Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία

Από τον Κωστή Χατζηδάκη υπουργό Εργασίας

Ο νόμος 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας είναι ένας νόμος ο οποίος ανταποκρίνεται στις κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο, επικαιροποιώντας και προσαρμόζοντας αναλόγως την εργασιακή νομοθεσία. Αυτό κάνει με την εισαγωγή της

Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας για τον έλεγχο και την πάταξη της «μαύρης» εργασίας και της εισφοροδιαφυγής. Με την αναβάθμιση του ΣΕΠΕ σε Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, έτσι ώστε να μην κατηγορείται πως επηρεάζεται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Με τη δυνατότητα «συμφιλίωσης» της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων, με αίτημά τους για κατάλληλη διευθέτηση του χρόνου εργασίας τους. Την πληρωμένη άδεια πατρότητος 14 ημερών σε κάθε πατέρα, όταν γεννιέται το παιδί του, αλλά και την προστασία του από απόλυση για 6 μήνες. Την επιδοτούμενη από τον ΟΑΕΔ γονική άδεια δύο μηνών και για τους δύο γονείς. Την εξίσωση εργατοτεχνιτών και υπαλλήλων. Τα μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια των αυτοαπασχολούμενων εργαζομένων σε delivery και κούριερ. Την ενίσχυση των υπερωριών στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, έτσι ώστε να διευκολύνονται επιχειρήσεις που έχουν αυξημένες ανάγκες σε ορισμένες περιόδους του χρόνου και εργαζόμενοι που θέλουν να εργαστούν και να πληρωθούν τις υπερωρίες τους κατά 40% περισσότερο. Τη λειτουργία ορισμένων κλάδων τις Κυριακές για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Τη μείωση του γραφειοκρατικού βάρους για τις επιχειρήσεις με την αναβάθμιση του ΕΡΓΑΝΗ σε ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις απεργίες και τον συνδικαλισμό.
Τον ίδιο σκοπό προσαρμογής της Ελλάδας στις ραγδαίες εξελίξεις στην αγορά εργασίας διεθνώς, υπηρετούν και οι διατάξεις για την τηλεργασία. Μία πραγματικότητα η οποία ήδη είχε αρχίσει να γίνεται ορατή λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων. Αλλά η οποία επιταχύνθηκε ακόμα περισσότερο με την πανδημία. Ήταν για χιλιάδες εργαζομένους η μοναδική ασφαλής επιλογή απασχόλησης κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Επέτρεψε τη συνέχιση της λειτουργίας επιχειρήσεων, της εκπαιδευτικής διαδικασίας κ.α. και διευκόλυνε γονείς ανηλίκων, φροντιστές ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ. να παραμείνουν στην αγορά εργασίας.
Αυτή η δυνατότητα με τα τόσα οφέλη για τους εργαζομένους δεν ήταν ωστόσο επαρκώς ρυθμισμένη μέχρι πρόσφατα από την ελληνική νομοθεσία. Κάτι που δημιούργησε προβλήματα, ιδίως ως προς την προστασία του ελεύθερου χρόνου και των δικαιωμάτων τους. Και για αυτό ήταν αναγκαία μια νομοθετική παρέμβαση. Οι διατάξεις για την τηλεργασία που ψηφίστηκαν ως μέρος του νόμου Προστασίας της Εργασίας, εισάγουν ένα από τα πιο προοδευτικά θεσμικά πλαίσια για την τηλεργασία στην Ευρώπη. Επισημαίνω τα σημαντικότερα σημεία:
Η τηλεργασία εφαρμόζεται μετά από συμφωνία εργοδοτών και εργαζομένων. Αυτός είναι ο κανόνας. Μόνο κατ’ εξαίρεση μπορεί να εφαρμοστεί από τον εργοδότη και μόνο για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας (και σχετική κυβερνητική απόφαση). Ενώ, μπορεί να εφαρμοστεί μονομερώς με αίτηση του εργαζομένου, σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου της υγείας του.
Ορίζεται ρητώς ότι ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος του εξοπλισμού για την τηλεργασία, καθώς και το κόστος των τηλεπικοινωνιών, της συντήρησης του εξοπλισμού και της αποκατάστασης των βλαβών.
Απαγορεύεται η χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζομένου.
Ορίζεται ότι οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης.
Θεσπίζεται το «δικαίωμα αποσύνδεσης», δηλαδή το δικαίωμα κάθε τηλεργαζόμενου να απέχει από την παροχή εργασίας με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του. Με τον τρόπο αυτό, προστατεύεται το κατοχυρωμένο 8ωρο, αλλά και η πενθήμερη εργασία. Η Ελλάδα είναι μάλιστα μόλις η τρίτη χώρα στην ΕΕ και τον ΟΟΣΑ μετά τη Γαλλία και την Ιταλία που θεσπίζει το σχετικό δικαίωμα.
Αυτές τις ρυθμίσεις για την τηλεργασία τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης, προεξάρχοντος φυσικά του ΣΥΡΙΖΑ, δεν τις στήριξαν! Ήταν και αυτό ένα ακόμα επεισόδιο στην κωμική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ στα εργασιακά. Ο οποίος, από τη μια πλευρά κατήγγειλε το νομοσχέδιο ως «τρισκατάρατο». Από την άλλη πλευρά ψήφισε τις μισές περίπου διατάξεις του. Αλλά, ταυτόχρονα, άφησε εκτός λίστας των διατάξεων που υπερψήφισε, κάποιες με τις οποίες κάθε λογικός άνθρωπος θα συμφωνούσε, όπως είναι οι διατάξεις για την τηλεργασία. Για τέτοιο πολιτικό βέρτιγκο μιλάμε!
Εμείς, και στα θέματα της τηλεργασίας, όπως και σε όλα τα υπόλοιπα θέματα του νομοσχεδίου, ακολουθήσαμε τον ευρωπαϊκό δρόμο. Τον δρόμο της στήριξης της ανάπτυξης και της προστασίας των εργαζομένων. Και για αυτό τον λόγο θεωρούμε ότι, καθώς στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα οι διατάξεις του νόμου αυτού θα αρχίζουν να εφαρμόζονται, η ίδια η εφαρμογή τους θα μας δικαιώσει στην πράξη!
(Το άρθρο του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη φιλοξενείται στην ειδική διαδικτυακή έκδοση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, Safe Living www.amna.gr/special-edition.)