη ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τελειώνει το θαυμάσιο αυτό έργο του με τη φράση: «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τελειώνει τη 2.194η ημέρα του. 61 έθνη και 100 ως 110 εκατομμύρια άντρες πήραν μέρος σε αυτόν. Οι εχθροπραξίες είχαν διεξαχθεί σε μία έκταση 22 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Οι υλικές ζημιές δεν υπολογίστηκαν ποτέ σε αριθμούς με ικανοποιητική προσέγγιση, αλλά είναι εκτός αμφιβολίας, ότι υπερβαίνουν κατά πολύ τις ζημιές που συσσώρευσαν όλες οι προηγούμενες συγκρούσεις. Αποτελεί τίτλο τιμής για την ελαστικότητα του ανθρωπίνου γένους το γεγονός ότι η καταπληκτική αυτή δοκιμασία δεν διέκοψε παρά μόνο επί τόσα λίγα χρόνια την πορεία της ανθρωπότητας προς την πρόοδο» (βιβλ. 1, σελ. 394).
Έτσι τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, με τη συντριβή του φασισμού και ναζισμού από την Κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση, η οποία άρχισε να εδραιώνει την εξουσία της στην Ανατολική Ευρώπη (και ολοκληρώθηκε επίσημα το 1955 με το «Σύμφωνο της Βαρσοβίας» ή κατά τον Τσώρτσιλ από το 1946 ως «Σιδηρούν Παραπέτασμα») σε μία τεράστια ακτίνα από την Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία, τη Ρουμανία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία. Τα σχέδια του Στάλιν σταματούσαν στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βουλγαρία, διότι με την συμφωνία της Μόσχας για τις «ζώνες επιρροής» τον Οκτώβριο του 1944 μεταξύ Στάλιν και Τσώρτσιλ, η Ελλάδα κατά 90% θα εξαρτιόταν από την Αγγλία και κατά 10% από τη Ρωσία. Δυστυχώς η συμφωνία αυτή κρατήθηκε μυστική από τον Στάλιν προς την ηγεσία του Κ.Κ.Ε. και τον Ν. Ζαχαριάδη και αυτό θεωρείται μία από τις αιτίες που φτάσαμε στον Εμφύλιο πόλεμο με χιλιάδες αδικοχαμένους Έλληνες νεκρούς.
Η μεγάλη ακτίνα δράσης της Κομμουνιστικής παρουσίας στην Ευρώπη ανησύχησε τον «πατέρα της νίκης» Ουίνστον Τσώρτσιλ κι έτσι μετά από μία συνάντηση με τον πρόεδρο των Η.Π.Α. Ρούσβελτ αποφάσισαν, μετά τη σύσκεψη της Γιάλτας στις 04.04.1945, να καλέσουν τον Στάλιν σε μία νέα σύσκεψη που θα γινόταν στο Πότσνταμ, προάστιο του κατεστραμμένου Βερολίνου.
Η σύσκεψη άρχισε στις 17 Ιουλίου 1945 και τελείωσε στις 2 Αυγούστου 1945 χωρίς τον Τσώρτσιλ, διότι από τις εκλογές που έγιναν στην Αγγλία στις 26.07.1945 το Εργατικό κόμμα που νίκησε και ανέλαβε την εξουσία, αντικατέστησε τον Τσώρτσιλ με τον νέο πρωθυπουργό Κλέμεντ Άτλι. Απουσίαζε επίσης από τη σύσκεψη του Πότσνταμ ο Ρούσβελτ, διότι πέθανε στις 12 Απριλίου 1945 και τη θέση του πήρε ο νέος πρόεδρος των Η.Π.Α. Χάρι Τρούμαν.
Στην πρώτη μέρα της σύσκεψης με πρόεδρο τον Τρούμαν έγινε ενημέρωση από τον ίδιο, πρώτα στον Άγγλο πρωθυπουργό Κλέμεντ Άτλι και στη συνέχεια στον Στάλιν, ότι στην έρημο του Μεξικού έγινε με επιτυχία η πυρηνική δοκιμή της πρώτης ατομικής βόμβας που παρόμοια θα ριχνόταν στην Ιαπωνία για την επίσπευση του τέλους του Παγκοσμίου Πολέμου. Και πράγματι στις 6 Αυγούστου 1945 έπεσε η πρώτη ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και στη συνέχεια η δεύτερη στις 8 Αυγούστου 1945 στο Ναγκασάκι, όπου 200.000 περίπου άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Στη διάσκεψη του Πότσνταμ οι τρεις νικητές αρχηγοί θα έπρεπε να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της Γερμανίας και των συμμάχων κρατών της στον πόλεμο, τη Ρουμανία, τη Φινλανδία, την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία. Αποφασίστηκε επίσης: «Οι Γερμανικές επανορθώσεις και το σχετικό με αυτές ζήτημα των συνόρων της Γερμανίας. Το ζήτημα των Γερμανών εγκληματιών πολέμου. Οι όροι εισδοχής της Ιταλίας στον Ο.Η.Ε. Το μέλλον της στρατιωτικής οργάνωσης της Γερμανίας. Η ομαλή επιστροφή των γερμανικών πληθυσμών στα εδάφη της Γερμανίας». (βιβλ. 2, σελ. 40).ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1) «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ», ΡΑΙΗΜΟΝ ΚΑΡΤΙΕ, Εκδ. «ΠΑΠΥΡΟΣ–ΛΑΡΟΥΣ–PARISMATCH», Αθήνα, 1965.
2) «ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ», Τόμος 2, Τεύχος 17, Αθήνα, 2000.