Η γοητεία της μέσης ηλικίας

Από τον Νίκο Τάχατο, φιλόλογο

Η Μαρία Μανές (Marya Mannes/ 1904-1990) ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας και κριτικός. Δημοσίευσε αρκετά βιβλία και δοκίμια που ασκούσαν έντονη κριτική στην αμερικανική κοινωνία, ενώ ήταν και σχολιαστής στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Ένα από

τα πιο γνωστά της αποφθέγματα ήταν το εξής: «όταν φτάσεις στα πενήντα, έχεις γίνει αυτό που πραγματικά είσαι, και αν αυτό είναι καλό, τότε είναι καλύτερο από τα νιάτα σου».
Πρακτικά δεν υπάρχει κάποιο αριθμητικό ορόσημο γι’ αυτό που αποκαλούμε «μέση ηλικία», αλλά αν πρέπει να δώσουμε κάποια ηλικιακά όρια, θα λέγαμε ότι είναι τα χρόνια μετά τα σαράντα και μέχρι την ηλικία των εξήντα χρόνων. Περισσότερο είναι μια κατάσταση του μυαλού. Η στιγμή που το άτομο αρχίζει να νιώθει ότι η νεότητα απομακρύνεται και γίνεται παρελθόν, ενώ τα γηρατειά αναπόφευκτα πλησιάζουν. Πρόκειται για μια χρονική στιγμή που οι άνθρωποι κάνουν μια αυτοκριτική σχετικά με το τι έχουν καταφέρει, αν είναι ικανοποιημένοι από την μέχρι τώρα πορεία της ζωής τους αν έχουν εκπληρώσει τα νεανικά τους όνειρα. Αυτή η διαδικασία αυτοκριτικής είναι εξαιρετικά σημαντική για την πορεία της ζωής του ατόμου, γιατί αν νιώσει πληρότητα τότε θα διάγει ήρεμα τα επόμενα χρόνια. Αν όμως θεωρήσει ότι έχει χάσει τα περισσότερα χρόνια, αυτή η αίσθηση του ανεκπλήρωτου θα καθοδηγεί τα εναπομένοντα χρόνια.
Μετά τα σαράντα μας χρόνια χρησιμοποιούμε περισσότερο την λογική και οδηγούμαστε προς την ωριμότητα («η ηλικία είναι μια πολύ ακριβή τιμή που πληρώνουμε για την ωριμότητα», - William James 1842 - 1910). Κατά την «μέση ηλικία», κανείς δεν πιστεύει, ούτε περιμένει την καλή νεράιδα του παραμυθιού που θα ικανοποιήσει τα όνειρά μας. Είναι η ηλικία που πρέπει πλέον να αποδεχτούμε ότι δεν θα γίνουμε ποτέ κινηματογραφικοί αστέρες, διάσημοι, αφόρητα πλούσιοι και να καταλάβουμε ότι η ευτυχία τελικά κρύβεται σε πιο απλά πράγματα, αξιοποιώντας ταυτόχρονα τις φυσικές μας δυνατότητες και την αποθηκευμένη εμπειρία μας. Είναι η στιγμή που έχουμε την ωριμότητα να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τις εφηβικές φαντασιώσεις για χρήματα, δόξα, και εξουσία και να αφιερώσουμε τον χρόνο μας στην ανάπτυξη των ανεκμετάλλευτων ικανοτήτων μας για να μάθουμε καινούργια πράγματα.
Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε διανύοντας αυτή την χρονική περίοδο της ζωής μας είναι το εξής: «οι νέοι και οι γέροι έχουν όλες τις απαντήσεις. Αυτοί στην μέση έχουν κολλήσει στις ερωτήσεις» (ανώνυμος). Οι περισσότεροι άνθρωποι αυτής της ηλικίας αδυνατούν να βρουν έναν νέο προσανατολισμό στη ζωή τους. Ακόμη και όταν καταλαβαίνουν ότι χρειάζεται «αλλαγή πορείας» οι υποχωρήσεις που πρέπει να κάνουν, τα νέα δεδομένα που επιβάλλεται να υιοθετήσουν, τους δημιουργούν δυσάρεστες καταστάσεις και τις περισσότερες φορές επανέρχονται σε μια κατάσταση που θυμίζει εφηβεία. Ντύνονται όσο πιο μοντέρνα γίνεται, συχνάζουν σε νεανικά στέκια, υιοθετούν συμπεριφορές που ταιριάζουν σε άτομα μεταξύ εικοσιπέντε και τριάντα πέντε χρόνων. Εύκολα τους καταλαβαίνει κανείς βλέποντάς τους στην καθημερινότητα.
Ο Ρωμαίος λυρικός ποιητής Οράτιος (65 - 8 π.Χ.) είχε πει το εξής σοφό: «μετράς τα γενέθλια σου με ευγνωμοσύνη;» Όσο δύσκολο και να είναι να αλλάξει κανείς πορεία ζωής και να εγκαταλείψει τα νεανικά του όνειρα, είναι μια διαδικασία που πρέπει να γίνει. Να τεθούν νέοι στόχοι, να γίνει συνείδηση ότι μπροστά ανοίγεται ένας καινούργιος κόσμος γεμάτος ευκαιρίες, που περιμένει να ανακαλυφθεί. Χάρη στην εμπειρία που έχει συσσωρευτεί, είναι δυνατόν κάποιος να ζήσει τα επόμενα χρόνια καλύτερα και από τα νεανικά του χρόνια. Εξάλλου ας θυμόμαστε και το εξής: «λένε ότι η ζωή αρχίζει μετά τα σαράντα. Μεγάλη χαζομάρα. Η ζωή αρχίζει κάθε πρωί που ξυπνάς» (George Burns 1896-1996/ Αμερικανός κωμικός).