Προκαλώντας την έντονη αντίδραση τόσο σε πανελλήνιο επίπεδο, όσο και στην εκτός συνόρων επιστημονική κοινότητα, συνεχίζει να αναταράσσει τα δεδομένα διχάζοντας την κοινή γνώμη κι αφήνοντας τον κίνδυνο της υπονόμευσης της παιδείας και των ανθρωπιστικών σπουδών να πλανάται. Πόσο, όμως, ‘αθώα’ είναι μία τέτοιου είδους πρόταση και με τι πραγματικά συνεπάγεται;
Για να καταφέρει κανείς να απολαύσει τη ζωτικής σημασίας ωφελιμότητα του δάσους στρέφοντας το βλέμμα του πέραν από τη θέαση ενός δέντρου, προϋποτίθεται η δυνατότητα αντίληψης της πραγματικότητας, που στο άκουσμα της προκείμενης παρέμβασης δεν αφήνει περιθώρια θετικής σκέψης, παρά μόνο πρόβλεψης ολέθριων συνεπειών. Οι ανθρωπιστικές σπουδές, για τις οποίες είναι υψίστης σημασίας να τονιστεί ο ανθρωποκεντρικός τους χαρακτήρας, υφίσταντο χρόνια υπονόμευση, που ξεκίνησε με τον εσφαλμένο τρόπο διδασκαλίας τους στα σχολικά ακόμη έδρανα, ενισχύθηκε με την έλλειψη ευκαιριών άσκησης αυτών των επαγγελμάτων – λειτουργημάτων σημαδεμένα με το χαρακτηριστικό τους δίπτυχο προσφορά – ανταμοιβή να στηρίζεται σε αντιστρόφως ανάλογες τιμές, και κορυφώθηκε με τροποποιήσεις ταφόπλακες για ένα σπουδαίο κλάδο από υφιστάμενους, χρέος των εκάστοτε όφειλε να αποτελεί η ευημερία κι η πρόοδος της χώρας και των πολιτών της. Κάθε ισχυρισμός- στόχος, λοιπόν, ενάντια σε ένα γνωστικό αντικείμενο με πρόσχημα την άνευ συμβολής του ύπαρξη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δε δύναται να βρει αντίκρισμα, ούτε να αποτελέσει τη βάση για το ξέσπασμα ενός πολέμου εργατοωρών ανάμεσα στους εκπροσώπους της επιστήμης της φιλολογίας και της κοινωνιολογίας, καθώς οι επιπτώσεις αφορούν σε σημαντικότερα ζητήματα.
Η αφαίρεση των λατινικών από τη λίστα των εξεταζόμενων πανελλαδικώς μαθημάτων θα επισφραγίσει τον οριστικό ευτελισμό τους ως διδακτικό αντικείμενο, γεγονός που αποτελεί μόνο την κορυφή ενός παγόβουνου, το οποίο θα βυθίσει την Ελλάδα σε σκοτεινά νερά κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, που μόνο παρθενικό δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Η εισαγωγή φοιτητών σε φιλολογικές σχολές, των οποίων η προπαιδεία σε έναν εκ των δύο βασικών πυλώνων των κλασικών σπουδών θα είναι ανύπαρκτη, αφενός δυσχεραίνει το έργο των διδασκόντων, αφετέρου οδηγεί στην καταστροφή της τρέχουσας ακμάζουσας μελέτης στις πανεπιστημιακές μονάδες της χώρας μας. Δυστυχώς, το πλήγμα της διδακτικής διαδικασίας δεν αποτελεί τον τελικό προορισμό της ξέφρενης αυτής πορείας, αλλά την αφετηρία της υπονόμευσης του ίδιου του ελληνισμού, μιας και σε δεύτερο στάδιο η ερευνητική δραστηριότητα δε θα καταφέρει να βγει αλώβητη και θα συντελέσει στον αργό και συνάμα μεθοδευμένο θάνατο της κλασικής φιλολογίας.
Εύλογα, η αναφορά στη σύνδεση μεταξύ της κρίσης της ελληνικής ταυτότητας και της παρακμής της φιλολογικής επιστήμης γεννά ερωτήματα, που προκύπτουν από μία εκ πρώτης όψεως ατεκμηρίωτη τοποθέτηση. Η αλληλένδετη σχέση τους, όμως, επιβεβαιώνεται από τη διαπίστωση ότι το ενιαίο σώμα της κλασικής φιλολογίας συναπαρτίζεται από την ελληνική και τη λατινική γραμματεία, η στέρηση της ολοκληρωμένης μελέτης της οποίας θα έχει ως επακόλουθο την απόλυτη ταύτιση της ελληνικής αρχαιότητας με την Ελλάδα. Όπως είναι αναμενόμενο, από τη διαστρεβλωμένη θέαση του «εγώ», άμεση συνέπεια της ελλιπούς γνώσης ενός ένδοξου χθες, ανακύπτουν δύο προβλήματα, τα οποία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι μεταγενέστεροι, με πρώτο αυτό της αδυναμίας του αυτοπροσδιορισμού και κατ’ επέκταση την αδυναμία της αναγνώρισης της θέσης μας στον ευρωπαϊκό χώρο. Η λατινική γλώσσα κρατούσε τα σκήπτρα του δυτικού κόσμου ως επίσημη γλώσσα του για αιώνες, μένοντας στην ιστορία με τον τίτλο του φορέα ενός πολιτισμού, που άφησε το δικό του αξιοσημείωτο στίγμα κατά την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τόσο στην ιστορία, όσο και στην πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης, αναπόσπαστο κομμάτι της οποίας υπήρξε η Ελλάδα.
Συνεπώς, το μοναδικό συμπέρασμα, που δύναται να εξαχθεί σε ένα θέμα, το οποίο ξεπερνά τα όρια των σχολικών τάξεων και λαμβάνει έκταση εθνικού ζητήματος, είναι ότι η εφαρμογή μιας πρότασης, που κρατά τους μαθητές μακριά από τη λατινική γραμματεία, χαρακτηρίζεται από ανθελληνική διάθεση και άγνοια κινδύνου για το μέλλον της χώρας μας. ‘Dum spiro spero!’, λοιπόν, ή αλλιώς ‘Όσο ζω ελπίζω!’, φράση πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς στην Ελλάδα, την κάποτε κοιτίδα ενός λαμπρού πολιτισμού, δεν μπορούμε πια να πιστεύουμε, παρά μόνο να ελπίζουμε για τη σωτηρία της.
* Ελλάδα, πού πηγαίνεις;
Από τη Δέσποινα Κρικέλη
Η Δέσποινα Κρικέλη είναι απόφοιτη κλασικής φιλολογίας Α.Π.Θ.
