Τα μέλη του ΕΑΣΑΔ, σε αγαστή συνεργασία με τους Γερμανούς, προέβαιναν σε δολοφονίες στελεχών αντιστασιακών μελών του ΕΑΜ, λεηλασίες σπιτιών αντιστασιακών και βιασμούς γυναικών. Αξίζει να επισημανθεί ότι ο πληθυσμός της θεσσαλικής πόλης συρρικνώθηκε από 30.000 σε 25.000, ως απόρροια των δολοφονιών που διαπράχθηκαν.
Σε ανταπόκριση από τη Λάρισα, η εφημερίδα Ρήγας έγραφε το 1944:
"Το πρωί της 23ης Απριλίου 1944 βρέθηκαν στους δρόμους της Λάρισας επτά πατριώτες σκοτωμένοι, ανάμεσά τους και οι αγωνιστές Μήτσιος Κατσίκας και Μήτσιος Χατζημαυρουδής".
Οι άνδρες του ΕΑΣΑΔ, μεταξύ άλλων, συμμετείχαν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον του ΕΑΜ μαζί με τον γερμανικό στρατό. Οι ΕΑΣΑΔίτες επέβαιναν σε γερμανικά αυτοκίνητα και συνοδευόμενοι από τους Γερμανούς στρατιώτες των SS περικύκλωναν οικισμούς και σκότωναν εκείνους που απομακρύνονταν. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη του ΕΑΣΑΔ ξεπερνούσαν σε σκληρότητα τους Γερμανούς κατακτητές. Γι' αυτόν τον λόγο, γερμανικό στρατοδικείο επέβαλε τη θανατική ποινή σε άνδρα του ΕΑΣΑΔ, που είχε εκθέσει ανεπανόρθωτα με τις πράξεις του το γόητρο του γερμανικού στρατού. Το μέλος του ΕΑΣΑΔ, που εκτελέστηκε δημόσια διά απαγχονισμού ήταν ο Λευτέρης Αλεξόπουλος, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι είχε επιδοθεί σε πλιάτσικο σπιτιών και ότι είχε ασελγήσει σε βάρος γυναικών.
Η ΕΕΕ ήταν μία φασιστική και αντισημιτική οργάνωση, που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 με τη μορφή πολιτικού συλλόγου και είχε παραρτήματα σε αρκετές πόλεις. Η πιο γνωστή ενέργεια της οργάνωσης ήταν ο εμπρησμός του εβραϊκού οικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη το 1932.
Η ΕΕΕ είχε συνεργαστεί με τους Γερμανούς, μόλις κατέλαβαν την Ελλάδα, αλλά αργότερα αυτοί τη διέλυσαν. Η οργάνωση επανεμφανίστηκε το 1944, με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Γούλα ως στρατιωτική οργάνωση και δραστηριοποιήθηκε επίσης στη Θεσσαλία. Στα Τρίκαλα, τα οποία κατελήφθησαν από τους Γερμανούς στις 18 Απριλίου 1941, αρχηγός της ΕΕΕ ήταν ο ηλεκτρολόγος Χρήστος Μαντζούκας, ο οποίος είχε ως πρωτοπαλίκαρα τον Γιάννη Μακρή και τον Ηλία Τσιαντούλα.
Τα μέλη της ΕΕΕ που αυτοαποκαλούνταν τριεψηλίτες, παρόλο που δεν εξοπλίζονταν από τους Γερμανούς, απολάμβαναν προνόμια, τα οποία τους εξασφάλιζαν άνετη διαβίωση. Επιπρόσθετα, τα μέλη της ΕΕΕ συνεργάζονταν στενά με τους Γερμανούς και τους μεγαλοαστούς της πόλης, με στόχο να πλήξουν το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο), το οποίο διατηρούσε ισχυρά ερείσματα εντός των κατώτερων στρωμάτων της τρικαλινής κοινωνίας και εντός της πνευματικής ελίτ της πόλης. Έτσι στο πλαίσιο της αναχαίτισής του, οι ανακρίσεις, οι δολοφονίες και οι λεηλασίες σπιτιών αριστερών, η συμμετοχή σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο πλευρό των Γερμανών, οι αποστολές ομήρων στη Γερμανία και η τρομοκράτηση κατοίκων της υπαίθρου βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη.
Οι τριεψηλίτες ασπάζονταν τον εθνικοσοσιαλισμό και έπλεκαν το εγκώμιο του Χίτλερ. Έτσι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι υιοθέτησαν τον τίτλο "Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα". Για τα μέλη της οργάνωσης η κομμουνιστική απειλή ήταν πάντα ορατή και γι' αυτό δημοσίευαν κείμενα, τα οποία προπαγάνδιζαν τον εθνικοσοσιαλισμό και καυτηρίαζαν τον κομμουνισμό. Αξίζει να παραθέσουμε μία ανακοίνωση των τριεψηλιτών, η οποία προέτρεπε τους Τρικαλινούς να συνεργαστούν με τους Γερμανούς και να επικεντρωθούν στην καταπολέμηση του κομμουνιστικού κινδύνου:
"Ως είναι γνωστόν απ' αρχής του πατριωτικού αγώνος αναλάβαμεν την υψηλή υποστηρίξει και ευγενεί συνδρομή των Γερμανικών Αρχών Κατοχής, ίνα δώσωμεν χείρα βοηθείας εις την σπαρασσομένην εκ του κομμουνιστικού κινδύνου πατρίδα μας. Με την συνδρομήν των υπερόχων Γερμανικών Αρχών και συμφώνως προς τον λόγον τιμής, άτινα παρέχομεν προς τον τρικαλινό κοινό, είμεθα πάντοτε συμπαραστάται του πόνου και της δυστυχίας παντός αδικουμένου πολίτου. Ο πληθυσμός της πόλεως ουδέν έχει να φοβήται και συνεπώς απαιτώ, όπως με ακούσει και επανέλθει εις τα ειρηνικά του έργα".
Τα μέλη της ΕΕΕ, ήταν, ως επί το πλείστον, εγκληματικά στοιχεία, τα οποία εντάχθηκαν στην οργάνωση για καθαρά βιοποριστικούς ρόλους και προοπτικές επαγγελματικές ανέλιξης. Όσον αφορά τον αριθμό των μελών, η οργάνωση αριθμούσε περίπου 150 άτομα.
Όσον αφορά την αμφίεσή τους, οι τριεψηλίτες κυκλοφορούσαν στα Τρίκαλα, φορώντας μαύρες μπότες και κίτρινα πουκάμισα, ώστε να τονίσουν την ελληνοβυζαντινή προέλευση της οργάνωσης. Η ελληνοβυζαντινή προέλευση της οργάνωσης ΕΕΕ τονιζόταν και από τον δικέφαλο αετό, τον οποίο είχαν έμβλημα.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
Kάποια μέλη της οργάνωσης ΕΕΕ που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς (Μακρής, Μαντζούκας) έφυγαν μαζί τους. Ο Γιάννης Μακρής σκοτώθηκε τον Νοέμβριο του 1944, στο Κιλκίς, σε μάχη με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Όσον αφορά τον αρχηγό των τριεψηλιτών, Χρήστο Μαντζούκα, τα ίχνη του χάθηκαν για πάντα.
Μια άλλη δωσίλογη μορφή της πόλης, ο Χρυσόστομος Πιπιλιάγκας, ο οποίος ήταν πολιτικός καθοδηγητής του ΕΑΣΑΔ και είχε αναλάβει τα καθήκοντά του ως νομάρχης Τρικάλων από τον Ιανουάριο του 1944, ενώ είχε συλληφθεί, στη συνέχεια αποφυλακίστηκε τον Απρίλιο του 1945. Μετά την αποφυλάκισή του ο Πιπιλιάγκας ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική και κατάφερε την επόμενη χρονιά να εκλεγεί βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος στην Κοζάνη, πόλη από την οποία καταγόταν.
Οι περισσότεροι συνεργάτες των Γερμανών στα Τρίκαλα ότι όχι μόνο δε φυλακίστηκαν, αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι και εξοπλίστηκαν. Σ'αυτήν την περίπτωση εμπίπτει και ο Ηλίας Τσαντούλας. Για τα στυγερά εγκλήματα που διέπραξε σε βάρος συμπολιτών του καταδικάστηκε τρεις φορές ερήμην σε θάνατο. Ωστόσο, κατάφερε να διαφύγει της σύλληψης, και αφού κρύφτηκε σ' ένα εξοχικό σπίτι κοντά στη συνοικία του Πύργου, μετά την πολιτική τροπή των γεγονότων και την ανάδειξη της Αγγλίας ως επικυρίαρχου κράτους στην Ελλάδα, επανεμφανίστηκε ως αρχηγός παρακρατικής συμμορίας στα Τρίκαλα, συνεχίζοντας τη δράση του σε όλη τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Πιο συγκεκριμένα, ο Τσαντούλας ίδρυσε την παρακρατική συμμορία το Τάγμα Βασιλέως Γεωργίου Β', στο στόχαστρο της οποίας τέθηκαν τα μέλη του ΕΑΜ, την εποχή της "Λευκής Τρομοκρατίας" στα Τρίκαλα.
Τέλος, όπως συνέβη και στην περίπτωση των μελών της ΕΕΕ, έτσι και τα μέλη του ΕΑΣΑΔ απαλλάχθηκαν των κατηγοριών και δε δικάστηκαν για τις εγκληματικές πράξεις που διέπραξαν.
Από τον Αλέξανδρο Μούκα,
μεταπτυχιακό φοιτητή Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αρσενίου Λάζαρος, η Θεσσαλία στην Αντίσταση, Τόμος Β' Γερμανική Κατοχή, Εκδόσεις Έλλα.
Κλιάφα Μαρούλα, Ο άντρας με τη γερμανική στολή, Κέδρος, Αθήνα 2013.
Κουσουρής Δημήτρης, Δίκες των δοσιλόγων 1944-1949. Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2014.
Κωνσταντινίδης Δημήτρης Ι., Τα Τρίκκαλα στα χρόνια της Κατοχής. Το χρονικό της ιταλικής και γερμανικής κατοχής των Τρικάλων, Τρίκαλα 2013.
Κωστόπουλος Τάσος, Η αυτολογοκριμένη μνήμη. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη, Φιλίστωρ, Αθήνα 2005.
Παπαγιάννης Σταύρος Αστερίου, Εθνικός Αγροτικός Σύνδεσμος Αντικομμουνιστικής Δράσης. ΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (Ιανουάριος-Οκτώβριος 1944), Εκδόσεις Σόκολη, Αθήνα 2007.
Πριόβολος Γιάννης, Εθνικιστική <<αντίδραση>> και Τάγματα Ασφαλείας. Εμφύλιος και αντικατοχικός πόλεμος 1943-1944, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2017.
Περιοδικά
Κλιάφα, Μαρούλα.(Δεκέμβριος 2012). "Η δράση της οργάνωσης ΕΕΕ στα Τρίκαλα κατά το 1944". (Τεύχος 534), σ. 27-29.
Εφημερίδες
Εφημερίδα Λαρισαϊκός Τύπος 1944.
Ρήγας 1944.
