Ζούμε στην εποχή της τεχνολογικής και ψηφιακής επανάστασης. Ειδικά τα τελευταία 15 χρόνια, το διαδίκτυο έχει αυξήσει σημαντικά τις δυνατότητές του και έχει κυριαρχήσει στις οικονομικές συναλλαγές, στο εμπόριο και σε κάθε επαγγελματική δραστηριότητα του ανθρώπου. Ταυτόχρονα, έχει φέρει κοντά τους κατοίκους της Γης και ουσιαστικά έχει υλοποιήσει την προαιώνια επιθυμία των ανθρώπων να επικοινωνούν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες ανεξάρτητα από την απόσταση που υπάρχει μεταξύ τους.
Έτσι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία και αυτό αναπόφευκτα άλλαξε τον τρόπο που ζουν και σκέφτονται. Ειδικότερα, με τη χρήση του διαδικτύου από τα κινητά τηλέφωνα, ο καθένας έχει πρόσβαση ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου, στην ψυχαγωγία, στην πληροφόρηση, στην εργασία. Το πρόβλημα προκύπτει από τη στιγμή που η εικονική πραγματικότητα του διαδικτύου αντικαθιστά την πραγματική. Ο αχανής χώρος του διαδικτύου έχει γίνει χώρος εκδήλωσης συναισθημάτων, απόκρυφων σκέψεων και ιδεών. Έχει αντικαταστήσει την προσωπική επαφή και επικοινωνία. Πόσες φορές δεν έχουμε παρατηρήσει οικογένειες που ενώ βγήκαν μια απογευματινή έξοδο, κάθονται και το κάθε μέλος είναι απορροφημένο στο κινητό του τηλέφωνο αντί να συζητούν και να έρχονται ψυχικά κοντά.
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει για νεαρούς που είναι εθισμένοι στα διαδικτυακά παιχνίδια και θεωρούν ότι αυτή είναι η πραγματική ζωή. Ακόμη και μέσα στο σπίτι δυστυχώς τα παιδιά είναι κλεισμένα στα δωμάτιά τους παίζοντας με τα κινητά τους και οι γονείς στο σαλόνι χαζεύοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν τη δυνατότητα σε κάθε αρρωστημένη προσωπικότητα να εκδηλωθεί. Κρυμμένοι πίσω από την ανωνυμία ο καθένας μπορεί να δηλώσει και να πει οτιδήποτε. Ψεύτικες πληροφορίες, ψεύτικα στοιχεία, ψεύτικες υποσχέσεις αρκούν να εξαπατήσουν ανήλικα παιδιά και να τα οδηγήσουν στην καταστροφή. «Δεν ήξερα ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί ηλίθιοι στον κόσμο μέχρι που άρχισα να χρησιμοποιώ το ίντερνετ» (Στανισλάβ Λεμ -1921/2006, Πολωνός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας).
Θα ήταν βέβαια ανόητο να προτείνει κανείς την κατάργηση του διαδικτύου από τη στιγμή που κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας είναι συνδεδεμένη με αυτό. Και ναι, αυτή η ψηφιακή ζωή εγκυμονεί κινδύνους, αλλά σε καμία περίπτωση δεν γίνεται να την αφαιρέσουμε από τη ζωή μας. Επιβάλλεται να χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο με ορθολογικό τρόπο. Να το χρησιμοποιούμε για τις όποιες πληροφορίες χρειαζόμαστε και να μην χανόμαστε μέσα σ΄ αυτό. Να γίνεται δηλαδή δημιουργική χρήση και όχι κατάχρηση. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να ισορροπήσουμε ανάμεσα στην ψηφιακή και στην πραγματική ζωή. Αντί να εμπιστευόμαστε τα προγράμματα για το πόσο τρώμε ή το πόσο κοιμόμαστε, ας εμπιστευτούμε τις αισθήσεις μας. Αντί να κοιτάζουμε το κινητό μας για το τι καιρό θα κάνει, ας ανοίξουμε το παράθυρό μας και ας πάμε μια βόλτα. Αντί να επιδιώκουμε να τονώσουμε την αυτοπεποίθησή μας μετρώντας τα like που έχουμε, ας πιστέψουμε στους εαυτούς μας. Αντί να ωθούμε τα παιδιά μας στα ψηφιακά παιχνίδια, ας ασχοληθούμε μαζί τους ή να τα πάρουμε και να πάμε μια βόλτα στην εξοχή.
Ουσιαστικά χρειάζεται μέτρο στη χρήση και κριτική ικανότητα για το πόσο θα επιτρέψουμε στην εικονική πραγματικότητα να αντικαταστήσει την πραγματική.
Από τον Νίκο Τάχατο,
φιλόλογο
