γειτονιά μου για να τον κεράσω κάτι και να πιω και εγώ έναν καφέ. Μου είχε γκρινιάξει κανα-δυό φορές μέσα στην εκκλησία, όταν του είπα να προσέξει τα λεγόμενα. Εκείνος μου απάντησε ότι δεν καταλαβαίνει και πολλά, και θυμήθηκα τα νιάτα μου όπου η πρωινή λειτουργία ήταν και για εμένα ένα δίωρο όπου δεν καταλάβαινα πολλά πράγματα, αλλά που έπρεπε να περάσει υποχρεωτικά για το μετά της Κυριακής που θα ακολουθούσε. Βέβαια, κάτι θα έπρεπε να γίνει για να μπορούν να αντιλαμβάνονται τα παιδιά περισσότερα από τη Λειτουργία της Κυριακής, το τελετουργικό και τον υψηλό θεολογικό συμβολισμό της, αλλά αυτό δεν είναι το θέμα μας σήμερα. Θέλω να ελπίζω, ότι κάποτε μέσα στη σχολική τους ζωή κάποιος φωτισμένος καθηγητής τους θα αισθανθεί το χρέος να τους μιλήσει γι’ αυτό. Εξάλλου και εγώ μεγάλος το έμαθα.
Να μη σας κουράζω λοιπόν, το θέμα μας σήμερα είναι άλλο. Αφού κέρασα το παιδί, ήπια και εγώ τον καφέ μου, γυρίσαμε στο σπίτι. Ο γιος μου μού εξήγησε ότι είχε ραντεβού με τους φίλους του να παίξει και έφυγα από το σπίτι για να επισκεφτώ τον αδελφό μου. Γύρισα, μετά την ώρα του φαγητού, ήταν περασμένες δύο, όπου βρήκα το παιδί με ακουστικά στ’ αυτιά μπροστά από τον υπολογιστή σε ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Απόρησα. Φάγατε, τον ρώτησα. Όχι, μου απάντησε. Δεν είχες ραντεβού για παιχνίδι με τους φίλους σου, συνέχισα. Ναι μου λέει. Λοιπόν, συνέχισα. Το ραντεβού ήταν για διαδικτυακό παιχνίδι μου απάντησε και έμεινα με το στόμα ανοιχτό. Κυριακή, σήμερα σκέφτηκα, ας μην μαλώσουμε μέρα που είναι, και καθώς έφευγα από το δωμάτιό του τα ερωτήματα με βασάνιζαν αδιάκοπα.
Πώς σήμερα τα παιδιά μας γεμίζουν τον ελεύθερό τους χρόνο; Πού συναντιούνται, αν συναντιούνται, για να μιλήσουν ή να παίξουν; Εδώ στην Αθήνα, οι επιλογές δεν είναι πολλές, λίγες ή σχεδόν ανύπαρκτες. Επομένως, τι να κάνουν τα παιδιά, αφού δεν έχουν πού να βρεθούν, θα σκεφτεί κανείς. Ας υποθέσουμε ότι είναι έτσι. Ας υποθέσουμε ότι τα παιδιά δεν έχουν πού να βρεθούν. Είναι το διαδικτυακό παιχνίδι η λύση; Στα χρόνια μου θυμάμαι, ανοίγαμε και ένα βιβλίο. Εδώ ήρθε λοιπόν το κρίσιμο ερώτημα. Βιβλίο ή διαδίκτυο; Το ερώτημα φαίνεται να έχει απαντηθεί σε ό,τι αφορά το σκέλος της ενημέρωσης, όπου το διαδίκτυο έχει νικήσει κατά κράτος την έντυπη ενημέρωση, που δυστυχώς προσπαθεί να μειώσει την απόσταση, ενσωματώνοντας στις έντυπες εκδόσεις της βιβλία, αλλά μάλλον μάταια. Πόσοι μείναμε να διαβάζουμε βιβλία σήμερα;
Τι είναι λοιπόν εκείνο που κάνει το διαδικτυακό παιχνίδι να προτιμείται σήμερα από το βιβλίο όταν η επιλογή είναι ένα από τα δύο; Δεν είμαι ο ειδικός, θα προσπαθήσω να καταγράψω κάποιες σκέψεις, όπως τις αντιλήφθηκα.
Το διαδικτυακό παιχνίδι, προσφέρει εικονικά στον υπολογιστή τον χώρο του γηπέδου, της πλατείας, της αλάνας, που δεν μπορούν να βρουν τα παιδιά. Οι δυνατότητες του διαδικτύου μπορεί να υπερνικήσουν την απόσταση που χωρίζει τα παιδιά, και η παρέα μπορεί να συνομιλεί χωρίς να βρίσκεται σε φυσική εγγύτητα. Το βιβλίο δεν μπορεί να συναγωνιστεί το διαδίκτυο σε αυτό, αφού ο αναγνώστης είναι μόνος του, ενώ αν είναι τυχερός και το βιβλίο τον κερδίσει, μπορεί στη φαντασία του να μοιραστεί τη δράση με τους ήρωες.
Το δεύτερο είναι ότι, για να μπεις στον κόσμο που περιγράφει ένα καλό βιβλίο, θέλει κόπο. Θέλει να διαβάσεις ίσως πολλές σελίδες πριν να γίνεις ένα με τους ήρωες. Η οθόνη του υπολογιστή δεν απαιτεί κάτι τέτοιο. Οι παραστάσεις σερβίρονται στον διαδικτυακό παίκτη σε ριπές αναγκάζοντάς τον να κρατά την προσοχή του αμείωτη και να ζει την ένταση του παιχνιδιού. Βέβαια, αν ρωτήσεις έναν διαδικτυακό παίκτη, τι θυμάται από το παιχνίδι αν κλείσει τον υπολογιστή δεν νομίζω να μπορέσει να πει και πολλά πράγματα, σε αντίθεση με τον αναγνώστη ενός καλού βιβλίου, όταν ολοκληρώσει την ανάγνωση.
Το τρίτο έχει να κάνει με τη θεματολογία των διαδικτυακών παιχνιδιών. Παρακολουθώντας στα κλεφτά το αντικείμενο του παιχνιδιού, το μόνο που διαπίστωσα είναι κάποιες οθόνες αρκετά βίαιες για τη δική μου αισθητική, όπου κάποια ομάδα παικτών προσπαθούσε να κρυφτεί από την άλλη προκειμένου να γλιτώσει από κάποιο «διαδικτυακό θάνατο». Φυσικά οι εκρήξεις αδρεναλίνης που συνοδεύουν τέτοια παιχνίδια δεν είναι αμελητέες.
Εδώ κάπου θα σταματήσω την περιγραφή, καθώς και ο χώρος για τη δημοσίευση δεν είναι άπειρος. Το θέμα είναι μεγάλο και δεν είμαι ο ειδικός. Πριν κλείσω όμως νιώθω την ευθύνη να υποβάλω κάποιες ερωτήσεις:
- Γιατί συνηθίσαμε στα παιδιά μας την εύκολη πρόσληψη παραστάσεων μέσω του διαδικτύου σε αντίθεση με την κριτική οικοδόμηση της γνώσης σαν ένα συνεκτικό σύστημα εννοιών, όπως προκύπτει από την ανάγνωση των βιβλίων; Αφορά μόνο τα παιχνίδια αυτό ή μήπως είναι ένα γενικότερο πρόβλημα της παιδείας μας;
- Γιατί η διαδικτυακή συνεύρεση αντικατέστησε τη φυσική συνεύρεση, και μάλιστα μια Κυριακή πρωί, μια ημέρα πριν να ανοίξουν τα σχολεία και με τον ήλιο να λάμπει; Αφορά μόνο τα παιχνίδια αυτό ή είναι κάτι που θα διαμορφώσει και τον τρόπο των συνευρέσεων στο μέλλον, αν δεν το έχει κάνει ήδη;
- Ποιος ελέγχει το περιεχόμενο των διαδικτυακών παιχνιδιών και την καταλληλότητα της χρήσης τους; Θέλουμε να το ελέγξουμε σαν κοινωνία; Καταλαβαίνουμε τι σημαίνει για την προσωπικότητα των παιδιών αν το παιχνίδι στη γειτονιά αντικατασταθεί χωρίς έλεγχο από το όποιο διαδικτυακό παιχνίδι;
Δεν μπορώ να απαντήσω μόνος μου στα ερωτήματα. Δήλωσα μη ειδικός. Δεν μπορώ όμως να δηλώσω και αδιάφορος.
Από τον Διαμαντή Κωτούλα
