«κανονικό» και «φυσιολογικό» το ίδιο νόημα, που όμως λίγο απέχει από την πραγματικότητα.
Υπό αυτό το σκεπτικό, η κρίση του κορονοϊού είναι μια μη φυσιολογική κατάσταση από την οποία θέλουμε γρήγορα να δραπετεύσουμε. Αν όντως αυτό ισχύει, τότε «ένας ιός δεν ανήκει στην ανθρώπινη φύση». Η θέση από μόνη της είναι παράλογη, μιας και ένας ιός (όποιου τύπου) αποτελεί μέρος της βιολογίας, επομένως και της ανθρώπινης φύσης. Άρα μια επιστροφή στην κανονικότητα παραβιάζει τους βιολογικούς νόμους, εφόσον τα μικρόβια και οι ιοί προσβάλλουν το ανθρώπινο σώμα ανεξάρτητα από τις δικές μας επιθυμίες. Επομένως, το βιολογικό αίτημα για επιστροφή στην κανονικότητα θα έπρεπε να διαγραφεί από τους ευσεβείς μας πόθους και να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι τον θάνατο, στο τέλος – τέλος, δεν είμαστε σε θέση να τον νικήσουμε όσες προόδους και αν έχουν κάνει οι επιστήμες υγείας και αυτές που τη συνεπικουρούν.
Ας δούμε όμως σε ποια κανονικότητα θέλουμε να επιστρέψουμε. Πρώτα απ’ όλα, θέλουμε να επιστρέψουμε στους «φυσιολογικούς» θανάτους, όπως «προχωρημένη ηλικία», γρίπη, καρκίνο, έμφραγμα, εγκεφαλικό, πνευμονιόκοκκο, ιογενείς εγκεφαλίτιδες κ.ά. Θέλουμε την κανονικότητα των 100 – 150 νεκρών τον μήνα από τροχαία ατυχήματα (ενώ μέχρι σήμερα είχαμε ελάχιστους), ως επί το πλείστον νέων ανθρώπων, θέλουμε τους πολλαπλάσιους ανάπηρους, τους αμέτρητους τραυματίες. Θέλουμε να επιστρέψουμε στους 700 θανάτους παιδιών τον χρόνο από ατυχήματα και τον ασήκωτο ψυχικό πόνο που προκαλούν1. Θέλουμε τα ΤΕΠ να γεμίζουν με ανθρώπους που πηγαίνουν ακόμα και για βόλτα ή γιατί νιώθουν μοναξιά (μου το επισήμανε νοσηλεύτρια με 18 χρόνια εμπειρία σε ΤΕΠ). Θέλουμε να επιστρέψουμε σε χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς σαφείς και απόλυτες ενδείξεις. Θέλουμε το παλιό «καλό» σύστημα υγείας που βρίζαμε με ευχαρίστηση, όντας υγιείς, και ταυτόχρονα εκλιπαρούσαμε όταν το είχαμε ανάγκη. Επιβάλλουμε άθελά μας την ανυποληψία της επίσημης ιατρικής επιστήμης μέσα στους μοντέρνους καιρούς του «γκουγκλάρω» και του «σερφάρω» για να μάθουμε τι συμβαίνει στο σώμα μας και να ακολουθήσουμε άκριτα συμβουλές υγείας «δια πάσαν νόσον και πάσαν …», ξέρετε τι.
Θέλουμε να επιστρέψουμε στους γεμάτους δρόμους και το μποτιλιάρισμα. Να ξεκινήσουν ξανά οι βόλτες στις Βρυξέλλες με τα αεροπλάνα από τις πολιτικές δευτεράντζες ή τους γραφειοκράτες της διοίκησης, επιβαρύνοντας την ατμόσφαιρα και εξαντλώντας σημαντικούς πόρους. Να επιστρέψουμε στην ελευθερία της υπερκατανάλωσης και της ανεξέλεγκτης παραγωγής σκουπιδιών. Να επιστρέψουμε στα γήπεδα για να πλακωθούμε, στην πολιτική αρένα των κενόδοξων διαξιφισμών μόνο και μόνο για να δώσουν το όνομά τους σε ένα νόμο, στους ανεύθυνους πολίτες που δεν κατανοούν την αξία των νόμων, αν δεν τους συμφέρει. Να επιστρέψουμε τελικά στην απουσία κοινού στόχου.
Σήμερα, στις μέρες της μη κανονικότητας, το Έβερεστ φαίνεται από απόσταση διακοσίων χιλιομέτρων, στη Γλυφάδα ήρθαν για πρώτη φορά τα αποδημητικά χελιδόνια και όχι τα «εποχικά ρούχα», στο Καματερό μυρίζω χαμομήλι και δεν ακούω εξατμίσεις, οι άνθρωποι επανασυνδέθηκαν συναισθηματικά ενώ είναι σε φυσική απόσταση.
Αλλά, ας πούμε ότι επιστρέφουμε τελικά στην περιβόητη κανονικότητα. Θα γίνουμε πιο ευτυχείς; Πολύ αμφιβάλλω, γιατί φαίνεται ότι η αναζήτηση της ευτυχίας είναι η μεγαλύτερη πηγή δυστυχίας. Θα γίνουμε πιο υγιείς; Πολύ αμφιβάλλω, γιατί η υγεία είναι «μια κατάσταση πλήρους σωματικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία νόσου ή αναπηρίας» (ΠΟΥ - 1946).
Λοιπόν, να μην γυρίσουμε σε καμία κανονικότητα, αυτή τουλάχιστον που μας βόλευε, αυτή που στην τελική μας τιμωρούσε. Ας βρούμε νέους τρόπους ζωής και σκέψης, πιο σεβάσμιους για μας, για τους συνιδιοκτήτες αυτού του κόσμου – τα ευάλωτα ζώα, για το υπέροχο περιβάλλον, για τον ένα και μοναδικό πλανήτη που έχουμε για σπίτι μας. Ας αναζητήσουμε νέες αξίες αφού είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι πέφτουν στη φωτιά για τις ιδέες τους και όχι για το ψωμί ή γιατί αρρώστησαν από ένα ιό.
1 Τσουμάκας Κ.Θ., Παιδικά ατυχήματα, Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, 2006
Από τον Αχιλλέα Κούμπο, αναισθησιολόγο - εντατικολόγο, ειδικεύεται στη Φιλοσοφία της Επιστήμης με έμφαση στη Φιλοσοφία της Ιατρικής
