αντεθνική δράση και τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν επώδυνα.
Γόνος αρχοντικής οικογενείας, μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στη Λάρισα εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και απεφοίτησε αριστούχος. Στις 16 Μαρτίου 1903 η τοπική εφημερίδα «Σάλπιγξ» ανακοινώνει ότι τερμάτισε επιτυχώς τις νομικές σπουδές του και επιστρέφει στη Λάρισα. Χάρη στην καλή οικονομική κατάσταση της οικογενείας του συνέχισε τις σπουδές στο Παρίσι. Ευφυής και φιλόπονος καθώς ήταν, επιδόθηκε σε μελέτες κοινωνικές, πολιτικές, φιλοσοφικές και ιστορικές και κατόρθωσε να αποκτήσει ευρύτατη εγκυκλοπαιδική μόρφωση. Επιπλέον με την εκμάθηση της Γαλλικής, της Γερμανικής, της Αγγλικής και της Ιταλικής γλώσσας συσσώρευσε γνώσεις ικανές να τον καταστήσουν σπουδαία πνευματική προσωπικότητα. Όταν αρχές του 1909 επέστρεψε στη Λάρισα για να ασκήσει τη δικηγορία η επιστημονική του φαρέτρα ήταν γεμάτη.
Την περίοδο εκείνη το κίνημα των αγροτών εναντίον των μεγάλων γαιοκτημόνων βρισκόταν σε ένταση. Στην περιοχή της Λάρισας ένας νεαρός χωρικός ονόματι Κλεφτογιάννης προσπαθούσε να κινητοποιήσει τους αγρότες να αγωνιστούν με κάθε τρόπο ώστε να αποδοθεί η γη στους καλλιεργητές της. Όμως η δραστηριότητά του αυτή προκάλεσε την αντίδραση των μεγαλοκτηματιών. Τον κατηγόρησαν ως υπεύθυνο για κάποια συμπλοκή που έγινε μεταξύ των επιστατών των τσιφλικάδων και των αγροτών, με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να προφυλακιστεί. Ο Σχοινάς μόλις είχε ανοίξει το δικηγορικό του γραφείο και ο Κλεφτογιάννης τον παρακάλεσε να αναλάβει την υπεράσπισή του καθώς ήταν γνωστοί από τα παιδικά τους χρόνια, αφού οι γονείς του αγρότη εργάζονταν παλιά στα χωράφια του Δημητρίου Σχοινά, πατέρα του δικηγόρου. Όταν άρχισε η δίκη στο Κακουργιοδικείο, από την πρώτη στιγμή ο νέος δικηγόρος εντυπωσίασε. Εισαγγελέας ήταν ο Ρωμάνος, διαπρεπής δικαστικός, ο οποίος ενθουσιάστηκε από τον χειρισμό της υπόθεσης από τον Σχοινά, γεγονός που το αναγνώρισε κατά τη διάρκεια της αγόρευσής του. Όταν με τη σειρά του άρχισε να αγορεύει ο Σχοινάς, προκάλεσε έκπληξη στο ακροατήριο η άρτια νομική του συγκρότηση.
Η εντύπωση που προκάλεσε η υπερασπιστική του γραμμή έγινε γνωστή σε όλη την πόλη και η εφημερίδα «Μικρά» στο φύλλο της 18ης Ιουνίου 1909 δημοσίευσε επαινετικό άρθρο του ιατρού, πολιτευτή και αρθρογράφου της εφημερίδας Κ. Ξ. Καραπαναγιώτη, με τίτλο «Νέος δικηγόρος», το οποίο έχει ως εξής: «Την παρελθούσαν Δευτέραν εν τω Κακουργιοδικείω, ο νεαρός Λαρισαίος δικηγόρος κ. Β. Σχοινάς εποιήσατο την πρώτην αυτού εμφάνισιν ως μύστης του Ποινικού Δικαίου, ηγόρευσε δε και προχθές συνήγορος πάντοτε του Κλεφτογιάννη, περί τον οποίον τοιούτος έχει συσσωρευθή ηλεκτρισμός. Και εδικαίωσε δια των δύο θαυμασίων αγορεύσεών του τας ελπίδας της Λαρίσης, εχούσης ήδη εν τω προσώπω αυτού, δικανικόν ρήτορα και ειδικόν ποινικολόγον, οίον αξιούσιν αι πρόοδοι της επιστήμης του Ποινικού Δικαίου, αντιπροσωπευούσης την ημερότητα του Θεανθρώπου [...]Αλλά και σθένος ψυχικόν και θάρρος γνώμης επεδείξατο ο κ. Σχοινάς, τα οποία ματαίως πολλάκις αναζητήθησαν μεταξύ των αγορευόντων εν τοις Ποινικοίς της Ελλάδος Δικαστηρίοις. Η Υπηρεσία των Δικαστηρίων τούτων πολλά έχει έτι εν ημίν να επιτελέση, η δε εν αυτοίς εμφάνισις νομομαθών της υγιούς πολυμαθείας, των ιδεών και των άλλων συναφών εφοδίων του κ. Σχοινά, γεννά θάρρος, ελπίδα και καθήκοντα εις τους νομιμόφρονας και προοδευτικούς πολίτας» [1].
Η ετυμηγορία των ενόρκων ήταν «ένοχος» και το δικαστήριο επέβαλε στον κατηγορούμενο φυλάκιση τριών ετών. Η απόφαση αυτή στενοχώρησε τον Σχοινά και λέγεται ότι εγκατέλειψε αμέσως τη δικαστική αίθουσα, πήγε στο σπίτι του και έκαψε όλα τα νομικά του βιβλία. Το αποτέλεσμα της δίκης αυτής άλλαξε όλη τη ζωή του. Έχασε τον πρώτο ενθουσιασμό και η επιθυμία να συνεχίσει τη δικηγορία ατόνησε, με αποτέλεσμα στα τέλη του 1910 να αναχωρήσει για το Παρίσι [2] όπου βίωνε ζωή μεγιστάνα. Επέστρεψε σύντομα στη Λάρισα, γιατί τον Απρίλιο του 1912 τον βρίσκουμε να αρθρογραφεί στον τοπικό τύπο με θέματα πολιτικά[3], ενώ την ίδια χρονιά πεθαίνει ο πατέρας του κτηματίας Δημήτριος Σχοινάς.
Την 11 Μαρτίου 1913 προκηρύχθηκαν εθνικές εκλογές και στις 16 Ιουνίου του ίδιου έτους έγιναν αναπληρωματικές εκλογές στον Νομό Λαρίσης, κατά τις οποίες είχε βάλει υποψηφιότητα και ο Βασίλειος Δ. Σχοινάς. Από τους 8.841 οι οποίοι ψήφισαν, πρώτος ήλθε σε σταυρούς ο Στέφανος Αναστασιάδης, ο οποίος εκλέχτηκε βουλευτής, ενώ ο Βασίλειος Δ. Σχινάς (με ι όπως τον καταγράφει η εφημερίδα) ήλθε τρίτος και συγκέντρωσε 1.745 σταυρούς (σφαιρίδια ΝΑΙ)[4]. Η πολιτική αρθρογραφία στις τοπικές εφημερίδες και η υποψηφιότητα του στις βουλευτικές εκλογές του 1913 αναδεικνύουν και μια άλλη πτυχή της προσωπικότητας του ανήσυχου, επιρρεπούς και τυχάρπαστου δικηγόρου.
Όπως διαπιστώνεται από τη μελέτη του αξιόλογου βιβλίου του Αριστείδη Παπαχατζόπουλου, όπου εξιστορείται η πορεία του Δικηγορικού Σώματος κατά την περίοδο 1881-1940, μέχρι το έτος 1921 ο Βασίλειος Σχοινάς είναι εγγεγραμμένος στους καταλόγους του Δικηγορικού Συλλόγου, ενώ στον κατάλογο του 1935 απουσιάζει. Η εγγραφή βέβαια δε σημαίνει και ενεργό παρουσία του. Ο παλιός δημοσιογράφος Κώστας Περραιβός (1907-1983), όψιμος φίλος του, αναφέρει ότι μετά την αποτυχία που είχε όσον αφορά το αποτέλεσμα της δίκης του παιδικού του φίλου Κλεφτογιάννη, «έκλεισε το δικηγορικό του γραφείο και έφυγε» [5]. Πραγματικά, υπάρχει ένα χρονικό διάστημα από το 1913 μέχρι το 1924 κατά το οποίο υπάρχει σιγή γύρω από το όνομά του στα τοπικά μέσα επικοινωνίας. Σ' αυτό το διάστημα υποστηρίζεται ότι έμενε μόνιμα στη Γαλλία και απ’ εκεί έκανε διάφορα ταξίδια στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Αγγλία, στη Σουηδία και σε άλλες χώρες. Η επίγνωση της ευφυΐας τού προσπόρισε την ιδέα ότι εύκολα θα μπορούσε να πλουτίζει παίζοντας χαρτιά ή ρουλέτα στα μεγάλα καζίνα της Ευρώπης και να γεύεται στιγμές χλιδής. Όμως όπως είναι γνωστό, με τέτοια ζωή κανείς δεν βγήκε κερδισμένος. Όταν εξαντλούνταν τα χρήματα εύρισκε τρόπους να αποκτήσει ή επέστρεφε στη Λάρισα, εκποιούσε τη μεγάλη περιουσία που είχε κληρονομήσει και όταν και αυτή «έκανε φτερά», αναζητούσε από τους πλούσιους συγγενείς του οικονομικές ενισχύσεις.
Το 1924 τον βρίσκουμε στην Αθήνα. Η φήμη του ως εξαιρετικού νομικού έφθασε στα αυτιά κάποιων περίεργων επιχειρηματιών. Του δήλωσαν ότι διατηρούσαν γραφείο που αναλάμβανε υποθέσεις σχετικές με τις αποζημιώσεις των προμηθευτών του Ελληνικού Στρατού στη Μ. Ασία και του πρότειναν να γίνει νομικός τους σύμβουλος με μηνιαίο μισθό. Ο Σχοινάς δέχθηκε τη θέση, αλλά σύντομα αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για μεγάλη κατάχρηση κατά του δημοσίου. Δράστες ήταν τρεις ανώτεροι υπάλληλοι του Υπουργείου Οικονομικών, οιΦαρδέλλος, Δρακάτος και Ζαριφόπουλος, οι οποίοι συνελήφθηκαν, και μαζί τους και ο Σχοινάς. Ήταν τότε η δικτατορία του Πάγκαλου και οι καταχραστές παραπέμφθηκαν στο Στρατοδικείο. Κατά τη διάρκεια της δίκης διαπιστώθηκε ότι η κατηγορία κατά του Σχοινά δεν μπορούσε να σταθεί. Μάλιστα κατά τη χειμαρρώδη απολογία του έλαμψε το νομικό του άστρο και αποκάλυψε με λεπτομέρειες την ιερόσυλη πράξη των καταχραστών. Η δίκη έληξε με καταδίκη των τριών καταχραστών σε θάνατο δι’ αγχόνης, ενώ ο ίδιος αθωώθηκε. Την άνοιξη του 1925 στην Πλατεία Συντάγματος στήθηκαν τρεις αγχόνες για τους καταχραστές, παρουσία χιλιάδων λαού. Η τιμωρία ήταν σκληρή, αλλά η κοινή γνώμη τη θεώρησε δίκαιη.
Ο Βασ. Σχοινάς για να εορτάσει το γεγονός της αποφυλάκισής του βρήκε μια συντροφιά φίλων που είχε και πήγαν στο καζίνο του Λουτρακίου να παίξουν ρουλέτα...
(Συνεχίζεται)
------------------------------
[1]. Παπαχατζόπουλος Αριστείδης. Συμβολή στην Ιστοριογραφία του Δικηγορικού Συλλόγου Λαρίσης, τόμ. Α’(1881-1940), Λάρισα (2016) σελ. 173, εικ. 65.
[2]. Η εφημερίδα «Μικρά» της 1ης Ιανουαρίου 1911 ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «προ ολίγων ημερών αναχώρησε για το Παρίσι ο δικηγόρος Βασίλειος Σχοινάς».
[3]. Βασίλειος Δ. Σχοινάς, Αι γνώμαι του κ. Πρωθυπουργού, εφ. «Μικρά», Λάρισα, φύλλο της 14ης Απριλίου 1912.
[4]. εφ. «Μικρά», Λάρισα, φύλλο της 22ας Ιουνίου 1913. Βέβαια οι εκλογές γινόταν τότε με σφαιρίδια. Από τις εθνικές εκλογές του 1926 καθιερώθηκε η σημερινή εκλογή με σταυρούς. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Αλέξανδρου Γρηγορίου, γείτονά μου κάθε Κυριακή στην 4η σελίδα της «Ελευθερίας», για τις πληροφορίες που μου παρέσχε για τον Βασ. Σχοινά. Με τις «Προσωπογραφίες» του και την επιστημονική έρευνα και αναζήτηση πρωτογενών πηγών, έχει προσφέρει τα μέγιστα στην ιστορία της Λάρισας παραθέτοντας νέα στοιχεία, έχει διευκρινίσει ασάφειες και έχει διορθώσει λάθη τοπικών ιστοριογράφων.
[5]. Ολύμπιος [Περραιβός Κώστας]. Ο Βασίλης Σχοινάς. Ένας ιδιόρρυθμος τύπος της παλαιάς Λαρίσης, εφ. «Λάρισα», φύλλο της 14ης Οκτωβρίου 1968.
Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου (nikapap@hotmail.com)
