Στο κατάστιχό του καταχώρισε τα ονόματα των οικισμών τους οποίους επισκέφθηκε και τα ονόματα των χωρικών που του πρόσφεραν κάτι. Σε μερικούς οικισμούς, μεταξύ των άλλων προσφορών αναφέρεται και το καννάβι σε λίτρες, γεγονός το οποίο με εξέπληξε:
«Καννάβι χωρίο Βλαχογιάννι λίτρες: Κυπαρίσση ιερέως, λίτρες 10».
Είναι γνωστό, βεβαίως, ότι οι χωρικοί δε διέθεταν χρήματα και ότι πρόσφεραν σιτηρά, κυρίως, μετά τον αλωνισμό των σπαρτών. Στην επαρχία της Ελασσόνας, πρωτάκουστο, πρόσφεραν και καννάβι. Οι μοναχοί των Μετεώρων, όπως και οι χωρικοί, το χρειάζονταν για την κατασκευή σχοινιών, τριχιών, καπιστριών των ζώων και σακιών. Η λίτρα ήταν το ένα τρίτο της οκάς, δηλαδή 427 περίπου γραμμάρια.
Έκτοτε, δε συνάντησα σε καμία άλλη πρόθεση ή κατάστιχο προσφορά κανναβιού. Όμως, με τη δημοσίευση τμημάτων των απογραφών των Οθωμανών, τις οποίες διοργάνωσαν στη Θεσσαλία ήδη από το 1454, αναφέρεται συχνά πρόσοδος του τιμαριούχου από την καλλιέργεια του κανναβιού, όπως και του λιναριού.
Στην απογραφή π.χ. του χωριού Δολίχη της Ελασσόνας, ο Οθωμανός τιμαριούχος του 1506 έλαβε από τη δεκάτη της παραγωγής του κανναβιού 50 δέματα αξίας 100 άσπρων (100/120 του γροσίου). Επομένως η παραγωγή ήταν 500 δέματα. Η παραγωγή του λιναριού είχε ανέλθει στα 300 δέματα, καθώς ο τιμαριούχος έλαβε ως δεκάτη 30 δέματα αξίας 60 άσπρων, δηλαδή μισού γροσίου.
Το καλλιεργητικό έτος 1569-1570 οι χωρικοί έσπειραν πολύ λινάρι και γι’ αυτό ο τιμαριούχος έλαβε ως δεκάτη 830 δέματα, αξίας 2.490 άσπρων (20,75 γροσίων), ποσό κάπως μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής. Η παραγωγή του κανναβιού ήταν πενιχρή, μόνο 26 δέματα, αλλά η αξία τους πολύ μεγαλύτερη από τα 30 δέματα του 1506, γεγονός το οποίο δηλώνει την υποτίμηση του οθωμανικού νομίσματος.
Στη γειτονική Μηλέα (Βούρμπα), το 1506, οι τιμαριούχοι έλαβαν συνολικά ως δεκάτη του λιναριού 117 δέματα, οπότε η παραγωγή ήταν 1.170 δέματα, και 85 δέματα καννάβι, οπότε η παραγωγή ήταν 850 δέματα. Το 1570 η παραγωγή αυτών των ειδών περιορίστηκε σημαντικά. Με βάση τη δεκάτη, η παραγωγή του λιναριού ανήλθε στα 900 και του κανναβιού στα 770 δέματα.
Το 1570, η παραγωγή στην Τσαριτσάνη είναι πολύ μεγάλη, όπως προκύπτει από τον φόρο της δεκάτης: 5.830 δέματα λινάρι και 3.800 δέματα καννάβι.
Από τον Κώστα Σπανό,
εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Μachiel Kiel (μετ. Σταυρούλα Σδρόλια), «Πληθυσμός και παραγωγή επτά οικισμών της Ελασσόνας το 1570 κατά το φορολογικό κατάστιχο Τ. D. 695 (Βαλανίδα, Δολίχη, Δομένικο, Ευαγγελισμός, Πύθιο, Συκιά και Τσαριτσάνη)», Θεσσαλικό Ημερολόγιο 66 (2014) 3-16.
2) Κώστας Σπανός, «Ιστορικά στοιχεία για τη Δολίχη της Ελασσόνας τον 16ο αιώνα», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 75 (2019) 49-62.
3) Κώστας Σπανός, «Ιστορικά στοιχεία για τη Μηλέα της Ελασσόνας (1506-19ος αιώνας)», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 78 (2020) 161-174.
