Τα φυσικά μνημεία παγκόσμιας εμβέλειας, όπως τα Μετέωρα και ο Όλυμπος, η εύφορη θεσσαλική πεδιάδα, που οδηγεί σε έναν ισχυρό πρωτογενή τομέα, σε συνδυασμό με τα ανεπτυγμένα δίκτυα μεταφοράς (οδικό και σιδηροδρομικό) και τα αναβαθμισμένα ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, θεωρούνται, σύμφωνα με την παραπάνω μελέτη, τα βασικότερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του προορισμού.
Οι παραπάνω πόροι, αν αξιοποιηθούν συνδυαστικά, θα μπορούσαν να διαφοροποιήσουν τουριστικά τις αγροτικές περιοχές της Θεσσαλίας και να αποτελέσουν το κεντρικό ανταγωνιστικό χαρακτηριστικό της Περιφέρειας, που θα αποτελέσει τον πυλώνα στήριξης και ανάπτυξης του αγροτουρισμού.
Για την προώθηση του αγροτουριστικού «προϊόντος» συνιστάται να αποφεύγονται οι ενέργειες που αλλοιώνουν την εικόνα του αγροτουρισμού ή δεν είναι συμβατές με τη φιλοσοφία και το περιεχόμενό του. Επιβάλλεται η αξιοποίηση όλων των μέσων επικοινωνίας για τη διαφήμιση και την προβολή του, καθώς απευθύνεται σε όλες τις κατηγορίες (φύλο, ηλικία, εισόδημα) τουριστών. Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στην ανάπτυξη προγράμματος εταιρικής–κοινωνικής ευθύνης, καθώς και στην οργάνωση/συμμετοχή σε κοινωνικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις, πολιτιστικού, φιλανθρωπικού ή οικολογικού περιεχομένου. Η διανομή (πώληση) του αγροτουριστικού «προϊόντος» υλοποιείται κυρίως με απευθείας πωλήσεις, για λόγους μείωσης του κόστους, δεδομένου ότι οι αγροτουριστικές επιχειρήσεις είναι στην πλειοψηφία τους μικρές οικογενειακές μονάδες, που απευθύνονται και μπορούν να εξυπηρετήσουν περιορισμένο αριθμό πελατών.
Πρόσφατη έρευνά μου (στο πλαίσιο της διπλωματικής μου εργασίας για το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) "Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων" του Ελληνικού Πανεπιστημίου Ελλάδας (ΕΑΠ) σχετικά με τους τρόπους ενημέρωσης επισκεπτών/τουριστών αγροτουριστικών προορισμών/επιχειρήσεων της Θεσσαλίας, αλλά και τους κύριους λόγους που επηρεάζουν τη λήψη της απόφασή τους, κατέδειξε τα παρακάτω: Όσον αφορά στους σημαντικότερους λόγους, που οι επισκέπτες/τουρίστες, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στην έρευνα, αποφάσισαν να επιλέξουν κάποια αγροτουριστική επιχείρηση ή κάποιο αγροτουριστικό «προϊόν» του θεσσαλικού προορισμού που επισκέφτηκαν, το 50,26% αναφέρει τις τιμές/προσφορές, το 48,72% λόγω σύστασης από φίλους/γνωστούς (word of mouth communication), το 42,05% επειδή υπήρχε η δυνατότητα συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, το 24,62% λόγω διαθεσιμότητας και το 17,95% επειδή η αγροτουριστική επιχείρηση είχε ενδιαφέρουσα προβολή. Ακόμη, το 15,38% θεωρεί ότι οι πιστοποιήσεις ποιότητας και τα τοπικά προϊόντα Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε., αποτελούν σημαντικούς λόγους.
Αναλύοντας κατά ηλικιακή κατηγορία τις παραπάνω μεταβλητές, επιβεβαιώνεται η μεγάλη επιρροή που έχουν οι φίλοι/γνωστοί στην πιο νεαρή κατηγορία 25-34, όπου το 66,67% δήλωσε ότι επισκέφθηκε κάποια αγροτουριστική επιχείρηση στη Θεσσαλία, επειδή του την πρότειναν οι φίλοι/γνωστοί. Επίσης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η μεταβλητή τιμές/προσφορές, 48,05%. Στις μεγαλύτερες ηλικιακές κατηγορίες 55-64, η επιρροή των φίλων/γνωστών περιορίζεται στο 25%, ενώ σε ποσοστό 62,50% επιδρά η δυνατότητα συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, γεγονός που επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα πολλών σύγχρονων ερευνών (Silver Travel Advisor, 2017), σχετικά με το ενεργητικό προφίλ των 55+.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Για την περαιτέρω ανάπτυξη του αγροτουρισμού στη Θεσσαλία και την ενίσχυση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα, κρίνεται αναγκαίο να εκπονηθεί ένα Στρατηγικό Σχέδιο Μάρκετινγκ για την προβολή και προώθηση του αγροτουρισμού, που να συνδέει το αγροτουριστικό και αγροδιατροφικό «προϊόν» κάθε περιοχής με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου, εμπλέκοντας όλους τους ενδιαφερόμενους, παραγωγούς, επαγγελματίες και κατοίκους. Στόχος είναι η ανάδειξη του αγροτουρισμού ως ένα διαφοροποιημένο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης, με ιδιαίτερη «ταυτότητα» προϊόντων και υπηρεσιών, άρρηκτα συνδεδεμένων με τα τοπικά αγροκτηνοτροφικά προϊόντα διατροφής. Προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να συμβάλλει η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τον αγροτουρισμό, όπου σε επίπεδο Περιφέρειας θα παρουσιάζονται οι αγροτουριστικοί προορισμοί και όλες οι αγροτουριστικές επιχειρήσεις, τα προσφερόμενα «προϊόντα» και λοιπές σχετικές πληροφορίες. (Αντίστοιχη εφαρμογή έχει αναπτύξει η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, με την ονομασία «Αγροδιατροφική Σύμπραξη Στερεάς Ελλάδας» https://agrifoodcentralgreece.gr/). Ακόμη, επιβάλλεται η ανάληψη πρωτοβουλιών, πρωτίστως από την Περιφέρεια, τους Δήμους και τους αναπτυξιακούς, τουριστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς του τόπου (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ΑΕΔΕΠ, Αναπτυξιακές εταιρείες, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Επιμελητήρια κ.ά.), για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων και προγραμμάτων, που να στοχεύουν στη διερεύνηση και στην ενίσχυση προοπτικών συνεργασιών και συμπράξεων, οριζόντιας αλλά και κάθετης ολοκλήρωσης, ενισχύοντας έτσι τη διασύνδεση των παραγωγικών δυνάμεων κάθε περιοχής και διασφαλίζοντας ευρύτερη κοινωνική αποδοχή για την περαιτέρω ανάπτυξη του αγροτουρισμού, αλλά και την ενίσχυση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα.
Από τον Νικόλαο Δεδούση, οικονομολόγο (BSc B.A., MSc Tourism B.A.)
