Για να θεμελιώσει τις διεκδικήσεις της αυτές πέρα από την εσφαλμένη ερμηνεία των διεθνών συνθηκών ή τη μη αναφορά κάποιων από αυτές, δημιουργεί και σύγχυση ως προς την έννοια των όρων ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ, ΑΟΖ, ΑΙΓΙΑΛΙΤΙΔΑ ΖΩΝΗ, ακριβώς για να νομιμοποιήσει τις αξιώσεις της εις βάρος της χώρας μας και της Κυπριακής Δημοκρατίας και όχι μόνον.
Γι’ αυτό και πιστεύω ότι μια ανάλυση της σημασίας αυτών των διεθνών όρων θα ήταν πολύ χρήσιμη. Δεν είναι βέβαια δύσκολο να μάθει κανένας την έννοιά τους μέσα από τα ηλεκτρονικά και λοιπά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ο συνδυασμός τους όμως με τους συγκεκριμένους ισχυρισμούς της Άγκυρας και η απόδειξη της μη νομιμότητας και της αβασιμότητάς τους θα είναι γενικότερα ωφέλιμη και σε όσους δεν είναι προσιτή η προσφυγή στα Μ.Μ.Ε. ή δεν έχουν τις γνώσεις που απαιτούνται για την κατανόηση νομικών όρων κ.λ.π.
Για τον ορισμό των εννοιών τους λαμβάνονται υπόψη οι ισχύουσες Διεθνείς Συνθήκες, δηλαδή η Σύμβαση της Γενεύης του 1958 και η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, αλλά και η νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
Σύμφωνα με αυτές:
1. ΥΦΑΛΟΚΡΗΠΙΔΑ είναι η προέκταση της ακτής μιας χώρας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, δηλαδή κάθε περιοχή του βυθού που βρίσκεται σε κάποια σχέση με τις ακτές ενός γειτονικού κράτους, που έχει κυριαρχικά δικαιώματα επί των ορυκτών του εδάφους και του υπεδάφους του βυθού. Εκτείνεται δε η υφαλοκρηπίδα καθ’ όλη την ομαλή προέκταση της ακτής κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ως το σημείο που διακόπτεται απότομα, δηλαδή εκεί που ο βυθός αποκτά απότομη κλίση 30°-45° (τοις εκατό).
2. ΑΙΓΙΑΛΙΤΙΔΑ ΖΩΝΗ: Είναι τα ονομαζόμενα χωρικά ύδατα μιας χώρας η χωρική θάλασσα. Και είναι μια θαλάσσια ζώνη που βρίσκεται δίπλα ακριβώς στις ακτές ενός κράτους. Περιλαμβάνει δηλαδή το νερό, τον βυθό, το υπέδαφος και τον υπερκείμενο εναέριο χώρο. Είναι η ζώνη στην οποία το παράκτιο κράτος ασκεί πλήρη κυριαρχία. Ο μόνος περιορισμός της κυριαρχίας είναι το δικαίωμα της αβλαβούς διέλευσης, που μπορούν να ασκούν πλοία τρίτων χωρών χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση του κράτους.
3. ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ (ΑΟΖ): Συμπίπτει με την Υφαλοκρηπίδα, με την εξής διαφορά. Η ΑΟΖ αφορά θαλάσσια έκταση 200 ναυτικών μιλίων από τις ακτές του κράτους, από τις οποίες αρχίζει. Ενώ η υφαλοκρηπίδα μπορεί να υπερβαίνει και τα 200 ναυτικά μίλια. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι τα 200 ν.μ. της ΑΟΖ ισχύει το καθεστώς της ΑΟΖ με απορρόφηση της υφαλοκρηπίδας. Από τα 200 όμως και άνω ισχύει το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας.
Η ΑΟΖ συνεπάγεται κυριαρχικά δικαιώματα έρευνας, εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, των υδάτων, της αλιείας, την τοποθέτηση τεχνητών νήσων και την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, τις ελεύθερες υπερπτήσεις και τις τοποθετήσεις καλωδίων. Και ενώ τα δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας ιδρύονται αυτοδικαίως, για τα δικαιώματα επί της ΑΟΖ απαιτείται διακήρυξη του κυρίαρχου και παράκτιου κράτους. Η μη διακήρυξή τους όμως δεν θίγει τα δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας. Η χώρα μας δεν άσκησε αυτό το δικαίωμα. Τώρα συζητά με την Αίγυπτο να καθορισθεί η υφαλοκρηπίδα των δύο χωρών.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
α) Με την Τουρκία έχουμε διαφορές ως προς την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Εμείς υποστηρίζουμε ότι η υφαλοκρηπίδα πρέπει να ορισθεί με βάση τη αρχή της μέσης γραμμής, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει ότι τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας και ότι η εγγύτητα των ελληνικών νησιών στα τουρκικά παράλια αποτελεί «ειδική περίσταση», που δικαιολογεί απόκλιση από την αρχή της μέσης γραμμής.
Η Τουρκία αμφισβητεί ότι το Καστελόριζο και οι γύρω νησίδες έχουν υφαλοκρηπίδα, που έχει ως συνέπεια να έχει η Τουρκία θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο, άρα και η Κυπριακή ΑΟΖ να μη συνορεύει με την Ελληνική ΑΟΖ. Αυτό το καθεστώς το επιχειρεί με το μνημόνιο με τη Λιβύη, του οποίου, έχει τονισθεί απ’ όλες σχεδόν τις χώρες η μη νομιμότητα και η ακυρότητά του.
Επίσης ισχυρίζεται και ότι η Κύπρος έχει πολύ μικρής εκτάσεως υφαλοκρηπίδα. Μάλιστα οριοθέτησε την υφαλοκρηπίδα της με εκείνην του παράνομου και κατά τον ΟΗΕ «τουρκοκυπριακού κράτους» με πολύ μικρή έκταση για να δικαιολογήσει το γιατί υποστηρίζει ότι η Κύπρος έχει μικρή υφαλοκρηπίδα και όχι τόση που ορίζουν οι διεθνείς συμβάσεις.
β) Ισχυρίζεται επίσης ότι γενικά τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα. Και αυτό για να νομιμοποιήσει τις διεκδικήσεις της. Η υπογραφή με τον Σάρατζ και ουσιαστικά όχι με τη Λιβύη του σχετικού μνημονίου αποδεικνύει τις επιδιώξεις της. Και μόνη η χάραξη αυτής της λωρίδας στην υφαλοκρηπίδα της Κρήτης και των άλλων ελληνικών νησιών και η κατάληξή της στη Λιβυκή υφαλοκρηπίδα μαρτυρεί την «κατασκευή» της.
γ) Για την επίλυση της διαφοράς για τη χάραξη της μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας υφαλοκρηπίδας, η Τουρκία θέλει να εφαρμοσθεί η αρχή της ευθυδικίας, δηλ. της δίκαιης κατανομής, όπως την εννοεί εκείνη, δηλαδή τα νησιά να μην έχουν καθόλου υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Μάλιστα τα νησιά κατά τις απόψεις της μπορούν να περικυκλωθούν πλήρως από την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ της άλλης χώρας. Και ως παράδειγμα αναφέρει το Καστελόριζο που είναι πολύ κοντά στην Τουρκία και κατά τις απόψεις της δεν είναι λογικό να έχει τόσο πολύ μεγάλη υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Αυτήν την αρχή της ευθυδικίας την εφάρμοσε η Τουρκία στο μνημόνιο που υπέγραψε με τη Λιβύη, το παράνομο και αντισυμβατικό. Και επειδή αντιλαμβάνεται ότι είναι μη σύμφωνη με τα διεθνώς ισχύοντα και κρατούντα οι ισχυρισμοί της, άρχισε να ομιλεί και για «γκρίζες ζώνες», για νησιά της ιδιοκτησίας της, καταστρατηγώντας της σύμβαση των Παρισίων του 1948.
Η Ελλάδα θέλει να εφαρμοσθεί το Διεθνές Δίκαιο, συμβατικό και εθιμικό, κατά το οποίο αποτελεί κανόνα η επικρατούσα αρχή του δικαίου της μέσης γραμμής της οριοθέτησης, διότι τα νησιά έχουν την κατά το Διεθνές Δίκαιο υφαλοκρηπίδα τους.
Το όλως περίεργο των ισχυρισμών της Άγκυρας στο πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας των νησιών είναι το ότι η Τουρκία δεν αμφισβητεί το ότι το νησί της Κύπρου έχει υφαλοκρηπίδα, από την οποία μάλιστα παράνομα ξεχώρισε την υφαλοκρηπίδα του ψευδοκράτους, ενώ το νησί της Κρήτης, σχεδόν όσο και η Κύπρος σε έκταση, δεν έχει υφαλοκρηπίδα.
δ) Οι ανωτέρω Διεθνείς Συνθήκες που ισχύουν σήμερα, ορίζουν και δέχονται ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα. Και ναι μεν η Τουρκία δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση του 1982, η κρατούσα όμως άποψη και στην επιστήμη, αλλά και στα Ηνωμένα Έθνη, είναι ότι καίτοι δεν την υπέγραψε, ισχύει και για κείνη και τη δεσμεύουν οι διατάξεις της όπως τις ερμηνεύει και τις εφαρμόζει το Δικαστήριο της Χάγης, διότι το καθεστώς που δημιούργησε η Σύμβαση αυτή του ΟΗΕ, του οποίου είναι μέλος και η Τουρκία, αποτελεί πλέον διεθνές έθιμο, που δεσμεύει όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ.
Η μόνη εξαίρεση που υπάρχει για μη ύπαρξη υφαλοκρηπίδας κατά το άρθρο 121 της Σύμβασης του 1982 είναι οι βραχονησίδες και οι βράχοι, που δεν μπορούν να διατηρήσουν ανθρώπινο πληθυσμό ή αυτόνομη οικονομική ζωή (καλλιέργεια ή κτηνοτροφία). Αυτοί οι βράχοι έχουν μεν αιγιαλίτιδα ζώνη, δεν έχουν όμως δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα ή στην ΑΟΖ όπως δέχθηκε το Δ.Δ. της Χάγης το 1569 στην περίπτωση της Βόρειας Θάλασσας για τις νησίδες, τους βράχους και τις ελαφρές προεξοχές της ακτής, άρα εξ αντιδιαστολής, οι κανόνες για την ύπαρξη και την εκμετάλλευση της υφαλοκρηπίδας δεσμεύουν όλα τα κράτη.
Οι Οινούσες, οι Ανθρωποφάγοι, η Στρογγύλη, η Κίναρος και τα άλλα μικρά νησιά και νησίδες των Δωδεκανήσων και του Αιγαίου, των οποίων υπερίπτανται τα τουρκικά αεροπλάνα, παραβιάζοντας κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, δεν είναι νησίδες, βράχοι και ελαφρές προεξοχές της ελληνικής ακτής.
Η Τουρκία γνωρίζει τα ισχύοντα και εφαρμοζόμενα. Γι’ αυτό και αρνείται την πρόταση της Ελλάδας για την προσφυγή στο Δ.Δ. της Χάγης για την υφαλοκρηπίδα. Προτιμάει τις απειλές και τον ψυχρό πόλεμο και με αυτές προσπαθεί να κάμψει την αντίσταση της Ελλάδας και την απόρριψη των διεκδικήσεών της και να δημιουργήσει τετελεσμένα.
Από τον Νικ. Κατσαρό, πρ. Α’ αντιπρόεδρο της Βουλής
