Αλλά, όμως, η κατάληξη του Οσμανοελληνικού πολέμου του 1897, έκοψε τα όνειρα των Ελλήνων για αποκατάσταση των εθνικών εδαφών, ενώ ο Μακεδονικός αγώνας αποτέλεσε το προοίμιο για τη νέα κατάσταση που διαμορφωνόταν στη χώρα μας από τις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Βενιζέλος, ως κυβερνήτης, προέβη στην ίδρυση ειδικών ταμείων και οργανισμών για την προμήθεια σύγχρονων στρατιωτικών υλικών. Έτσι, στις αρχές του 1912, ο ελληνικός στρατός ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τους Τούρκους.
Στις 29 Φεβρουαρίου υπογράφεται η Βουλγαροσερβική Συνθήκη και παράλληλα στρατιωτική σύμβαση. Η ελληνική κυβέρνηση είχε αρχίσει συζητήσεις με τη Βουλγαρία και υπογράφηκε στη Σόφια πρωτόκολλο αμυντικής συμμαχίας, που πρόβλεπε την ουδετερότητα της Βουλγαρίας σε περίπτωση πολέμου με την Τουρκία, λόγω του Κρητικού ζητήματος. Επίσης υπογράφηκε ελληνοβουλγαρική στρατιωτική σύμβαση, κατά την οποία η Βουλγαρία, σε περίπτωση που η Τουρκία χτυπούσε μία από τις δύο χώρες, θα διέθετε 300.000 στρατό και η Ελλάδα τον στόλο της με 120.000 άνδρες.
Στην πανεθνική αυτή προσπάθεια ο παροικιακός και ο αλύτρωτος ελληνισμός δεν μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος στο κάλεσμα της Μάνας Πατρίδας. Απλοί πολίτες, πλούσιοι και φτωχοί στέλνουν λίρες και χρήματα, ενώ μεγάλος αριθμός εθελοντών από την Κύπρο, Αίγυπτο, Ρωσία και Αμερική καταφθάνει να καταταγεί στις τάξεις του ελληνικού στρατού. Στις 10 Σεπτεμβρίου γίνεται κατάληψη της αυτόνομης Σάμου και μετά από οκτώ ημέρες κηρύσσεται επιστράτευση των ελληνικών δυνάμεων. Στην ίδια περίοδο γίνονται δεκτοί από την ελληνική Βουλή οι Κρήτες βουλευτές. Στις 30 Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Σερβία, αφού ενημέρωσαν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις με διακοίνωση, επέδωσαν τελεσίγραφο στην Υψηλή Πύλη, που αφορούσε στις χριστιανικές εθνότητες των βαλκανικών περιοχών.
Οι Τούρκοι, όμως το απέρριψαν και ανακάλεσαν τους διπλωμάτες τους από τις χώρες αυτές. Οι Βαλκάνιοι σύμμαχοι στις 4 Οκτωβρίου κήρυξαν τον πόλεμο. Την επόμενη ο Έλληνας πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη, ανακοίνωσε στην άλλη πλευρά τη διακοπή των σχέσεων των δύο κρατών και την κήρυξη του πολέμου. Με το χάραμα της άλλης ημέρας τα προκεχωρημένα τμήματα του ελληνικού στρατού πέρασαν τη μεθοριακή γραμμή. Ο αξιωματικός, πιλότος της αεροπορίας μας, Δ. Καμπέρος εκτελεί την πρώτη πολεμική πτήση, με στόχο να κατοπτεύσει τις εχθρικές θέσεις. Τα σύνορα του ελεύθερου ελληνικού κράτους ήταν στην περιοχή Μελούνας της Ελασσόνας και ολόκληρη η επαρχία ήταν ακόμα σκλαβωμένη στους Τούρκους. Ο ελληνικός στρατός στις 6 Οκτωβρίου 1912 από τη Μελούνα μπαίνει στην πόλη της Ελασσόνας και την απελευθερώνει από τον τουρκικό ζυγό.
Παράλληλα με την επέμβαση του στρατού στην Ελασσόνα, μια στρατιωτική δύναμη με τον λοχαγό Μαζαράκη, έφτασε στον Όλυμπο και ξεσήκωσε τους κατοίκους των χωριών, Κρυόβρυση (Πουλιάνα), Σκαμνιά, Καρυά, Καλλιπεύκη (Νεζερός), ενώ στη συνέχεια κατευθύνθηκε προς Σκοτίνα, Λεπτοκαρυά, Λιτόχωρο και κατέλαβε την Καρίτσα και το Δίον. Μετά την απελευθέρωση της Ελασσόνας, ο ελληνικός στρατός προχώρησε βόρεια και επιτέθηκε εναντίον της αμυντικής γραμμής των τούρκων στο Σαραντάπορο.
Σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο του ελληνικού επιτελείου, ταυτόχρονα με τη μετωπική επίθεση της πρώτης, δεύτερης και τρίτης μεραρχίας, αποφασίστηκε να εξαπολυθεί επίθεση και από την τέταρτη και πέμπτη μεραρχία του ευζωνικού. Για την εκτέλεση του σχεδίου, οι ελληνικές δυνάμεις πήραν τις προκαθορισμένες θέσεις από τις 8 Οκτωβρίου, ενώ η επίθεση άρχισε την επόμενη ημέρα. Μετά από σκληρή μάχη, η οποία προκάλεσε αρκετές απώλειες και στις δύο πλευρές, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη νύχτα την αμυντική γραμμή του Σαρανταπόρου και αποχώρησαν προς τα Σέρβια, Κοζάνη και από εκεί προς τη Βέροια και Θεσσαλονίκη, αφήνοντας ελεύθερο πια το έδαφος στις ελληνικές δυνάμεις. Έτσι, ολόκληρη η επαρχία Ελασσόνας έγινε πια ελεύθερη και τράβηξε τον δρόμο της ανασυγκρότησης μέσα στο ελληνικό κράτος.
Μετά την απελευθέρωση της επαρχίας Ελασσόνας, σειρά είχε η Θεσσαλονίκη. Την 26η προς 27η Οκτωβρίου, ο ελληνικός στρατός εισέρχεται στη Θεσσαλονίκη, ημέρα γιορτής του προστάτη της Αγίου Δημητρίου. Η πρωτεύουσα της Μακεδονίας, ύστερα από αιώνες σκλαβιάς ντύνεται στα γαλανόλευκα.
Ο στρατός στη συνέχεια απελευθέρωσε όλες τις Μακεδονικές πόλεις και χωριά. Την ίδια περίοδο ο Π. Κουντουριώτης με τον πολεμικό μας στόλο ελευθερώνει τα διαμαντένια νησιά μας που κοσμούν σήμερα τη βορειοανατολική θάλασσα της χώρας μας... Παράλληλα δυνάμεις από τη Μακεδονία ενίσχυσαν το μέτωπο της Ηπείρου, προετοιμάζοντας έτσι την ώρα της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων, αλλά και της δυτικής Β. Ηπείρου. Η επίθεση στην Ήπειρο έγινε στις 22 Φεβρουαρίου, οπότε καταλήφθηκε η πόλη των Ιωαννίνων.
* Από τον Απόστολο Ποντίκα
* Ο Απόστολος Ποντίκας είναι δάσκαλος, θεολόγος, φιλόλογος-Πολιτικών Επιστημών
