Μάθετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει, έλεγε ο Σωκράτης μέσα στις τόσες άλλες φιλοσοφικές του ρήσεις, για να την πάρει στη συνέχεια αυτή τη ρήση ο Χριστός, ο Βούδας και ο Μωάμεθ και να την κάνουν σπουδή στη θρησκευτική ιστορία, ο καθένας δική του.
Το φαινόμενο της ψευτιάς, που κουβαλάμε στη ζωή μας από γεννησιμιού όλοι, πολέμησε, διαστρέβλωσε και συσκότισε άπειρες φορές την πραγματική αλήθεια, μέχρι σήμερα. Γνωρίζουμε καλά πως το ψέμα ζημιές και καταστροφές προξενεί πάντα στις κοινωνίες των λαών – αν όχι στους πάντες – στη συντριπτική πλειοψηφία όμως - σίγουρα. Εξακολουθούμε από τα Σωκρατικά χρόνια (τουλάχιστον) να το έχουμε σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής, πρώτο και καλύτερο στον λόγο μας και σε όλες τις πράξεις μας, κορωνίδα στο ανθρώπινο βασίλειο. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανένας άνθρωπος σε ανατολή και δύση, ότι το ψέμα κυλάει σαν το αίμα στις φλέβες μας.
Ο Σωκράτης, λοιπόν, ήπιε το κώνειο «καλοσυνάτα» και πέθανε, οι Αθηναίοι το παραήπιαν όμως (με το δικό του στόμα) και πλήρωσαν αμέτρητα δεινά. Γιατί; Όσα αληθινά προφητικά τούς προείπε ότι θα πάθουν, συνέβησαν, και το Άστυ πισωδρόμησε, ώστε δεν ακουγόταν στους κατοπινούς αιώνες, παρά μόνο σαν φιλοσοφική Σχολή. Αλλά κι αν ξέπεσε η Αθήνα, φύλαξε μέσα της την αλήθεια και την προφητική σοφία του Σωκράτη, αρκετό αντάλλαγμα για τον χαμό της. Δύο γενιές μετά τον θάνατό του οι συμπολίτες του έχτισαν ναΐδριο, το «Σωκρατείον», και του στήσανε χάλκινο άγαλμα.
Όλος ο δυτικός κόσμος, με τον πολιτισμό που γνώρισε, είναι δομημένος στη Σωκρατική φιλοσοφία, που την προήγαγαν τα δίδυμα ανέσπερα αστέρια, στον παγκόσμιο ορίζοντα: ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης. Αλήθειες περισπούδαστες για τους σκεπτόμενους και φιλομαθείς ανθρώπους της Δύσης.
Όταν έφυγε ο παγκόσμιος αυτός φωτοδότης και πνευματικός ήρωας της ζωής, ο Σωκράτης, έσβησε μια μεγάλη ανθρώπινη καρδιά που αγάπησε την ανθρωπότητα όλη, όσο κανένας άλλος πριν από αυτόν. Οι ιδέες του και οι φιλοσοφίες του μπορεί να μην αποφάνηκαν τόσο πολύ, όσο ζούσε, όμως συνεχώς, ολοένα ως τις μέρες μας απλώνονται στην εξελισσόμενη γήινη σφαίρα και διδάσκουν τους ανθρώπους όλης της οικουμένης. Πριν από αυτόν υπήρχε φιλοσοφικό χάος. Με τις αμφιβολίες του Σωκράτη θεμελιώθηκε η φιλοσοφία. Εξαιτίας του δημιουργήθηκαν όλες οι φιλοσοφικές σχολές. Πρώτα με τους μαθητές του, τον Πλάτωνα, τον Αρίστιππο, το Αντισθένη, τον Ευκλείδη, που ο καθένας τους ξεκίνησε από διάφορες ιδέες του δασκάλου. Αργότερα βγήκαν ο Επίκουρος, οι Στωικοί, οι Ελεάτες, ο Αριστοτέλης, οι Νεοπλατωνικοί, ο Πύρων, ο Καρνεάδης, ο Επίκτητος και πολλά άλλα εγγόνια του… Κανένας άλλος όμως δεν επηρέασε τη σκέψη του Δυτικού κόσμου, όσο ο Σωκράτης.
Αλήθεια, αναρωτιέμαι, περάσανε δυόμισι χιλιάδες χρόνια από τη Σωκρατική εποχή, και οι νεοέλληνες φαίνεται, πως δεν συνειδητοποιήσαμε, δεν καταλάβαμε ότι η ράτσα μας, ότι οι φυλές που αποτελούν το ελληνικό στοιχείο, έχουν ένα τόσο τεράστιο και μοναδικό προνόμιο στον κόσμο ολόκληρο. Γιατί, αν το καταλαβαίναμε θα το δείχναμε με τα έργα μας και την ιστορία μας. Δεν θα είμαστε ουραγοί στην ανθρωπότητα ολόκληρη και στην κατάντια που βρισκόμαστε, τουλάχιστον τους δύο τελευταίους αιώνες, από τότε που αρχίσαμε να αποτινάζουμε τον οθωμανικό ζυγό από πάνω μας. Δεν θα είχαμε τον σκοταδισμό και την ψευτιά να κυβερνάει αυτή τη χώρα και να τη βουλιάζει συνεχώς στα τάρταρα. Δεν θα είχαμε μια ολιγαρχική δράκα επιτήδειων ανθρώπων εκμεταλλευτών, λαοπλάνων, πολιτικάντηδων, ξενοκίνητων φερέφωνων να καρπώνονται τον ιδρώτα και τα κόπια των πολλών, έχοντας τον Λαό μας αγέλη και τη χώρα μας τσιφλίκι τους. Δε θα είχαμε κυβερνήτες σαν τους σημερινούς, σαν τους χτεσινούς και όλους αυτούς που είχαμε από τη μεταπολίτευση και μετά τουλάχιστον, για να μην πούμε τα τελευταία διακόσια χρόνια.
Αν αγαπούσαμε την πατρίδα μας, την αλήθεια και την πρόοδο. Αν αγαπούσαμε την αρετή και το κοινό καλό και τη λαϊκή Δημοκρατία, θα κάναμε την ιδεολογική φιλοσοφημένη αλήθεια του Σωκράτη πράξη λυτρωτική, απομακρύνοντας το ψέμα, την ψευτιά από τη ζωή μας και οι Έλληνες με την Ελλάδα μας θα ήταν στην πρωτοπορία του κόσμου.
Από τον Δημήτρη Τσικούρα
* Ο Δημήτρης Τσικούρας είναι λογοτέχνης, ποιητής και ιστορικός μελετητής
