Η ανωτέρω δράση έχει ως αφετηρία την πανανθρώπινη συλλογική τοιαύτη σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή το φιλοσοφικό, το μυθολογικό, το πολιτιστικό και το ηθικό.
Οι δράσεις αυτές συμπληρώνονται και εννοιοποιούνται από την προσωπική προσφορά του κάθε ατόμου ξεχωριστά σε ένα και πλέον από τα ανωτέρω επίπεδα.
Προκύπτει έτσι μια ολοκληρωμένη εικόνα του σύμπαντος κόσμου, με όλες τις εν αυτώ οντότητες, έμψυχες και άψυχες. Και επειδή κατά τον Ηράκλειτο «...τα πάντα ρει...», αυτή η ολοκληρωμένη εικόνα συνεχώς μεταβάλλεται σε ελαχιστότατες χρονικές περιόδους, σε σχέση μ' αυτήν της ηλικίας του σύμπαντος και σε σχέση μ' αυτήν του έλλογου όντος.
Ιδού λοιπόν, πεδίον δόξης λαμπρό διανοίγεται για τον άνθρωπο, ώστε να εξηγήσει επιστημονικά, ενορατικά και με τη φαντασία όλα όσα είναι ανεξήγητα, μυστηριώδη ή και όσα θεωρούνται «θαύματα» μιας άχρονης, απροσδιόριστης και ανεξήγητης ύπαρξης.
Γεννάται όμως ένα καίριο ερώτημα. Όλες αυτές οι εξηγήσεις μέχρι πού θα φτάσουν και για ποιο σκοπό; Υπάρχει τέρμα; Ο καθένας ξεχωριστά ζει απειροελάχιστο χρόνο και ο εναπομείνας χρόνος του δικού μας ηλιακού συστήματος υπολογίζεται στα 14 - 15 δισεκατομμύρια έτη.
Τι να κάνει λοιπόν ο άνθρωπος, να σταματήσει να ερευνά; Ο νους είναι αδύνατο να αδρανοποιηθεί, παρά μόνον όταν πεθάνει μαζί με το σώμα, που βαθμιαία εκφυλίζεται και νεκρώνεται φυσιολογικά ή από τυχαία γεγονότα και καταστάσεις.
Είναι ανάγκη να δούμε την εξέλιξη της ιστορίας της φιλοσοφίας. Σε όλους τους λαούς της Γης υπήρχαν σ' αυτήν πολλές ομοιότητες, αλλά και διαφορές. Σ' όλες υπήρχε και υπάρχει μια αρχέγονη και διαχρονικά αμετάβλητη αξία, η αγάπη, που ενυπάρχει στον καθένα, καθώς πρωτοεισέρχεται στη ζωή και εκδηλώνεται με την αυθόρμητη αναζήτηση του στήθους της μάνας και με την γαλήνια έκφραση του προσώπου και της ματιάς, όταν αφήνεται στην αγκαλιά της.
Στην περιδιάβαση της φιλοσοφίας ενυπάρχει ως αναπόσπαστο μέρος και η Θεολογία. Όλες βέβαια οι θρησκείες περιέχουν την ίδια αξία, την αγάπη. Αλλά υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά. Η κάθε μία διακατέχεται από ένα ξεχωριστό δόγμα, από ένα δικό της πιστεύω. Αυτή η ξεχωριστή πίστη «αιχμαλωτίζει» το ελεύθερο πνεύμα, το κρατά όμηρο. Είναι αφύσικο για τον άνθρωπο ν' αποδεχθεί το πίστευε και μη ερεύνα, δεν αντέχει τον ψυχοπνευματικό καταναγκασμό.
Είναι αποδεκτό ότι η φιλοσοφία και θεολογία είναι μια αναγκαία και διαχρονικά αναπόσπαστη σύζευξη, αλλά πρέπει ν' αποδεχθούμε ότι η αναζήτηση της μιας και μοναδικής αλήθειας, που εκφράζει η πρώτη, είναι μια άλλη οντότητα από την πίστη που εκφράζει η δεύτερη.
Δεν έχει ανάγκη η φιλοσοφία και η θεολογία, σ’ αυτήν την παράταιρη σύζευξη, να μην αποδέχονται αμοιβαία την αναγκαιότητα της συνύπαρξής των. Θα ήταν από την «πλευρά» των ένα μέγα αναπόδεικτο παράδοξο.
Από το υπερβατικό - μεταφυσικό επίπεδο, ας δούμε τώρα στο επίπεδο της καθημερινότητας κάποιες έννοιες χειροπιαστές που απασχολούν τον άνθρωπο, για τις οποίες οι δύο θεωρήσεις δίνουν διαφορετική σημασία και αξία, όπως π.χ. ελευθερία, ειρήνη, ηθική, συνείδηση, δικαιοσύνη, παράδεισος κ.ο.κ.
Ο καθένας επιλέγει να πορεύεται στη ζωή ελεύθερος ή «ελεύθερος» και αναζητεί τη δική του αλήθεια μέχρι να φθάσει στη ζητούμενη Αριστοτελική αρμονία της ύπαρξής του.
Από τον Λευτέρη Καραμουχτάρη, καθηγητή
