Συνέπεια των κοινωνικών αλλαγών αποτελούν και οι συζητήσεις που γίνονται για την ανάγκη της μεταρρύθμισης στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, σχετικά με την ανάθεση της επιμέλειας των παιδιών και της εν γένει επικοινωνίας με τους γονείς τους, ύστερα από ένα διαζύγιο ή μία διάσταση ανάμεσά τους. Συναφείς τροποποιήσεις έγιναν και εις το παρελθόν πάνω στο ίδιο θέμα. Φαίνεται πως δεν αντιμετώπισαν επαρκώς το πρόβλημα στην πορεία της εφαρμογής του νόμου, με συνέπεια η κυβέρνηση εδώ και αρκετό καιρό να διαβουλεύεται με τους φορείς της χώρας για την ψήφιση του νέου νόμου. Όλοι δηλώνουν ότι νοιάζονται και ενδιαφέρονται για τα παιδιά. Στην πράξη τα αντίθετα συμβαίνουν. Όλοι τους επιθυμούν να εξουσιάζουν τα παιδιά τους και να τα ανατρέφουν με τους δικούς τους κανόνες, χωρίς να έχουν αφουγκρασθεί ποτέ το δικό τους σκίρτημα της ψυχής και τα δικά τους θέλω και πιστεύω μέσα στην οικογένεια και τους κόλπους της κοινωνίας. Για να οικοδομηθεί μία νέα ζωή για το παιδί, χρειάζεται ένα σχέδιο, μία πίστη, ένα όραμα. Αυτό λείπει από τον σημερινό κόσμο για το παιδί. Ο οδηγός προς τη μεγάλη αγαπητική αγκαλιά της μάθησης, της γνώσης, της σωστής αγωγής, του ορθού λόγου, της αξιοπρέπειας, που δεν υπάρχουν σήμερα. Κάθε παιδί έχει τα δικά του χαρίσματα και τις δικές του ιδιαιτερότητες. Τις δικές του αρετές και επιθυμίες. Έχει τα δικά οράματα και τις δικές του προσδοκίες. Πάνω σ’ όλα αυτά, οφείλουν οι γονείς να επιλέξουν τι το πιο σπουδαίο για το παιδί, να εργασθούν και να το υλοποιήσουν. Να πλάσουν τον χαρακτήρα εκείνο και την προσωπικότητα που θα σελαγίζει μέσα στην κοινωνία και θα εγγυάται την εσωτερική του αυθεντικότητα, δηλαδή την πραγμάτωση του εαυτού του, της δικής του αλήθεια μέσα στην κοινωνία.
Εισάγεται με τον νέο νόμο που πρόκειται να ψηφισθεί ο όρος «Συνεπιμέλεια». Ο νόμος αυτός φιλοδοξεί να λύσει τα προβλήματα (και είναι πολλά) που υπάρχουν ανάμεσα στους χωρισμένους γονείς και εκείνους που βρίσκονται σε διάσταση με τα παιδιά τους. Έρχεται φιλοδοξώντας να πλάσει ένα νέο τοπίο πιο ευχάριστο, πιο παιδαγωγικό, πιο κοινωνικό για τα παιδιά αυτής της κατηγορίας, όταν οι γονείς τους δεν τα βρίσκουν μεταξύ τους για την επιμέλειά τους.
Ο όρος «Συνεπιμέλεια» έτσι όπως προβάλλεται είναι γενικός, αφού υπάρχει συνεπιμέλεια με χρονική κατανομή ίσου ή άνισου χρόνου. Υπάρχει και συνεπιμέλεια με κοινές αποφάσεις. Κύρια κατοικία στον εκτός γονέα και λειτουργική κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ γονέων (π.χ. υγεία εκπαίδευση κ.τ.λ.).
Η κρίση των σχέσεων του ζευγαριού που δεν αισθάνεται και δεν εκφράζει την ιερότητα του δεσμού του, η λαχτάρα να ζήσει έντονα «τον πολιτισμό των διασκεδάσεων», δημιουργεί αναπόφευκτα κρίση στην οικογένεια. Οι γονείς που έχουν προβλήματα με την επιμέλεια των παιδιών τους, πρέπει να αντιληφθούν ότι τα προβλήματα αυτά δεν λύνονται μόνο από τα δικαστήρια, αλλά και από τη δική τους πρωτοβουλία, αν πράγματι πιστεύουν σ’ αυτό που διαλαλούν, ότι αγαπούν τα παιδιά τους και θέλουν την πρόοδό τους. Αυτοί και μόνον αναγνωρίζουν τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού, αλλά και τον τρόπον θεραπείας αυτών. Όταν κατορθώσουν να αποβάλουν από την ψυχή τους και να απαλλαγούν από το μίσος, την κακία, τον εγωισμό, την αλαζονεία, την καχυποψία και ηρεμήσουν και γαληνέψει η ψυχή τους, τότε με τον κρουνό της θείας αγάπης και το συμφέρον του παιδιού, να καθίσουν σ’ ένα τραπέζι, να προσηλώσουν τα σκιρτήματα των καρδιών τους, στην αγάπη και μόνο αυτών και στην ανοδική τους πορεία μέσα στο σχολείο και τους κόλπους της κοινωνίας. Να πάρουν εκείνες τις αποφάσεις, που θα είναι το προϊόν της αγαστής συνεργασίας τους, που θα αφορούν το παιδί και μόνο το παιδί. Αυτοί μόνο γνωρίζουν τα βαθιά, υπαρξιακά και σωστικά προβλήματα του παιδιού και τον τρόπο θεραπείας αυτών. Αυτοί είναι οι πραγματικοί παρατηρητές και μελετητές στην κάθε εικόνα και στο κάθε μήνυμα που εκπέμπει το παιδί τους στην πορεία της ζωής του. Μέχρις ότου φθάσει στην τελειότητα. Η οικογένεια είναι εκείνη που επισφραγίζει τη στοργή των μελών της καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στη ζωή.
«Συνεπιμέλεια»: Θα λύσει ή θα προκαλέσει προβλήματα; «Ένα ερώτημα που δύσκολα κάποιος μπορεί να αποφανθεί υπέρ της μίας ή άλλης άποψης. Έχουμε κοινωνία δύο ταχυτήτων. Την κοινωνία που εμπιστεύεται τους νόμους και τους σέβεται και τους τηρεί. Και την κοινωνία που τους αμφισβητεί πριν ακόμη αυτοί τεθούν σε εφαρμογή. Σε ατμόσφαιρα νηφαλιότητας και ευθύνης, είναι κανείς υποχρεωμένος να ομολογήσει πως οι πρώτοι σημαδεύουν τη ζωή και ανοίγουν ορίζοντες. Οι δεύτεροι μαγαρίζουν τον πολιτισμό και την ιστορία. Η συνεπιμέλεια είναι ο νόμος της ελπίδας, των προσδοκιών και των οραμάτων για πολλούς ανθρώπους, που ταλαιπωρούνται χρόνια τώρα μέσα στις αίθουσες των δικαστηρίων για να έχουν έστω και μια μικρή επικοινωνία με τα παιδιά τους, αφού η αντίθετη πλευρά είναι άπονη και σκληρόκαρδη στην απαίτηση αυτή, λες και το παιδί είναι μόνο δικό της. Στον νέο νόμο που πρόκειται να ψηφισθεί, σπουδαίο ρόλο θα παίξει η αλλαγή νοοτροπίας των δικαστών που θα κληθούν να δικάσουν και να εφαρμόσουν τον νόμο. «Έχω τη γνώμη ότι η νομοθετική ρύθμιση δεν μπορεί να προχωρήσει με τους υπάρχοντες δικαστές. Και γιατί, αυτός ειδικά ο νόμος απαιτεί εξειδικευμένους δικαστές. Ανθρώπους που θα γνωρίζουν εκτός από τον νόμο και άλλα στοιχεία, τα οποία θα τους επιτρέψουν να μπορούν να διεισδύσουν στην ψυχολογία του παιδιού και των γονέων του για να μπορέσουν έτσι να υπερκεράσουν τα τυχόν εμπόδια για να αποφασίσουν ορθά. Στην προσπάθειά τους αυτοί οι δικαστές πρέπει να συνεπικουρούνται, τόσον από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, ακόμη και από παιδίατρους σε ορισμένες περιπτώσεις.
Τέτοιοι δικαστές σήμερα δεν υπάρχουν, ούτε μπορεί εύκολα να ευρεθούν, έστω και αν υποβληθούν σε μία ταχύρυθμη μετεκπαίδευση, όπως ακούγεται. Από τη δική μου σκοπιά χωρίς να διεκδικώ το προνόμιο της αλάθητης εκτίμησης και χωρίς να επιτρέπω στη σφραγίδα μου να αφανίζει, με μαύρες πινελιές έντιμες και κατά πάντα σύμφωνα με τον νόμο πρωτοβουλίες της πολιτείας, θα χαράξω ένα περίγραμμα και μία αποτίμηση της τεσσαρακονταετούς πορείας μου στη λειτουργία της δικαιοσύνης, ως δικηγόρος. Η πολυετής αυτή πείρα με δίδαξε, σύμφωνα με τις εμπειρίες μου, να είμαι επιφυλακτικός, ως προς την πιστή εφαρμογή του νόμου. Καθώς πιστεύω, ότι η υποχρεωτική ίση κατανομή της επιμέλειας και το υποχρεωτικό ποσοστό επικοινωνίας δεν θα λύσουν τα προβλήματα, αλλά θα αυξήσουν τις αντιδικίες. Το μέλλον θα το δείξει.
Από τον Αθανάσιο Φώτο,
επί τιμή δικηγόρο
