Πολύ σωστά η ΔΕΥΑΛ και τα αξιόλογα στελέχη της, τα οποία γνωρίζω προσωπικώς και εκτιμώ, ανησυχούν για το μέλλον. Γιατί προφανώς η ΔΕΥΑΛ στηρίζεται αποκλειστικά σε 22 βαθιές γεωτρήσεις. Το μέλλον των οποίων δεν είναι καθόλου ευοίωνο. Όχι μόνον ως προς την ποσότητα του νερού, που πιθανώς μειώνεται με τον χρόνο, λόγω υπεραντλήσεων από χιλιάδες γεωτρήσεις άρδευσης και ύδρευσης της περιοχής των, αλλά και ως προς την ποιότητα αυτού. Ιδιαίτερα το νερό των 17 γεωτρήσεων του πεδινού τμήματος, Γιάννουλης, Δένδρων και Αμπελώνα. Περιοχές με καλλιέργειες κυρίως εντατικής μορφής, όπου χρησιμοποιούνται αρκετά λιπάσματα και φάρμακα. Και ο κίνδυνος από την εμφάνιση στο μέλλον νιτρικών αλάτων, χλωριόντων, κ.ά. είναι προφανής. Γι’ αυτό και η ΔΕΥΑΛ σκέπτεται να ανορυχθούν νέες γεωτρήσεις και να κατασκευασθούν φράγματα για ταμίευση επιφανειακών νερών σε διάφορες θέσεις τη Θεσσαλίας, που έχουν εντοπισθεί στο παρελθόν.
Τα φράγματα όμως χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Διότι πέραν του μεγάλου κόστους, εγκυμονούν και μεγάλους κινδύνους, έστω και σε απίθανες περιπτώσεις ατυχημάτων, εάν λειτουργούν πλησίον πεδινών οικισμών και πόλεων. Όπως λεπτομερέστερα έχω αναφέρει και σε σχετικό άρθρο μου (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 4-12-2010, με τίτλο "Αχελώος: η μοναδική λύση για ύδρευση της Θεσσαλίας").
Απορώ όμως γιατί στην μελέτη, που δημοπρατήθηκε ήδη, δεν γίνεται καμία αναφορά στο έργο "μερικής εκτροπής του Αχελώου"; Το οποίο είναι πολλαπλών σκοπών. Μεταξύ των οποίων και η ύδρευση της Θεσσαλίας. Και το οποίο όταν συνεχισθεί η αποπεράτωσή του, σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και αρμόδιων υπουργών, θα εξασφαλίσει τη δυνατότητα ύδρευσης με υγιεινό πόσιμο νερό όλων των πεδινών πόλεων και οικισμών της Θεσσαλίας. Επιπλέον θα προσφέρει νερό απαραίτητο στη γεωργία, στην ηλεκτρική ενέργεια, στο περιβάλλον και στον τουρισμό, καθώς και στην επαναφορά του υπόγειου υδροφορέα στην αρχική του κατάσταση.
Χτυπητό παράδειγμα παρόμοιου έργου, που αφοπλίζει νομίζω τις ιδεοληψίες των οικολόγων κι άλλων, που αντιδρούν στη χρησιμότητα του προαναφερθέντος έργου του Αχελώου, γιατί το θεωρούν καταστροφικό για το περιβάλλον, αντιοικονομικό κλπ., αποτελεί και η τεχνητή λίμνη Πλαστήρα, που δημιουργήθηκε με την κατασκευή του φράγματος επί του Μέγδοβα ποταμού. Και η οποία είναι σωτήρια για την ύδρευση, την άρδευση, τον τουρισμό κλπ. του νομού Καρδίτσας.
Επομένως η ΔΕΥΑΛ πριν προχωρήσει σε μελέτες και νέα πολυδάπανα έργα, καλό θα είναι να αναμένει την εξέλιξη όσον αφορά στην ολοκλήρωση του φράγματος Συκιάς, στην συνέχεια του ταμιευτήρα της Μεσοχώρας. Γιατί μόλις ολοκληρωθεί, το νερό του Άνω ρου του Αχελώου θα κυλίσει μόνο του με τον νόμο της βαρύτητας, μέσω της σήραγγας 17 χιλιομέτρων που έχει ήδη διανοιγεί, προς την έξοδο αυτής, στη Δρακότρυπα, τροφοδοτώντας στην αρχή τον Πηνειό κατά τους θερινούς μήνες που στερεύει. Ενώ εκ παραλλήλου με τα έργα, που η Πολιτεία και η ΔΕΗ προβλέπεται να κατασκευάσουν, προς το πεδινό τμήμα της Θεσσαλίας, η ΔΕΥΑΛ θα μπορεί να επεκτείνει τον σημερινό κλειστό αγωγό Πλατανουλίων, διαμέτρου Φ900 και μήκους 20 χιλιομέτρων, μέχρι τον ταμιευτήρα που προβλέπεται να γίνει στην περιοχή Μουζακίου.
Έτσι με την προσθήκη ενός νέου μεταλλικού αγωγού με χαλυβδοσωλήνες Φ1.000, μήκους περίπου 50 χιλιομέτρων, η μεταφορά νερού, παροχής περίπου 3.000 κυβ. μέτρων/ωριαίως, (που καλύπτει τις ανάγκες 200.000 κατοίκων, με 350 λίτρα την ημέρα ανά κάτοικο), θα γίνεται μόνη της, διά βαρύτητας, επειδή η υψομετρική διαφορά μεταξύ Μουζακίου και ΔΕΥΑΛ, 100 μέτρων περίπου, εξουδετερώνει τις αντίστοιχες απώλειες τριβών στον αγωγό.
Όσον αφορά δε στο κόστος αγοράς και εγκατάστασης του νέου αγωγού, υπολογίζεται, σύμφωνα και με όσα ανέφερα σε άρθρο μου (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 9-4-2017), δεν θα υπερβεί τα 10 ή 15 εκατομμύρια ευρώ (λαμβάνοντας ως βάση το αντίστοιχο κόστος του αγωγού των 20 χιλιομέτρων των Πλατανουλίων, που ήταν 1 δισεκατομμύριο δρχ. , δηλαδή 3 εκατομμύρια ευρώ). Ποσό δηλαδή πολύ μικρό, σε σύγκριση με αυτό που θα χρειασθεί για κατασκευή έστω και ενός μικρού φράγματος και αγωγού μεταφοράς νερού, εάν προχωρήσει στο σχέδιό της η ΔΕΥΑΛ.
Όσον αφορά δε τον χρόνο μελέτης και υλοποίησης του έργου μεταφοράς νερού από τον Αχελώο σίγουρα θα είναι μικρότερος, από ό,τι στην περίπτωση των έργων που σχεδιάζει η ΔΕΥΑΛ. Διότι το έργο "εκτροπής του Αχελώου" είναι προς το τέλος του. Υπολείπεται το 1/5. Ενώ τα έργα που αναφέρει στο σχέδιό της η ΔΕΥΑΛ, θα απαιτηθούν εκτός από τον χρόνο σύνταξης της μελέτης που προκηρύχθηκε, διάρκειας άνω των 2 ετών, εφόσον βέβαια τελικώς εγκριθεί, και αρκετά χρόνια για προκήρυξη και δημοπράτηση νέων μελετών, για γεωτρήσεις ή φράγματα, καθώς και για υλοποίηση αυτών. Όπως π.χ. το έργο των 5 γεωτρήσεων των Πλατανουλίων που διήρκεσε μία 10-ετία σχεδόν.
Αλλά πέραν του κόστους και του χρόνου υλοποίησης των έργων προέχει νομίζω και η ποσότητα και ποιότητα του νερού. Γιατί ο Αχελώος θα εξασφαλίσει νερό για αιώνες και όχι για 40 χρόνια. Ποιοτικώς πολύ καλύτερο. Νερό από βουνό, καθαρό και υγιεινό. Που είναι και το πρώτιστο αγαθό του ανθρώπου. Και αξίζει να επιμένουμε, έστω και για ύδρευση μόνο της Θεσσαλίας.
Λυπάμαι βέβαια εάν οι απόψεις μου στενοχωρήσουν γνωστούς μου. Αλλά αποβλέπουν στο να δοθεί η σωστή λύση σε ένα τόσο σοβαρό θέμα. Ώστε να μην γίνει ένα λάθος, πολύ σοβαρότερο σε σύγκριση με αυτό που έγινε στο παρελθόν. ‘Όταν με έκπληξη διαπίστωσα το καλοκαίρι του 1999, επισκεπτόμενος ως αντιπρόεδρος, το έργο των Πλατανουλίων, την παντελώς αδικαιολόγητη σπατάλη ηλεκτρικής ενέργειας, ύψους περίπου 200.000 ευρώ ετησίως, για προώθηση του νερού, που ερχόταν στο Υδραγωγείο από τις 5 γεωτρήσεις των Πλατανουλίων, προς τις δύο δεξαμενές που τροφοδοτούν τη Λάρισα, στους λόφους Αγίας Παρασκευής και Μεζούρλου. Ενώ το νερό έπρεπε πηγαίνει μόνο του, διά βαρύτητας, στις δύο δεξαμενές, με απ’ ευθείας σύνδεσής των με τη δεξαμενή των Πλατανουλίων, επειδή η τελευταία βρίσκεται σε υψόμετρο μεγαλύτερο κατά 40 μέτρα. Οπότε για να αποφύγουμε μεγάλες δαπάνες και κυρίως απώλεια χρόνου χωρίς το νερό των Πλατανουλίων, σχεδίασα μία πρωτότυπη μικρή συσκευή, την οποία ονόμασα By-pass. Και η ΔΕΥΑΛ την ανέθεσε προς περαιτέρω μελέτη των εξαρτημάτων της και κατασκευή, σε μία γνωστή της Τεχνική εταιρεία. Και αφού την τοποθέτησε στο δίκτυο των αγωγών της, αποδείχθηκε ότι λειτουργούσε άψογα. Μειώνοντας από τον πρώτο κιόλας μήνα λειτουργίας της, με νερό 2 μόνον γεωτρήσεων, την κατανάλωση ρεύματος στην ΔΕΥΑΛ κατά 2.574.000 δραχμές. Ποσό που υπερκάλυψε τη δαπάνη κατασκευής του By-pass που ήταν μόλις 2,2 εκατ. δρχ. Τελικώς βέβαια η ΔΕΥΑΛ ζημίωσε εξ αιτίας αυτού του λάθους ποσό άνω των 400 εκατομμυρίων δρχ. λόγω σπατάλης σε ηλεκτρική ενέργεια και σε υλικά που αχρηστεύθηκαν (όπως, τμήμα αγωγού προς Υδραγωγείο, 4 αντλητικά συγκροτήματα, πιεζοθραυστική συσκευή). Και γιατί δεν δόθηκε από την αρχή "η σωστή λύση" της απ' ευθείας σύνδεσης της δεξαμενής Πλατανουλίων με τις δύο δεξαμενές που τροφοδοτούν τη Λάρισα, αλλά αυτό έγινε μετά από 4 έτη περίπου.
Ελπίζω η ΔΕΥΑΛ, που είναι σήμερα η μεγαλύτερη δημοσίου συμφέροντος επιχείρηση στη Λάρισα, να σταθμίσει τα επιχειρήματά μου υπέρ της χρήσης υγιεινού πόσιμου νερού από τον Αχελώο, χαμηλού κόστους, που θα έρχεται στην Λάρισα, χωρίς χρήση αντλιών, και επί πλέον θα έχει διάρκεια ζωής αιώνων.
Από τον Ιπποκράτη Εξάρχου
* Ο Ιπποκράτης Εξάρχου είναι γεωπόνος του Α.Π.Θ. μετεκπαιδευθείς στην Υδραυλική σε Η.Π.Α. και Ιταλία (με υποτροφίες της Α.Τ.Ε και του Ο.Ο.Σ.Α.)
