Είχε σφιχτά στη μασχάλη του ένα δέμα με φρεσκοκομμένα καλάμια, λυγαριές και σάζια των οποίων οι μακριές ουρές σέρνονταν σαν φίδια στο πλακόστρωτο της πλατείας και του διπλανού πεζόδρομου.
Πόσο γρήγορα, σχεδόν αυτόματα, κινείται η ανάκληση στη μνήμη εικόνων, παραστάσεων, σκέψεων, δηλαδή ο συνειρμός… Πέρυσι, ακριβώς τέτοια εποχή, σε μια συνηθισμένη πρωινή έξοδο στην αγορά της γειτονιάς, ο γράφων είδε τον ίδιο καρεκλά, σοβαρό και αμίλητο, να κάθεται σε θέση οκλαδόν, μπροστά στην ελαφρώς υπερυψωμένη είσοδο καταστήματος, στο πεζοδρόμιο και να πλέκει με τις ώρες, καλάθια, καλαθάκια, πανέρια, ψάθες για ξύλινες καρέκλες… Η εκπληκτική ταχύτητα και η επιδεξιότητα των χεριών του προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στους περαστικούς που στέκονταν και παρακολουθούσαν το θέαμα, αλλά δυστυχώς, ουδείς από μας σκέφτηκε να απαθανατίσει έστω σε μια απλή φωτογραφία τον καλαθοπλέχτη την ώρα εκείνη.
Την επομένη της εμφάνισης του ανθρώπου μου, του καρεκλά, στην Τρίγωνη πλατεία, σ’ έναν περίπατο κάτω στον Πηνειό, λίγα μέτρα από τη μεγάλη γέφυρα και στο ύψος του Κηποθέατρου του Αλκαζάρ, σταματώ μπροστά στο περιβόητο λιμανάκι το οποίο κατασκευάστηκε από την προηγούμενη δημοτική Αρχή, με χρήματα των συμπολιτών μας, για να… πλευρίζουν (υποτίθεται) εκεί οι βάρκες που θα εκτελούσαν το… «δρομολόγιο» από τη μια γέφυρα στην άλλη ή θα χρησιμοποιούνταν σε λεμβοδρομίες… Ένα ρουμάνι (πυκνό δάσος, τουρκ. orman), από ψηλά καλάμια, λυγαριές και σάζια κάλυπταν την έκταση του μικρού λιμανιού (εκτός μιας μικρής περιοχής που ήταν κομμένα στο ύψος της επιφάνειας του νερού), ενώ τα βατράχια το γλεντούσαν χορεύοντας… Πλήρης εγκατάλειψη.
Οι παλιότεροι θα θυμούνται τους πλανόδιους που αλώνιζαν με τα πόδια ή και με ποδήλατα τις γειτονιές της Λάρισας, διαλαλώντας την τέχνη τους. Ο γανωτής (επικασσιτερωτής) που γάνωνε τα χάλκινα μαγειρικά σκεύη, ο παπλωματάς με το μεγάλο αυτοσχέδιο τόξο-χτένι του οποίου η μακριά χορδή χτυπούσε και φρεσκάριζε το κατσιασμένο στρώμα από βαμβάκι, ο καλαϊτζής που κολλούσε με καλάι (κράμα κασσίτερου και μολύβδου) τις τρύπιες κατσαρόλες και τα τηγάνια, ο ακονιστής τροχός με τον επίσης αυτοσχέδιο μηχανισμό (ρόδα ποδηλάτου με το πηδάλι κι ένα κομμάτι σμύριδα προσαρμοσμένο κατάλληλα), που τρόχιζε μαχαίρια και ψαλίδια, ο καρεκλάς που έπλεκε ψάθες για ξύλινες καρέκλες, καλάθια, κοφίνες, πανέρια.
Η καλαθοπλεκτική, ως κλάδος της χειροτεχνίας έχει μακρά ιστορία, αφού η πρώτη ύλη (φυτικές ίνες, κλαδιά, ρίζες), αφθονεί στην πατρίδα μας από τους αρχαίους ακόμα χρόνους. Είναι γνωστός ο «κάλαθος», το πλεκτό σκεύος που το χρησιμοποιούσαν στη μεταφορά των προϊόντων διατροφής για μεγαλύτερη ασφάλεια, στο ψάρεμα σε ποταμούς και λίμνες ως ψαροπαγίδα, στην τυροκομία και αλλού.
Στην εποχή μας, αφού η απερίσκεπτη «θεοποίηση» του πλαστικού έφτασε στο απροχώρητο και αποδείχτηκε περίτρανα πως αυτό είναι εχθρικό προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο, όλο και περισσότερες επιστημονικές οργανώσεις από όλον τον κόσμο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιούν, αν δεν παρθούν γενναίες αποφάσεις. Να λοιπόν μια πρόταση.
Να αντικαταστήσουμε το πλαστικό δοχείο και την πλαστική σακούλα, έστω και μερικώς, με το καλάθι, και το δίχτυ μας για τα ψώνια από ψάθα. Ας ενταχθεί λοιπόν η καλαθοπλεκτική και η ψαθοποιία επισήμως στην ομάδα των χειροτεχνιών και ας ληφθούν πρωτοβουλίες δίνοντας κίνητρα για την ανάπτυξή της. Ίσως να φαίνεται ρομαντικό όλο αυτό, αλλά τίποτα σήμερα πλέον δεν πρέπει να θεωρείται ανέφικτο, μπροστά στη σοβαρή απειλή που έχουμε να αντιμετωπίσουμε εμείς και περισσότερο οι νεότερες γενιές.
Το λιμανάκι, αφού δεν ευτύχησε να γνωρίσει λαμπρές στιγμές δόξας και μεγαλεία, φρόντισε για μας, πριν από μας… Μας αποζημίωσε δίνοντας τα καλάμια του για να μας θυμίσει πως υπάρχει κι αυτή η λύση στο οικολογικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης.
e-mail: t.poultsakis@gmail.com
Από τον Τάσο Πουλτσάκη
