* Της Μαρίας-Ελένης Κοντογιάννη
Φιλαναγνωσία είναι η αγάπη για το διάβασμα και την αναγνωστική διαδικασία. Προσφέρει χαρά, απόλαυση και διασκέδαση στον αναγνώστη. Με ένα βιβλίο ταξιδεύουμε, ονειρευόμαστε, δραπετεύουμε από την καθημερινότητα.
Η αγάπη για το βιβλίο δεν είναι μια έμφυτη λειτουργία, ούτε μεταδίδεται κληρονομικά. Ωστόσο καλλιεργείται από τη μικρή ηλικία κυρίως με το παράδειγμα των γονιών και κατόπιν με τη συμβολή του σχολείου και της παιδείας. Η προσέγγιση του παιδιού με το λογοτεχνικό κυρίως βιβλίο γίνεται μέσα από παιδικές και σχολικές βιβλιοθήκες, εκθέσεις λογοτεχνικών βιβλίων, επισκέψεις λογοτεχνών και εικονογράφων στα σχολεία, επισκέψεις σε βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία, δημιουργικές δραστηριότητες και εργασίες μαθητών κτλ...
Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας είναι ίσως η καλύτερη επένδυση για το μέλλον του παιδιού. Σύμφωνα με τους επιστήμονες η μεγαλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου πραγματοποιείται στα τρία πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού. Διαβάζοντας λοιπόν και λέγοντας παραμύθια και ιστορίες, προσφέρουμε νοητικά ερεθίσματα σημαντικά για την ανάπτυξή του. Έτσι, το βοηθάμε να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του αλλά και τον κόσμο που το περιβάλλει.
Σημαντική όμως θεωρείται και η παρακίνηση των εφήβων να ασχοληθούν με το διάβασμα βιβλίων, διότι η φιλαναγνωσία βοηθά τον έφηβο να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση του και να διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες, συγκροτώντας έτσι μία ολοκληρωμένη και πολύπλευρη προσωπικότητα.
Είναι σημαντικό να διαβάζουν τα παιδιά εξωσχολικά βιβλία, γιατί αποκτούν έτσι τη δυνατότητα:
i. Να μορφωθούν, να αναπτύξουν θέληση για μάθηση και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους.
ii. Να καλλιεργήσουν τις ηθικές αξίες τους.
iii. Να αναπτύξουν την κριτική και δημιουργική τους σκέψη.
iv. Να αποκτήσουν μια καλή συνήθεια, να διασκεδάσουν και να αναπτύξουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη.
v. Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους και να καλλιεργήσουν τη γλωσσική τους έκφραση.
vi. Να έρθουν σε επαφή με την κουλτούρα άλλων ανθρώπων και λαών και να δραστηριοποιήσουν τη φαντασία τους.
Το σχολείο μέσα από προγράμματα φιλαναγνωσίας ανοίγει μία δίοδο επικοινωνίας με την κοινωνία και ενισχύει την ισόρροπη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. «Δεν πρέπει να διδάσκουμε μεγάλα βιβλία, πρέπει να διδάσκουμε την αγάπη για το διάβασμα» (Skinner). Ο δάσκαλος λοιπόν οφείλει να είναι ο συναναγνώστης, ο εμψυχωτής και ο διαμεσολαβητής ανάμεσα στο βιβλίο και στο παιδί. Μέσα από διάφορες δραστηριότητες (δημιουργία λεσχών ανάγνωσης, αξιοποίηση σχολικών βιβλιοθηκών, δραματοποίηση και παντομίμα, εικαστικές κατασκευές, κλπ.) δύναται να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο βιβλίου –παιδιού.
Συνεπώς, το άνοιγμα ενός βιβλίου αποτελεί την αρχή μιας περιπέτειας τόσο για το παιδί και τον έφηβο, όσο και για τον ενήλικα. Το βιβλίο είναι μια καλή συντροφιά, ένα προσωπικό καταφύγιο, αρκεί να κάνουμε σωστή επιλογή. Επειδή άριστο βιβλίο είναι εκείνο που το ανοίγουμε με λαχτάρα και αφού μας ταξιδέψει, το κλείνουμε με ικανοποίηση και προβληματισμό!
* Η Μαρία-Ελένη Κοντογιάννη είναι πτυχιούχος Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπ/σης ΑΠΘ
