Σκέφτομαι, άρα Υπάρχω

*Από τον Απόστολο Σιέρρα,
φιλόλογο στο Λύκειο Πλατυκάμπου

-Μπορεί ένα βιβλίο να αλλάξει τον κόσμο;
-Άμεσα και κυριολεκτικά όχι.
Μπορεί, ωστόσο, να βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοούν αυτά που συμβαίνουν γύρω τους, σε τοπικό επίπεδο, αλλά και στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας.

Μπορεί να προσφέρει μια «αχτίδα» πληροφόρησης μέσα στην καταχνιά και την ανεπάρκεια των υποταγμένων «Μέσων».
Το βιβλίο της Ναόμι Κλάιν «Αυτό αλλάζει τα πάντα – Καπιταλισμός εναντίον κλίματος» φωτίζει ένα θέμα παγκόσμιο, τόσο σοβαρό, τόσο κρίσιμο: την Κλιματική Αλλαγή που για να αντιμετωπιστεί είναι ανάγκη να παρθούν γενναίες αποφάσεις και να εφαρμοστούν μέτρα ριζικά/«επαναστατικά». Χρειάζεται να αλλάξουμε σχεδόν τα πάντα (!) όπως γράφει η συγγραφέας.
Προκαλεί όμως κατάπληξη που ηγέτες μεγάλων χωρών – όπως ο πρόεδρος των Η.Π.Α. – αρνούνται την Κλιματική Αλλαγή! Δεν παραδέχονται ότι ζούμε μια καταστροφή του περιβάλλοντος που απειλεί την ίδια τη ζωή πάνω στον πλανήτη Γη…! Θλιβερός ακόλουθός του ο πρόεδρος της Βραζιλίας, όταν το καλοκαίρι που καίγονταν τα δάση του Αμαζονίου, εκείνος δήλωνε πως «οι φωτιές είναι έργο των Μ.Κ.Ο. και των κομμουνιστών…».
Τυχαία ή μεμονωμένα περιστατικά;
Κάθε άλλο…
Ινστιτούτα στις Η.Π.Α. – κυρίως – γνωστά και σαν «δεξαμενές σκέψης» έχουν αναλάβει και διεξάγουν – χρόνια τώρα – «Ιδεολογική Σταυροφορία» να πείσουν ότι το κλίμα δεν κινδυνεύει. [σελ. 61] «Η Κλιματική Αλλαγή», λένε, «έχει ελάχιστη σχέση με την κατάσταση του περιβάλλοντος και πολύ μεγάλη σχέση με τον περιορισμό του καπιταλισμού και την αλλαγή του αμερικάνικου τρόπου ζωής προς την κατεύθυνση μιας παγκόσμιας αναδιανομής του πλούτου». – «Η Κλιματική Αλλαγή είναι ο Δούρειος Ίππος (η κοιλιά του οποίου είναι γεμάτη ανθρώπους που πιστεύουν στο μαρξιστικό κοινωνικοοικονομικό δόγμα) που αποσκοπεί στην κατάλυση του Καπιταλισμού και στην αντικατάστασή του από ένα είδος Πράσινου Κοινοτισμού». [σελ. 52-53] – «Η σύγχρονη Οικολογία προωθεί με επιτυχία πολλούς στόχους που ανήκουν στην ατζέντα της Αριστεράς: αναδιανομή του πλούτου, μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση, επιβολή ρυθμίσεων,…» [σελ. 65]
Όμως, τι ωθεί τους «σκεπτόμενους» αυτούς κύκλους να αρνούνται την κλιματική αλλαγή;
Οι δεξαμενές σκέψης έχουν αναλάβει την υπεράσπιση του κυρίαρχου συστήματος, που ελέγχει την παγκόσμια οικονομία, η οποία στηρίχτηκε και εξαρτάται απόλυτα από την καύση ορυκτών καυσίμων. Που επιδιώκει το άνευ ορίων κέρδος, που θεωρεί θεμιτό δικαίωμα την άπληστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις) και το οποίο σύστημα πρέπει συνεχώς και αδιαλείπτως να μεγεθύνεται. [σελ. 61, 62]
«Η Κλιματική Αλλαγή είναι μια βόμβα στα ιδεολογικά θεμέλια του σύγχρονου συντηρητισμού (του νεοφιλελευθερισμού). Ένα σύστημα πεποιθήσεων που δαιμονοποιεί τη συλλογική δράση και έχει κηρύξει τον πόλεμο σε κάθε μορφή ελέγχου των εταιρειών και σε οτιδήποτε δημόσιο. Ένα σύστημα που δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με ένα πρόβλημα (την Κλιματική Αλλαγή) που απαιτεί συλλογική δράση σε πρωτοφανή κλίμακα και τη δραστική χαλιναγώγηση των δυνάμεων της αγοράς, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία και την όξυνση της κρίσης». [σελ. 63]
Το κλίμα του πλανήτη μας αλλάζει. Έχει ήδη αλλάξει επικίνδυνα. Αυτό γίνεται αντιληπτό από τον καθένα στα διάφορα μέρη της Γης, όπου ξεσπούν ακραία φυσικά φαινόμενα. Οι κλιματολόγοι συμφωνούν: «η Κλιματική Αλλαγή συμβαίνει εδώ και τώρα». «Βασιζόμενοι σε καλά τεκμηριωμένα στοιχεία το 97% των κλιματολόγων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι συντελείται σήμερα μια Κλιματική Αλλαγή που οφείλεται στον άνθρωπο», αναφέρει έκθεση της Αμερικανικής Ένωσης για την προαγωγή της επιστήμης (2014). [σελ. 51] Το Κλίμα, όπως εξηγούν οι ειδικοί, έχει χάσει την «ισορροπία» του. Είναι ένα αποσταθεροποιημένο κλιματικό σύστημα. Τους ανησυχεί ιδιαίτερα η αύξηση της θερμοκρασίας, η υπερθέρμανση του πλανήτη μας.
Τι προκαλεί αυτή την επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας; Οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως διοξειδίου του άνθρακα (CO2), που εκλύονται από τη χρήση και καύση των ορυκτών καυσίμων: του άνθρακα, του λιγνίτη, του πετρελαίου, του φυσικού αερίου. Η ανάγκη να ανακόψουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη είναι, λένε, επιτακτικά άμεση. Ήδη από το 1988, στην Παγκόσμια Διάσκεψη για την Αλλαγή της Ατμόσφαιρας στο Τορόντο, οι επιστήμονες επισήμαναν πως θα έπρεπε μέχρι το 2005 οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου να μειωθούν κατά 20% σε σχέση με τα επίπεδα του 1988 «για να μπορέσουμε να επιβραδύνουμε τον ρυθμό αλλαγής του Κλίματος». [σελ. 81]
Όμως δεν κάναμε τίποτε. «Το τίμημα της αναβλητικότητας είναι τεράστιο, όσον αφορά τις εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα». [σελ. 82] Έτσι σήμερα η μοναδική ελπίδα μας, λένε οι επιστήμονες, είναι οι πλούσιες χώρες να μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 8% - 10% ετησίως. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως πρέπει να αφήσουμε τα ορυκτά καύσιμα και να στραφούμε σε εναλλακτικές, «πράσινες» βιώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι πετρελαϊκές εταιρείες όμως, αυτές που κυρίως ευθύνονται για το πρόβλημα, όχι μόνο δεν συναινούν σε αυτή τη λύση – δηλαδή στροφή στις καθαρές πηγές ενέργειας – αλλά προχωρούν, ανενόχλητες και σκάβουν όπου μπορούν και τους επιτρέπουν να βρουν νέα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου (από την Ανταρκτική ως τη Μεσόγειο, από τον Καναδά και την Αλάσκα ως την Αφρική και την Αυστραλία). [σελ. 174] Τα νέα αυτά κοιτάσματα αποτελούν τα «Αποθέματα αντικατάστασης».
Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων (Exxon Mobil, Shell, Total, Chevron, BP,…) θα χρειάζονται πάντα περισσότερα «Αποθέματα» γιατί πρέπει να αποδεικνύουν συνεχώς στους μετόχους τους ότι θα συνεχίσουν να έχουν στη διάθεσή τους νέα κοιτάσματα, τα οποία θα αρχίσουν να εκμεταλλεύονται όταν εξαντληθούν τα υφιστάμενα. Αδιαφορώντας αν ο Πλανήτης θα ψηθεί! [σελ 195, 197]
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αν είναι αλήθεια πως η υπερθέρμανση του Πλανήτη απειλεί το Κλίμα και συνεπώς τη ζωή όλων, τότε καταλαβαίνει κανείς πως είναι λάθος που επιτρέπουμε τις εξορύξεις. Είτε νόμιμες οι εξορύξεις είτε παράνομες, παραβιάζουν τους νόμους της Φύσης. Βιάζουν τις αντοχές της. Απειλούν την ίδια τη ζωή πάνω στη Γη. Όταν παραχωρούνται άδειες στους κολοσσούς του πετρελαίου να κάνουν γεωτρήσεις σε ξηρά και θάλασσα, προκειμένου να διασφαλίσουν τα κέρδη τους, είναι συνενοχή σε ένα ομολογημένο «έγκλημα».
Να «δακρύζεις» ή να οργίζεσαι για τους καύσωνες που σκοτώνουν χιλιάδες αθώους, για τις ξηρασίες που καταστρέφουν τις σοδιές, για τις πλημμύρες, για την εξαφάνιση των ειδών στη Γη. Να ανησυχείς για την αύξηση της θερμοκρασίας και το λιώσιμο των πάγων και να προβάλλεις εφιαλτικά μοντέλα για το αύριο είναι μια θετική στάση. Είναι ένα πρώτο βήμα. Χρειάζεται όμως να κάνουμε πολλά ακόμη…!
* Οι αριθμοί στο κείμενο παραπέμπουν
σε σελίδες του βιβλίου της Ναόμι Κλάιν.