Αγαπητή «Ελευθερία»,
Τώρα που τελείωσαν οι αυτοδιοικητικές εκλογές και η νέα Δημοτική Αρχή σχεδιάζει το μέλλον της πόλης, θα ήθελα να αναφέρω μερικά στοιχεία που αφορούν στην ίδρυση των Πανεπιστημιακών Τμημάτων στη Λάρισα ώστε να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη στο μέλλον.
Είναι αυτονόητο και δεν χρειάζεται να αναπτυχθεί το πόσο επηρεάζεται η ζωή και η φυσιογνωμία μιας πόλης από το Πανεπιστήμιο. Ας αναλογισθούμε τι συνέβη σε Πάτρα, Ιωάννινα και Βόλο και πώς επέδρασε το Πανεπιστήμιο στην ανάπτυξη αυτών των πόλεων. Επίσης, αρκεί να φανταστούμε πώς θα ήταν η Λάρισα χωρίς την Ιατρική, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και τα δεκάδες κατ’ έτος ιατρικά συνέδρια που διεξάγονται στην περιοχή. Το ίδιο θα συνέβαινε, τηρουμένων των αναλογιών και με την Οδοντιατρική, την Σχολή Καλών Τεχνών κ.λπ. αν υπήρχαν και αυτές στην πόλη μας.
Το 1980, ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης, εξήγγειλε την ίδρυση Πανεπιστημίου Κεντρικής Ελλάδας με έδρα το Βελεστίνο και με το όνομα «Ρήγας ο Βελεστινλής». Η αρχική σκέψη και απόφαση ήταν να δημιουργηθεί ένα Πανεπιστήμιο στο κέντρο της χώρας που να εξυπηρετεί εκτός από τη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα. Αμέσως και όπως συμβαίνει συνήθως στη χώρα μας άρχισε ο πόλεμος της μοιρασιάς Σχολών και Τμημάτων μεταξύ των θεσσαλικών πόλεων. Στον πόλεμο αυτόν η Λάρισα ήταν παγερά αδιάφορη.
Έτσι το Πανεπιστήμιο έγινε «Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας» με έδρα τον Βόλο και όχι το Βελεστίνο, ο Βόλος εκτός από την έδρα πήρε και τη μερίδα του λέοντος, δηλαδή 10-12 Τμήματα, πλην της Ιατρικής, που ήλθε στη Λάρισα επειδή δεν την ήθελαν οι γιατροί του Βόλου και πιθανόν, όπως διεδίδετο τότε, και κατόπιν πολιτικής συναλλαγής. Το Τμήμα Κτηνιατρικής πήγε στην Καρδίτσα και το Τμήμα Φυσικής Αγωγής στα Τρίκαλα. Συγχρόνως, η Λάρισα έχασε την Παιδαγωγική Ακαδημία που είχε και η οποία μετακόμισε στον Βόλο. Αργότερα η Ιατρική Λάρισας παρέσυρε κοντά της και το Τμήμα Βιοχημείας. Ουσιαστικά η Λάρισα πήρε μόνο μια Σχολή και αυτήν επειδή δεν την ήθελαν οι Βολιώτες. Το επιχείρημα για την κατάφωρη αυτή αδικία που υπήρξε εις βάρος της Λάρισας ήταν ότι διέθετε μεγάλο ΤΕΙ. Όμως, επειδή «δικαία κρίση είναι η σύγκριση» και άλλες πόλεις όπως το Ηράκλειο, η Πάτρα και τα Γιάννενα, με τις οποίες πρέπει να συγκρίνεται η Λάρισα, αν και διέθεταν πολυπληθή ΤΕΙ, αυτό όμως δεν τις εμπόδισε να διεκδικήσουν και να αποκτήσουν πολλά πανεπιστημιακά τμήματα.
Όσον αφορά δε στο Ηράκλειο Κρήτης, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι όταν ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Κρήτης, είχε αποφασισθεί η έδρα και όλες οι Σχολές να εγκατασταθούν στο Ρέθυμνο, πλην της Ιατρικής στο Ηράκλειο και του Πολυτεχνείου στα Χανιά. Οι κάτοικοι όμως του Ηρακλείου με ακραίες δυναμικές κινητοποιήσεις και υπεράνω κομμάτων, κατάφεραν και πήραν πλην της Ιατρικής και ολόκληρη την Φυσικομαθηματική Σχολή.
Έτσι λοιπόν η πρώτη πράξη του εγκλήματος εις βάρος της Λάρισας είχε συντελεσθεί. Η συνέχεια είναι ακόμη πιο αποκαρδιωτική.
Επί υπουργού Παιδείας Γιώργου Σουφλιά το 1992 ιδρύθηκε στη Λάρισα Οδοντιατρική και Σχολή Πληροφορικής με τρία Τμήματα, μάλιστα δε, είχε δεσμευθεί και ανάλογη έκταση στο Μεζούρλο για την κατασκευή των κτιρίων των. Αντί όμως η Λάρισα να αδράξει την ευκαιρία που της δόθηκε και να προβεί αμέσως σε διευκόλυνση προσωρινής στέγασης των Σχολών αυτών, όπως συνήθως έπρατταν άλλες πόλεις, αδιαφόρησε εντελώς. Ακολούθως και ενώ ο κ. Σουφλιάς ευρίσκετο εκτός ενεργού πολιτικής, οι ως άνω Σχολές με τη σύμφωνη, δυστυχώς, γνώμη των Λαρισαίων, καταργήθηκαν. Και εδώ υπήρξαν τα ακατανόητα και απίστευτα. Όχι μόνον ο Δήμος αλλά και όλοι οι φορείς της πόλης όπως βουλευτές, Νομαρχία, Επιμελητήριο, Επιστημονικός Σύλλογος και συλλήβδην οι Λαρισαίοι πολίτες όχι μόνο δεν αντέδρασαν αλλά υπήρξαν και δημόσιες δηλώσεις επωνύμων που τάσσονταν εναντίον των Σχολών αυτών, επιπλέον δε και οι λαλίστατες περί παντός επιστητού γραφίδες της πόλης δεν θεώρησαν το θέμα αξιόλογο για να ασχοληθούν. Ήταν δε η εποχή που στην κυριολεξία μοιράζονταν τα πανεπιστημιακά τμήματα σε πόλεις και κωμοπόλεις καθ’ άπασαν την επικράτειαν, οι δε Λαρισαίοι «αγρόν ηγόραζον»!
Ήταν τραγικό λάθος να μην θέλουν οι οδοντίατροι της Λάρισας, προφανώς για επαγγελματικούς λόγους, την Οδοντιατρική Σχολή και είναι προς τιμήν των Λαρισαίων γιατρών που έπραξαν το αντίθετο. Οι φόβοι των οδοντιάτρων, ήταν αδικαιολόγητοι. Η έλευση 20-30 καθηγητών της Οδοντιατρικής θα ανέβαζε το επιστημονικό επίπεδο όλων, θα δημιουργούσε πόλο έλξης ασθενών από τις γύρω περιοχές και θα ευαισθητοποιούσε το σύνολο του πληθυσμού να μπει στην οδοντιατρική φροντίδα, άρα πέραν των άλλων θα είχαν και επαγγελματικό όφελος. Το προηγούμενο δε της Ιατρικής βεβαιώνει του λόγου το αληθές. Η παρουσία ολόκληρου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου αύξησε αντί να μειώσει τον ιδιωτικό τομέα Υγείας και το ίδιο κατά μείζονα λόγο θα συνέβαινε και με την Οδοντιατρική. Αλλά και αν επρόκειτο να συμβεί το αντίθετο, είναι ανεπίτρεπτο το συμφέρον ατόμου ή συλλόγου να τίθεται υπεράνω του συμφέροντος της πόλης.
Η πικρή όμως αυτή ιστορία συνεχίζεται. Αργότερα υπήρξαν σκέψεις και προτάσεις να δημιουργηθεί στη Λάρισα Πανεπιστημιακή Σχολή Νοσηλευτικής (υπήρχε μόνο στην Αθήνα) και Σχολή Καλών Τεχνών, λόγω και της ύπαρξης και λειτουργίας εδώ μεγάλης και αξιόλογης Δημοτικής Πινακοθήκης. Η παροιμιώδης όμως αδιαφορία όλων με την ανυπαρξία ενεργειών και αντιδράσεων είχε ως αποτέλεσμα η μεν Νοσηλευτική να πάει στη Σπάρτη, ιδιαίτερη πατρίδα της κ. Γιαννάκου, η δε Σχολή Καλών Τεχνών στο Ναύπλιο.
Είναι γεγονός πλέον ότι οι μεγάλες ευκαιρίες για το Πανεπιστήμιο χάθηκαν, αλλά δεν πρόκειται η ζωή να σταματήσει και δεν αποκλείεται να υπάρξουν και άλλες ευκαιρίες στο μέλλον και γι’ αυτό γράφονται αυτές οι γραμμές. Το θέμα της Οδοντιατρικής νομίζω ότι παραμένει ανοικτό και παλεύεται και ο νέος δήμαρχος θα μπορούσε να το βάλει σαν στόχο του.
Είναι αληθές ότι η Λάρισα έχει γίνει μια αγνώριστη, ευχάριστη και όχι μόνο αξιοβίωτη αλλά και αξιαγάπητη από τους κατοίκους της πόλη, σύμφωνα δε με μία προ ετών δημοσκόπηση ανά το πανελλήνιο, οι Λαρισαίοι σε ποσοστό 97% πρώτοι απ’ όλους τους Έλληνες δηλώνουν ευχαριστημένοι από την πόλη τους. Ακολουθούσαν τα Χανιά με 90%. Αυτό φυσικά οφείλεται εκτός των άλλων και στα μικρά και μεγάλα έργα που έγιναν όπως πεζόδρομοι, πλατείες, πεζοδρόμια, πάρκα, άφθονο πράσινο κ.λπ. Τα μικρά έργα όμως όσο καλά και αν είναι, μπορεί να γίνουν από οποιονδήποτε και οποτεδήποτε. Στα μεγάλα έργα κρίνεται ο καλός δήμαρχος.
Και τώρα ακόμη η Λάρισα έχει τη δυνατότητα να γίνει η τρίτη πόλη της χώρας και η μόνη ευρωπαϊκών προδιαγραφών λόγω του Πηνειού και του επίπεδου του εδάφους της. Είναι το κέντρο της Ελλάδας και το κέντρο ανάμεσα στο Πήλιο, τα Μετέωρα και τον Όλυμπο, μοναδικά και γνωστά παγκοσμίως. Σε μια προ ετών παγκόσμια δημοσκόπηση, ο Όλυμπος, λόγω της μυθολογίας μας, ήταν πολύ περισσότερο γνωστός από την Ακρόπολη.
Δεν επιτρέπεται σήμερα να έρχονται πούλμαν με τουρίστες και να μην μπορούν να πάνε πουθενά μέσα στη Λάρισα και να σταματούν στο Pantheon Plaza για να φάνε στα «Goody’s»!
Εκείνο που λείπει είναι η κατασκευή, πέραν των άλλων, μιας σημαντικής μοναδικής και εμβληματικής αρχιτεκτονικής σύνθεσης (π.χ. ένας πύργος ή ένας μοντέρνος ναός ή κάτι άλλο) που με το ύψος του και τον συμβολισμό του να δώσει ταυτότητα στην επίπεδη πόλη και να αποτελέσει το κέντρο βάρους της ευρύτερης περιοχής ώστε να γίνει πόλος έλξης τουριστών και σημείο αναφοράς για την πόλη.
Σωκράτης Μαστροκωστούλης
