Με έκπληξή μου διαπίστωσα ότι όλες οι πολιτικές πλευρές έκαναν χρήση των λέξεων όπως: Αξιοκρατία – Αξιοπρέπεια – Θεμελιώδη δικαιώματα – Σεβασμός στην προσωπικότητα, αλλά δυστυχώς όχι με την ίδια εσωτερική επιθυμία. Λέξεις που θα έπρεπε να είναι αυτονόητες για κάθε πολίτη, λέξεις για τις οποίες πρώτη φορά έγινε ειδική αναφορά τους στο Σύνταγμα του 1975, λέξεις που δυστυχώς τα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα κατέστησαν άνευρες και ανίσχυρες.
Είναι από μόνο του προβληματικό για μια ‘’ευνομούμενη’’ πολιτεία το γεγονός ότι εν έτει 2019 συζητάμε ακόμη για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αρχές που στα υπόλοιπα οργανωμένα κράτη τηρούνται απαρέγκλιτα εδώ και δεκαετίες. Σημασία δεν έχει τι λες για τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα αλλά τι πολιτικές εφαρμόζεις για τη διασφάλιση αυτών.
Στην αρχαία Ελλάδα το δικαίωμα ήταν μια πραγματική κατάσταση και όχι νομική κατοχύρωση, στοιχείο το οποίο επαληθεύεται αν ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τη διαπίστωση "εν μέρει άρχειν και άρχεσθαι". Η χώρα μας ως μέλος της ευρωπαϊκής ‘’οικογένειας’’ οφείλει να σέβεται και να ακολουθεί την Ευρωπαϊκή σύμβαση δικαιωμάτων του ανθρώπου και θεμελιωδών ελευθεριών, μία διεθνής σύμβαση της οποίας το αρχικό της κείμενο συνάφθηκε στη Ρώμη το 1950.
Το δεύτερος μέρος του Συντάγματος αναφέρεται συνεπώς στα άρθρα 4 με 25 Σ. Ορισμένες διατάξεις του παρόντος τμήματος απολαμβάνουν ιδιαίτερης νομικής ισχύος, αφού σύμφωνα με το άρθρο 110, παρ.1, Συντ. 1975/1986/2001 δεν υπόκεινται σε αναθεώρηση:
-Το άρθρο 4 παρ. 1, 4 και 7 σύμφωνα με το οποίο: "Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου".
-Το άρθρο 5 παρ. 1 και 3 σύμφωνα με το οποίο: "Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα και τα χρηστά ήθη". -"Η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη. Κανένας δεν καταδιώκεται, ούτε συλλαμβάνεται, ούτε φυλακίζεται, ούτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο περιορίζεται, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος".
-Το άρθρο 13 παρ.1 σύμφωνα με το οποίο: "Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη’’, σε συνάρτηση με το άρθρο 3, που αναφέρεται στις σχέσεις κράτους – εκκλησίας. Σχέσεις που κατά την άποψή μου θα πρέπει να είναι διακριτές χωρίς να θίγονται όμως βασικές θρησκευτικές προβλέψεις, που πλέον αποτελούν εσωτερική ανάγκη τόσο για τους Έλληνες όσο και για την πατρίδα μας.
Θα ήθελα να σταθώ στο περιβόητο άρθρο 16, το οποίο αναφέρεται στην τέχνη, την επιστήμη, τον αθλητισμό και κυρίως στην παιδεία. Κατά την άποψή μου η οικονομική κρίση, που χτύπησε τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια μάς βρήκε ανοχύρωτους και απροετοίμαστους και σ’ αυτό συνέβαλε ακόμη περισσότερο το γενικότερο έλλειμμα παιδείας, τόσο πανεπιστημιακής όσο και κοινωνικής.
Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει για το ζήτημα της ίδρυσης Ιδιωτικών πανεπιστημίων μη κερδοσκοπικού σκοπού. Να αναφέρω ότι κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου όπως η Οξφόρδη, το Γέιλ, το M.I.T είναι μη κρατικά πανεπιστήμια μη κερδοσκοπικού σκοπού. Το αγαθό της παιδείας δεν μπορεί να είναι διαφορετικό είτε πρόκειται για δημόσιο είτε για ιδιωτικό φορέα, γι’ αυτό και είναι ανάγκη να θεσπιστεί ένα κοινό σύστημα κανόνων, κοινά κριτήρια ποιότητας των πτυχίων αλλά και ισότιμη πρόσβαση στη γνώση τόσο για το δημόσιο όσο και για το μη κρατικό πανεπιστήμιο.
Αρχικά πρέπει να θωρακίσουμε το δημόσιο πανεπιστήμιο, να το κάνουμε ανταγωνιστικό από μόνο του, να επανεξετάσουμε τον θεσμό του ασύλου, να πολεμήσουμε την ανομία, καθιστώντας την επιδίωξη ενός νέου ανθρώπου για τη γνώση δεδομένο και όχι ζητούμενο και παράλληλα να έρθει η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων να ανεβάσει ακόμη περισσότερο το επίπεδο της παιδείας.
Νομίζω ότι το αίσθημα της αξιοκρατίας αλλά και της συνεχούς αξιολόγησης φοιτητών, διδακτικού και διοικητικού προσωπικού δεν θα πρέπει να τρομάζει τους άξιους και ικανούς. Το οργανωμένο δημόσιο πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί σε τίποτα.
Έφτασε η στιγμή τόσο οι πολίτες αλλά και το πολιτικό προσωπικό να μεταλλάξουμε την κουλτούρα μας και να μην αντιμετωπίζουμε εξαρχής με φοβικά σύνδρομα την παιδεία. Πρέπει να αφήσουμε πίσω μας ιδεοληψίες, που οδηγούν σε τεράστιες οικονομικές απώλειες, δεκάδες χιλιάδες ελληνικές οικογένειες και να μετατρέψουμε το brain drain σε brain gain.
Στόχος της επόμενης δεκαετίας συνεπώς επιβάλλεται να είναι ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο, όπου οι φοιτητές θα βρεθούν και πάλι στο επίκεντρο, καθώς το υγιές κομμάτι αυτών πιστεύει στην παιδεία της αξιοκρατίας και της αξιολόγησης. Το ζητούν οι πολλοί, το επιβάλλουν οι καιροί.
Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια
* Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι δικηγόρος Αθηνών, ειδικευθείς στο Αθλητικό Δίκαιο-MBA in Sports Management, επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων
