Πανεπιστήμιο... σε κρίση

Από τον Βασίλη Πλατή,
φιλόλογο-δρα Ιστορίας Α.Π.Θ.

Παλιότερα, η ιδιότητα του πανεπιστημιακού δασκάλου περιποιούσε πραγματική τιμή σε εκείνον που την έφερε. Επιστήμονες με κύρος και καλλιέργεια, λειτουργοί της ανώτατης εκπαίδευσης, άτομα με ανυπέρβλητες αξίες και αδιαπραγμάτευτη ηθική,

αυθεντίες, πρότυπα ευπρεπούς συμπεριφοράς και αστικών τρόπων.
Δυστυχώς, σήμερα, και το «κακό» μάλλον ξεκινάει από τη Μεταπολίτευση και μετά, ο χώρος του πανεπιστημίου φαίνεται ότι σε κάποιον βαθμό, ελπίζουμε μικρό, έχει διαβρωθεί και «αλωθεί».
Προφανώς είναι θλιβερό να διαβάζει κανείς στον Τύπο για επώνυμες καταγγελίες περί «συναλλαγών» στα εκλεκτορικά σώματα για την επιλογή των διδασκόντων στα ΑΕΙ, να παρακολουθεί ανάρμοστες συμπεριφορές πανεπιστημιακών-εκλεγέντων βουλευτών στο Κοινοβούλιο, να ανακαλύπτει «τυχαία» συγγένειες προσώπων στους καταλόγους των μελών ΔΕΠ των Τμημάτων. Και άλλα φαιδρά... και ολωσδιόλου τυχαία.
Είναι γεγονός ότι ο μικρόκοσμος του πανεπιστημίου αντανακλά τη συνολικότερη εικόνα της ελληνικής κοινωνίας, με τις παθογένειές της. Επίσης, λογικό φαίνεται σε κάθε συντεχνία να υπάρχουν και μέλη που δεν εναρμονίζονται πάντα με τους κανόνες λειτουργίας και τους παραβιάζουν.
Ωστόσο, σε αυτόν τον χώρο, που θα έπρεπε να αποτελεί τη «βιτρίνα» της ελληνικής κοινωνίας, η διαφθορά τείνει να λάβει διαστάσεις. Η λογοδοσία απέναντι στην Πολιτεία είναι ανύπαρκτη, γεγονός που εκτρέφει φαινόμενα ανομίας και αποθρασύνει αυταρχικές και αλαζονικές συμπεριφορές.
Αναμφίβολα το κράτος είναι ανάγκη να επέμβει αποτελεσματικά και να ελέγξει φαινόμενα ανομίας από πανεπιστημιακούς λειτουργούς, όπως έκανε και στην περίπτωση του ασύλου. Η δικαιοσύνη οφείλει να επιλαμβάνεται άμεσα των καταγγελιών και να προασπίζει το κύρος του θεσμού του πανεπιστημίου.
Κανείς, βέβαια, δεν παραγνωρίζει τα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν σημειώσει οι Έλληνες ακαδημαϊκοί σε επίπεδο εκπαιδευτικό και ερευνητικό, και μάλιστα με πολύ γλίσχρα μέσα.
Ωστόσο, η έννοια του «δασκάλου», πέραν της αυθεντίας σε κάποιο επιστημονικό πεδίο, εμπεριέχει και αυτή του ηθικού προτύπου: του αψεγάδιαστου ατόμου που επιβάλλεται κοινωνικά με την άμεμπτη συμπεριφορά και τη γενναιοψυχία του. Του επιστήμονα που εμπνέει και παραδειγματίζει τους μαθητές του και κατά την ακαδημαϊκή του «αποστρατεία».
Ας μην ξεχνάμε ότι γενιές και γενιές Ελλήνων επένδυσαν στα γράμματα στην προσπάθειά τους να αλλάξουν ζωή, να αποκτήσουν το «χρυσό βραχιόλι», σύμφωνα με το ομότιτλο βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου, που θα τους έβγαζε από τη φτώχεια και την αμάθεια.
Οι εποχές άλλαξαν, οι κοινωνικές αξίες όμως παραμένουν αναπαλλοτρίωτες. Συνεπώς, και οι άνθρωποι που έχουν κατακτήσει τα πρωτεία και αναρριχηθεί στην πυραμίδα του πνεύματος και της κοινωνίας με πολύ μόχθο, ίσως και πολλές στερήσεις, καλό είναι να μη λησμονούν τις «ρίζες» τους, αλλά και τα βήματα της προσωπικής τους διαδρομής.
Προφανώς, νοοτροπίες πρέπει να εγκαταλειφθούν και το ελληνικό πανεπιστήμιο να αιμοδοτηθεί με ό,τι πιο υγιές και άξιο υπάρχει στην κοινωνία.