των Δαρδανελίων, με αντάλλαγμα την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα. Ο Βενιζέλος στις 17.02.1915 πήγε στα Ανάκτορα για να πείσει τον Κωνσταντίνο να βγει η Ελλάδα από την ουδετερότητα που κρατούσε μέχρι τότε και να πάει με τους συμμάχους της Αντάντ. Του είπε χαρακτηριστικά: «Η Μεγαλειότης γνωρίζει από πολλού ποια είναι η γνώμη μου για την ανάγκη η … Ελλάδα όπως προέλθει εις στενοτέρα όσο τον δυνατόν προσέγγισην προς την Αγγλία, ούσα αναμφισβητήτως η ισχυροτέρα μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, είναι συγχρόνως εκείνη εις τα συμφέροντα άριστα δύναται να εναρμονιστούν προς τα ημέτερα εν τη ανατολική λεκάνη της Μεσογείου...». Όταν ο Βενιζέλος τελείωσε την ανάγνωση, τα μάτια του Κωνσταντίνου ήταν δακρυσμένα. Η φωνή του πνίγεται από τη μεγάλη συγκίνηση, όταν παρασυρμένος από τη θέρμη του Βενιζέλου αναφωνεί «Εμπρός λοιπόν! Με τη βοήθεια του Θεού!» (βιβλ.1,σελ.137) Η έλευση όμως του αρχηγού του γενικού επιτελείου Ιωάννη Μεταξά και η απειλή του σε παραίτηση αν γίνει αυτή η συμφωνία, ανάγκασε την άλλη μέρα 18.02.1915 τον Κωνσταντίνο να συγκαλέσει το Συμβούλιο του Στέμματος από πρώην πρωθυπουργούς όπως τον Γ. Θεοτόκη, τον Στ. Δραγούμη, τον Κ. Μαυρομιχάλη και τον Δ. Ράλλη με την παρουσία Βενιζέλου και Μεταξά. Οι αντικρουόμενες απόψεις τους ανάγκασαν τον Κωνσταντίνο να διακόψει τη σύσκεψη και να ζητήσει να επαναληφθεί την επόμενη μέρα. Ο Βενιζέλος απείλησε ότι θα παραιτηθεί η κυβέρνηση αν δεν υπάρξει τελικά συμφωνία. Στο διάστημα αυτό ο Κωνσταντίνος έλαβε από την Πετρούπολη τηλεγράφημα από τον πρεσβευτή Ίωνα Δραγούμη που τον εξόργισε, διότι του έγραφε να εγκαταλείψει την ουδετερότητα. Έλαβε γράμμα και από τον αδελφό της γυναίκας του Σοφίας, τον Κάιζερ της Γερμανίας Γουλιέλμο που συνιστούσε να μην στείλει στρατό η Ελλάδα στα Δαρδανέλια. «…Διά το συμφέρον της χώρας σου και διά την ατομικήν σου ευτυχία, ήτις είναι αλληλέγγυος με εκείνη της αδελφή μου επί του ότι δεν πρέπει να παρασυρθείς εις περιπέτεια» (βιβλ.1,σελ.139). Την άλλη ημέρα έγινε η νέα σύσκεψη του συμβουλίου, όπου ο Βενιζέλος διαπίστωσε ότι ο Κωνσταντίνος άλλαξε γνώμη και πήγε με τους ουδετερόφιλους. Συνεπώς, βάσει του Συντάγματος θα έπρεπε να παραιτηθεί η κυβέρνηση, εφόσον υπάρχει διαφωνία βασιλιά και πρωθυπουργού. Το απόγευμα της επόμενης μέρας στις 3 μ.μ. ο Βενιζέλος πήγε στα Ανάκτορα και υπέβαλε την παραίτησή του λέγοντας: «Σας επαναλαμβάνω τούτο, εάν σπεύσουμε τα Δαρδανέλλια θα πέσουν. Και αποτυγχάνοντες όμως εξασφαλίζουμε δια της Αγγλίας και Γαλλίας την Βόρειο Ήπειρο, την Κύπρο, την Μικρασία». (βιβλ.1,σελ.142) Έτσι ο Βενιζέλος υπέβαλε την παραίτησή του και πήγε στη Βουλή όπου ήταν ανάστατο το κοινοβούλιο με δύο συνθήματα να ακούγονται: «Ζήτω το Έθνος!» από τους φιλελεύθερους του Βενιζέλου και «Ζήτω ο βασιλιάς!» από τους βασιλόφρονες του Γούναρη του κόμματος των εθνικοφρόνων. Από τότε 21.02.1915 άρχισε ο μεγάλος Εθνικός Διχασμός στην Ελλάδα που ήταν και ένα από τα αίτια της μικρασιατικής καταστροφής. Νέος πρωθυπουργός ανέλαβε ο βασιλόφρονας Δημήτριος Γούναρης, ο οποίος παραιτήθηκε στις 18.04.1915 επειδή δεν πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή και προκηρύχθηκαν οι εκλογές για τις 31.05.1915. Στις εκλογές αυτές το φιλελεύθερο κόμμα του Βενιζέλου πήρε 186 έδρες από τις 316, ενώ οι αντιβενιζελικοί εθνικόφρονες 124 και έξι ανεξάρτητοι βενιζελικοί στην Μακεδονία. Πρωθυπουργός ανέλαβε και πάλι ο Βενιζέλος για 4 όμως μόνο μήνες. Στις 21.09.1915 παρά την ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή μετά από μια δραματική ολονύκτια συνεδρίαση, αναγκάστηκε να υποβάλει και πάλι την παραίτησή του στον Κωνσταντίνο την άλλη μέρα για τη διαφωνία που είχε στο θέμα της επιστράτευσης που έπρεπε να κάνει για να ενισχύσει την αμυντική συμφωνία Σερβίας – Ελλάδας και τη στρατιωτική δύναμη του Γάλλου στρατηγού Σεράιγ που τελικά αποβιβάσθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 22.09.1915 (π.ημ.). Ο Κωνσταντίνος εφαρμόζοντας μία βασιλική δικτατορία διέλυσε τη Βουλή, έβαλε πρωθυπουργό τον Στέφανο Σκουλούδη και προσδιόρισε εκλογές για τις 6 Δεκεμβρίου 1915, στις οποίες το κόμμα του Βενιζέλου δεν πήρε μέρος και έτσι ο αριθμός των ψηφοφόρων ήταν 340.000 περίπου ο μισός από τους ψηφοφόρους των εκλογών στις 31.05.1915. Βιβλιογραφία: 1) ΤΑ ΦΟΒΕΡΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ, «ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ, ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ», ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ, ΕΚΔ. ΦΥΤΡΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ, 1974
Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου
