Βαδίζω καθημερινά, δεκαετίες τώρα, θυμίζοντας μερικές φορές... αλκοολικό που δεν μπορεί να ελέγξει το πάθος του. Οπότε, άμα «γράφεις» καμιά δεκαριά χιλιόμετρα μέσα στη Λάρισα κάθε μέρα -αψευδής μάρτυς η σχετική εφαρμογή στο κινητό μου- δικαιούσαι να λες ότι γνωρίζεις όσο λίγοι συμπολίτες την πόλη. Τις γειτονιές της, τους βασικούς της δρόμους, τους δευτερεύοντες δρόμους, ακόμη και τις παρόδους, έχεις πιάσει... γνωριμία μέχρι και με τις λακκούβες της.
Την αγαπάμε αυτή την πόλη. Ζήσαμε εδώ, μεγαλώσαμε εδώ, γεννήσαμε παιδιά εδώ, κι από δω μια μέρα θα φύγουμε... Και όσοι κάπως μεγαλώσαμε, έχουμε ισχυρές αναμνήσεις. Ζήσαμε πραγματικά μια μετεξέλιξη της πόλης με πολλές διακυμάνσεις. Αν με ρωτήσεις για τη Λάρισα του ’70, θα σου πω πως τη θυμάμαι σαν ένα απέραντο γιαπί. Όλες οι παλιές πολυκατοικίες του κέντρου τότε χτίζονταν. Τα διαμερίσματα αγοράζονταν από μικροαστούς, εμπόρους ή ανωτέρους δημόσιους υπαλλήλους που βιάζονταν να γίνουν μεσαία τάξη και να ανέβουν... κοινωνικά. Αγοράζονταν ακόμη από μεγαλοκτηματίες που κοίταζαν να καλοπαντρέψουν τα κορίτσια τους «στ’ Λάρσα» και να τα προικίσουν με διαμερίσματα. Η πόλη μύριζε μια «καινουργίλα». Μύριζε παντού τσιμέντο, μπετόν, που στο φαντασιακό των κατοίκων της καταγραφόταν σαν πρόοδος, εκσυγχρονισμός και απαλλαγή από την τυραννία των λασπόδρομων.
Για τις δεκαετίες του ’80, του ’90 και μέχρι τα χρόνια του μικρού Καραμανλή που η χώρα χρεοκόπησε, δεν θέλω να σου πω. Κατά βάθος ντρέπομαι. Μεγαλώνω και με πιάνει το ενοχικό για το ομαδικό καταναλωτικό όργιο που ζήσαμε γιατί, κι εσύ το ξέρεις, «μαζί τα φάγαμε», άλλος λίγα, άλλος πολλά, ο Πάγκαλος είχε δίκιο, απλά... το είπε ο Πάγκαλος και το δίκιο τότε χάθηκε. Αγροτικές επιδοτήσεις, χρηματιστήρια, μαύρη οικονομία, δάνεια, πάρε κόσμε χρήμα... Ε, ρε γλέντια... Και η πόλη... «φούσκωσε». Στο κέντρο «φυτεύτηκε» ένας συμπαγής και στιβαρός οικοδομικός ιστός που δεν αφήνει μήτε τον ήλιο να τρυπώσει, κρυφά έστω, λαθραία, σαν τον κλέφτη, και να ζεστάνει λίγο τις ψυχές των ανθρώπων... Ζέστανε πάντως τα... πορτοφόλια των εργολάβων. Στις γειτονιές πάλι, Ταμπάκικα, Νέα Σμύρνη, Πέρα Μαχαλάς, Βόλου, τα παλιά μεταπολεμικά παραπήγματα που στέγασαν τη φτώχεια έγιναν διωροφάκια, ενώ σχετικά μεγάλοι οικοδομικοί Όμιλοι άνοιξαν τον χορό για νέες συνοικίες, μοδάτες και καλοσχεδιασμένες, όπως η Νέα Πολιτεία. Η λαρισαϊκή νέο- γκλαμουριά– και όχι μόνο- κάπου έπρεπε να στεγαστεί . Με την ευγενική συνδρομή των Τραπεζών βεβαίως βεβαίως, που σε παρακαλάγανε να πάρεις στεγαστικό.
Όταν αναλογίζομαι πόσο χρήμα έπεσε στην οικοδόμηση της Λάρισας τα τελευταία τριάντα χρόνια, τρελαίνομαι. Ήταν και τα χρόνια της... ΠΑΣΟΚάρας και καταλαβαίνεις το τι έγινε. Της εκδιδόμενης το κάγκελο από αυθαιρεσίες. Σάματις ποιος να σε ελέγξει; Πήγαινες σε κάναν βουλευτή, κάναν αντιδήμαρχο και καθάριζες. Και χτίσαμε, χτίσαμε, χτίσαμε...
Περιδιαβαίνοντας πεζή σήμερα την πόλη, μελαγχολείς. Είναι η ώρα του λογαριασμού. Ένας απίστευτος αριθμός από κλειστά, εγκαταλειμμένα ή ερειπωμένα σπίτια σ’ όλες τις γειτονιές. Πολλά από αυτά είναι σχετικά καινούργια. Πού πήγαν οι άνθρωποι; Πού πήγαν τα παιδιά μας; Γιατί τα σπουδάσαμε; Για να μας φύγουν; Πώς μείναμε έτσι μόνοι και οικονομικά ανήμποροι πια να συντηρήσουμε όλη αυτήν την «κληρονομιά» από τα χρόνια της ευμάρειας; Και πόσο αλαζόνες, πόσο υπερφίαλοι υπήρξαμε να μετράμε την ποιότητα της ζωής μας σε... τετραγωνικά;
Παρατηρώ τη λογική των τελευταίων δημοτικών αρχών της πόλης. Έχουν φιλοδοξίες, θέλουν να κάνουν πράγματα. Στην πραγματικότητα έχουν τα χέρια δεμένα. Η Λάρισα, σαν κάθε ελληνική πόλη είναι μια κατεστραμμένη πόλη και καναδυό όμορφοι πεζόδρομοι στο κέντρο της, σαν τη Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη Βενιζέλου, δεν αρκούν για να αλλάξουν τη μεγάλη εικόνα. Δεν σώζουν την πόλη ούτε οι πανσέδες που αγχωμένα σπεύδουν να φυτέψουν κάθε τόσο τα δημοτικά συνεργεία, ούτε οι μανόλιες που ανθίζουν μια φορά τον χρόνο κάθε Μάρτη. Δεν είναι αξιοβίωτη η πόλη επειδή έχει μερικά πολυτελή καφέ στην Ταχυδρομείου και άλλα τόσα στους πεζόδρομους. Οι δημοτικές μας αρχές αξιοποιούν στην ουσία τις μόνες δυνατότητες που έχουν. Να πάνε στα Υπουργεία και την Περιφέρεια και να διεκδικήσουν χρήματα για κάποια έργα. Κάτι παίρνουν.
Πράγματι έργα γίνονται στην πόλη. Για να το πούμε καλύτερα, γίνονται «παρεμβάσεις». Ανακαινίζονται δρόμοι στο κέντρο, πεζόδρομοι, ασφαλτοστρώσεις, η Δημοτική Αρχή κάνει ό, τι μπορεί. Για τον πολίτη που δεν «ψάχνει» και πολύ την πόλη του, μπορεί και να είναι αρκετά. Μα ό,τι κι αν κάνουν, έτσι και σηκώσεις το κεφάλι ψηλά θα δεις άλλα πράματα. Θα δεις πόσο άσχημες είναι πια οι πολυκατοικίες που έχουν παλιώσει. Η αίσθηση του καινούργιου έχει χαθεί. Τα κτίρια δεν είναι πια σύμβολα ξέφρενης «ανάπτυξης» της πόλης όπως κάποτε. Μυρίζουν ξεπεσμό, που παραπέμπει σε επαρχιακή πόλη... Βορείου Αφρικής. Ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στις γειτονιές. Οι διανοίξεις που δεν έγιναν ποτέ. Η απουσία στοιχειώδους πολεοδομικού σχεδιασμού. Πεζοδρόμια με πληθώρα αυθαιρεσιών από τους ενοίκους. Και βέβαια οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες... Δώματα και σοφίτες που κραυγάζουν από μακριά την παρανομία τους, αυτοσχέδια... κοτέτσια, οικόπεδα που λειτουργούν και ως χωματερές της γειτονιάς όπου οι πάντες εναποθέτουν τα πάντα, από μπάζα μέχρι εγκαταλειμμένα αυτοκίνητα... Και δεν ανοίγω καν το κεφάλαιο των μικρών πάρκων και πλατειών στις γειτονιές. Οι εποχές είναι από μόνες τους καταθλιπτικές για να χωρέσουν κι άλλο γκρίζο.
Όλα αυτά όμως, προσδιορίζουν μία εικόνα και μία (μη) ποιότητα ζωής. Περνούν απαρατήρητα ίσως, το μάτι βλέπεις συνηθίζει την ασχήμια, παραδίδεται σ’ αυτήν αμαχητί. Κι έπειτα, εδώ δεν υπάρχει μεροκάματο, ρε φίλος, ξέρεις από πότε έχουμε να δουλέψουμε με τον Covid; Τι παπαριές μας τσαμπουνάς;
Θα σου τις τσαμπουνάω όμως... Θα τις διαλαλώ, γιατί μου φαίνεται πως... μας έχει πάρει από κάτω και παραδοθήκαμε στη μοίρα μας. Πως έχουμε πάψει πια να βλέπουμε ποια είναι η πόλη και οι δυναμικές της. Πάμε να σβήσουμε το διδακτικό παρελθόν και δεν πολυστοχαζόμαστε σχετικά με το μέλλον της.
Θα σου τσαμπουνάω τα λάθη που όλοι κάναμε και που οι περιπατητές της πόλης βλέπουν με ενάργεια. Γιατί κάποια μέρα θα τελειώσει το κακό, η ζωή και η οικονομία θα ξαναπάρουν τα πάνω της. Τότε, το ερώτημα ποιο δρόμο θα τραβήξει αυτή η πόλη θα τεθεί με πραγματικούς όρους. Κι εμείς πρέπει να έχουμε απαντήσεις...
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
