Η αλήθεια για την εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών

Από τον Χρίστο Τσαντήλα

Τελευταία με αφορμή τα γεγονότα που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με την κατασκευή φωτοβολταϊκού (Φ/Β) πάρκου στη θέση «Γκεντίκι» του Δήμου Τεμπών, θα ήθελα να προσθέσω την άποψή μου με την ελπίδα να ανοίξει η συζήτηση, αλλά με

ειλικρίνεια και επιστημονική ουδετερότητα, ώστε να έχει πραγματική αξία. Ας δούμε λοιπόν τι ισχύει νομοθετικά για την κατασκευή Φ/Β σε γεωργική γη.
Καταρχήν πρέπει να διευκρινισθεί με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι μια υποχρεωτική επιλογή για λόγους που έχουν σχέση με τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης ζωής. Παράλληλα όμως, έχουν τεράστια σημασία και τα θέματα που αφορούν τη διαχείριση της γεωργικής γης, από την οποία σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται παγκόσμιας σημασίας ζητήματα, όπως η επισιτιστική επάρκεια. Πώς λοιπόν μπορεί αυτά τα δύο να προωθηθούν παράλληλα;
Ας δούμε πολύ συνοπτικά το νομοθετικό πλαίσιο, μέσα από το οποίο, φαίνεται και η επικρατούσα τάση στη χώρα μας. Με τον τελευταίο νόμο (4643/2019, άρθρο 24) επιτρέπεται κατά παρέκκλιση η εγκατάσταση Φ/Β σε ποσοστό 1% της καλλιεργήσιμης γης της χώρας (35 εκατ. στρ.), δηλαδή σε 350.000 συνολικά στρ. σε Γεωργική Γη Υψηλής Παραγωγικότητας (ΓΥΠ) για μια συνολική παραγωγή 21875 ΜW, δηλαδή με μια αντιστοιχία 1 MW ανά 16 στρ.
Με βάση το Χωροταξικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ του 2010 επιτρεπόταν η εγκατάσταση Φ/Β σε «άγονες» και «αθέατες» εκτάσεις. Πόσες όμως και ποιες είναι αυτές; Δυστυχώς δεν είναι γνωστές, διότι δεν έγινε η χαρτογράφηση και αξιολόγηση της γεωργικής της γης αυτής της χώρας. Αυτό δε, όταν ο νόμος 2945/2001 το επιβάλλει, ορίζοντας ότι με Κοινή Υπουργική Απόφαση πρέπει να οριοθετηθεί η ΓΥΠ. Πώς επομένως είναι δυνατόν να υλοποιούνται όλα τα επενδυτικά σχέδια για τα Φ/Β, όταν δεν εφαρμόζεται ο νόμος που (σωστά) επιβάλλει ως προϋπόθεση την οριοθέτηση της ΓΥΠ πριν την εγκατάσταση των Φ/Β;
Ένα άλλο θέμα που αξίζει να επισημανθεί εδώ είναι η πολιτική υποκρισία των πολιτικών δυνάμεων που κυβέρνησαν μέχρι σήμερα τη χώρα, οι οποίες ενώ διατυμπάνιζαν ότι επιθυμούν να καταργήσουν νομοθετικές ρυθμίσεις που επέτρεπαν μεγάλες παρεκκλίσεις για την αλλαγή χρήσης γης, όταν το θέμα έφθανε στη Βουλή, με πανομοιότυπες αντικοινοβουλετικές μεθόδους, αργά τη νύχτα, οι σχετικές διατάξεις αποσύρονταν (περίπτωση με τον νόμο για την ασφάλεια στις εργασίες εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων το έτος 2016 και με το χωροταξικό νομοσχέδιο το έτος 2020) και έτσι ο εγκληματικός για τη ΓΥΠ Ν. 4178/201 (παρ. 11 του άρθρου 51) να συνεχίζει να ισχύει αφήνοντας τελείως απροστάτευτο μεγάλο μέρος της ΓΥΠ.
Το τελειωτικό χτύπημα στη ΓΥΠ έδωσε ο τελευταίος νόμος για τις στρατηγικές επενδύσεις, μέσω του οποίου και σε συνδυασμό με τις άλλες ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις, επιτρέπεται στην ουσία η αλλαγή χρήσης γης σε ολόκληρη την έκταση της ΓΥΠ της χώρας. Αναρωτιέται λοιπόν κανείς ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της Ελληνικής Γεωργίας, για την οποία εκδηλώνεται με προκλητικό τρόπο το υποκριτικό ενδιαφέρον από το πλείστο των πολιτικών δυνάμεων. Δυστυχώς σύντομα θα δούμε στην πράξη τα αποτελέσματα αυτών των επιλογών, όταν η επισιτιστική επάρκεια χτυπήσει και την πόρτα της χώρας μας.
* Ο Χρίστος Τσαντίλας είναι γεωπόνος, Δρ Εδαφολογίας, πρ. τακτικός ερευνητής και διευθυντής του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.