Έτσι, η πατερική παράδοση της Εκκλησίας μας, εμπερικλείει διαχρονικά μηνύματα, απόψεις και θέσεις, οι οποίες ίσως σήμερα θα μπορούσαν να βρουν απόλυτη εφαρμογή στις σύγχρονες κοινωνίες, αλλά και στην προσωπική ζωή του κάθε ανθρώπου. Οι πατερικές απόψεις μπορεί να επιλύσουν αρκετά σύγχρονα προβλήματα, αμφισβητήσεις και αμφιβολίες, που εμποδίζουν την εμπέδωση του αισθήματος δικαίου και χρηστής πολιτείας, τόσο των πολιτών όσο και των πολιτικών.
Ο Ιωάννης Χρυσόστομος αναφέρει ότι ούτε εκείνοι που ασκούν την πολιτική εξουσία, ούτε εκείνοι που ασκούν την πνευματική εξουσία, θα μπορέσουν να τις διαχειριστούν δίκαια, αν δεν κυβερνήσουν τον ίδιο τον εαυτό τους, όπως πρέπει και δεν τηρήσουν με μεγάλη ακρίβεια τους πολιτικούς και θρησκευτικούς θεσμούς. Ο Χρυσόστομος τονίζει ότι έργο των αρχόντων είναι να αναχαιτίζουν τις αταξίες του λαού, να τον κατευθύνουν προς το σωστό και ορθό δρόμο και να κάνουν τους πολίτες να είναι πειθαρχικοί στον νόμο και τις επιταγές της Πολιτείας. Αλλά, όμως, λέγει ο Χρυσόστομος, όταν πρώτοι αυτοί παραβαίνουν τον νόμο και τους θεσμούς, τότε πώς θα μπορέσουν να γίνουν ΔΑΣΚΑΛΟΙ και οδηγοί στους άλλους;
Ο ηθικός τρόπος της ζωής τους, η συμπεριφορά, η αφοσίωση στους κανόνες και στις αξίες της ζωής, είναι κατά τον Χρυσόστομο το πιο λαμπρό παράδειγμα των ηγετών για τους πολίτες.
Βέβαια, το να απειθούν οι πολίτες, σημαίνει ότι δεν υπακούουν στον νόμο, δεν ανέχονται τις εντολές. Αυτό, όμως, μήπως είναι αποτέλεσμα της απείθειας των ίδιων πολιτικών στον νόμο; Ο Απ. Παύλος κατηγορεί, λέγοντας «Συ, λοιπόν που διδάσκεις τον άλλον, γιατί πρώτα δεν διδάσκεις τον εαυτό σου;» «όταν η ρίζα είναι σάπια, τι καλό είναι δυνατόν να περιμένει κανείς από τα κλαδιά;». Στον λόγο του Χρυσόστομου διακρίνεται η θεωρία της πολιτικής και των πολιτικών, ως παιδαγωγίας και παιδαγωγών αντίστοιχα. Ο Χρυσόστομος διαβλέπει τα πρόσωπα των κυβερνώντων, ως κοινωνικά παραδείγματα και καταθέτει με παρρησία τον προβληματισμό του για το αν και κατά πόσον είναι δυνατόν να υπάρχει μια κοινωνία δικαιοσύνης, όταν οι πάσης μορφής εξουσίες εξαιρούν τους εαυτούς τους από το σύστημα απονομής της ή όταν αρνούνται να ενταχθούν ισότιμα στους ελεγκτικούς μηχανισμούς, τους οποίους θέσπισαν οι κυβερνώντες για τους υπόλοιπους.
Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει με ιδιαιτερότητα την αξία της Δημοκρατίας. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιεί το παράδειγμα του Απ. Πέτρου, προκειμένου να καταδείξει την αξία του δημοκρατικού πνεύματος, όχι μόνο ως τρόπου διακυβέρνησης, αλλά και ως μεθόδου επικοινωνίας και συνεννόησης των ανθρώπων. Ο Πέτρος κάνει τους χριστιανούς κοινωνούς, για να μη γίνει το θέμα αντικείμενο διαμάχης και καταλήξουν σε φιλονικία. Για τον λόγο αυτό αρχίζοντας την ομιλία του έλεγε: «Άνδρες αδελφοί, πρέπει να εκλέξετε έναν από εμάς». Στο σημείο αυτό ο Πέτρος αναθέτει το δικαίωμα της κρίσης και της εκλογής στον ίδιο τον λαό, κάνοντας σεβαστούς αυτούς που θα εκλέγονταν, αλλά και απαλλάσσοντας τον εαυτό του από την αποστροφή των άλλων.
Είναι γνωστό ότι τέτοιου είδους εκλογές προσώπων, πιθανόν να προξενήσουν προβλήματα, αν δεν γίνουν με κανόνες και αξιοκρατικούς τρόπους. Έτσι, η δημοκρατική αντίληψη υπήρχε στους Αποστόλους, στους Πατέρες της εκκλησίας και τονιζόταν σε αρκετά σημεία της διδασκαλία τους.
Ο Χρυσόστομος από τον διδακτικό και κηρυγματικό του λόγο δεν εξαιρεί κα τους φορείς της εκκλησιαστικής εξουσίας...
Από την άλλη πλευρά η μεγαλοσύνη του ιερατικού αξιώματος και η εκ μέρους των πιστών αίσθηση ότι ο ιερέας είναι κάτι το διαφορετικό, λόγω της πνευματικής του εξουσίας και του ειδικού χαρίσματος, γίνεται η αιτία απόδοσης πολλών τιμών στους ιερείς. Κατά τον Χρυσόστομο οι τιμές αυτές των ιερέων, αλλά και των πολιτικών, αν δεν αξιοποιηθούν σωστά, γίνονται αιτία πτώσης και κατρακύλας. Έτσι, το κατρακύλισμα αυτό, λόγω εξουσίας και η εκμετάλλευση της εξουσίας από πολιτικούς και πνευματικούς ηγέτες, σε βάρος του λαού, φέρνει την ανηθικότητα και τη διαφθορά.
Λέγεται ότι η εξουσία φθείρει. Αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους που ασκούν μικρή ή μεγάλη εξουσία. Αν η εξουσιαστική σχέση που αναπτύσσεται εντός των κοινωνιών, από τις κατώτερες βαθμίδες, όπως, γονείς- παιδιά, μέχρι τις ανώτερες, όπως, πνευματικοί- πολιτικοί ταγοί και λαός, μετατραπεί σε κατεξοχήν αγαπητική σχέση, τότε, ίσως επιλυθούν πολλά σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.
Από τον Απόστολο Ποντίκα, δάσκαλο, θεολόγο, φιλόλογο
