Το πλήρωμά του ανήμπορο και παρδαλό. Τα προβλήματα; Πολλά και το καθένα με μια Δαμόκλειο σπάθη πάνω του. Επειδή συχνά ακούγεται πως δίχως την αύξηση παραγωγής, δεν θα βγούμε από το πνιγηρό τούνελ, θα μιλήσουμε σήμερα για τον ρόλο που παίζει το χωριό στην παραγωγή. Οι περισσότεροι είμαστε από χωριό. Άσβεστη είναι η εικόνα του αλλά και τραυματικές οι εμπειρίες του, που μας χάρισε.
Αν λοιπόν θέλουμε κάτι να κάνουμε για ν’ αναστηθούν τα χωριά μας, χρειάζεται μια συλλογική και γνήσια προσπάθεια, από Σχολές, Παν/μια, Εκκλησία, Ραδιόφωνο και Τ.Υ. Έχουμε χρέος όλοι μας. Ανάγκη αδήριτη. Δε λέω. Τεράστιο το έργο. Χρειάζεται πολιτική πυγμή. Προγραμματισμός και αξιοποίηση της ιδιορρυθμίας κάθε χωριού. Υποδομές υπάρχουν, και οδικό δίκτυο και φωτισμός επαρκής, όραμα θέλουν και δυνάμεις για την πραγματοποίησή του. Το περιβάλλον υγιεινό, καθαρό-όχι η μόλυνση των μηχανουπόλεων.
Ένα μεγάλο κoμμάτι συνελλήνων, διαβιοί σε χωριά. Σε χωριά με ελάχιστους κατοίκους. Εκεί όπου άλλοτε οι κοινότητες έσφυζαν από παραγωγή που αυτή έφθανε την αυτάρκεια των χωριανών, με ό,τι με τα χέρια τους δημιουργούσαν. Σήμερα πια το χωριό, δεν έχει τον κοινοτικό χαρακτήρα, αλλά τον αστικό. Πάνε στο διπλανό χωριό και ψωνίζουν από τα Σούπερ Μάρκετ. Δεν είναι ασυνήθιστο και το ντελίβερι. Έγινε κι αυτό κύριος τρόπος επισιτισμού. Γνώριμη επωδός της σβησμένης κουζίνας, (Άσε θα παραγγείλω κάτι απ’ έξω.) Τα καφενεία στο χωριό έκλεισαν, χάρη στην Τ.Υ.. Τα επαγγέλματα χάθηκαν ως ασύμφορα. Βρίσκουν τα πάντα στο μεγαλοχώρι. Πού είναι τώρα οι σαμαράδες, οι πεταλωτήδες, οι τσαγκάρηδες… Απουσιάζει από το χωριό ο δάσκαλος και ο παπάς. Έρχονται χωρίς να τους πάρει είδηση κανένας. Κάνουν το στενό χρέος τους και μόλις χτυπήσει το κουδούνι φεύγουν. Μεγάλο το χρέος του καθενός. Ο ένας μεριμνά για τη θρησκευτική ανάγκη του λαού. Ο άλλος για τις ανάγκες της εκπαίδευσης. Το Σχολείο κατάντησε ένα κακέκτυπο φροντιστήριο. Αρκεί να περάσουμε την ύλη. Πέραν αυτής ουδέν. Από το Σχολείο περιμένουμε μόνο το εφόδιο για τον διορισμό. Χώρια που γενικά η Παιδεία μας είναι παιδεία της ραστώνης. Αν δεν υπήρχαν τα φροντιστήρια ποιος θα εισήρχετο στις Ανώτατες Σχολές; Κανείς. Το ίδιο και οι παπάδες. Αυτά τα κύτταρα, τα ζωντανά και δημιουργικά της μικρής κοινωνίας του χωριού, χάθηκαν.
Θυμάμαι, πως στο χωριό μου στη Νίκαια το 1936-1940 επί Μεταξά, οι δάσκαλοι, ο παπάς, ο αστυνόμος και επί πλέον ο γεωπόνος υποχρεωτικά έμειναν στο χωριό, κάνοντας πυρήνα της μικρής κοινωνίας.
Σήμερα είμαστε πιο πίσω και από τον Δικτάτορα. Και να σκεφτεί κανείς, πως αυτό το χωριό και το πιο μικρό, λαμπάδιασε με τη συλλογικότητά του τον αγώνα του 1821. Kι έδωσε το πολύ αίμα στο Έπος του 1940.
Στα χωριά ως και το 1950 υπήρχε μεγάλη παραγωγή γάλακτος και κρεάτων, κηπευτικών κ.ά., που επαρκούσαν για όλη την Ελλάδα. Σήμερα τι τρώμε; Κρέατα ντοπαρισμένα της Ευρώπης, γάλατα σε κολώνες παγωμένες από την Ολλανδία, σκόρδα Αργεντινής, αυγά Τουρκίας και Κινέζικη σαβούρα. Και το κακό είναι πως τα λεφτά των ξένων Εταιρειών, παίρνουν κι αυτά τον δρόμο της ξενιτιάς. Τελείωσε πια η μικρή αυτοδιαχειριζόμενη κοινότητα.
Η μόνη συνιστώσα επιβίωσης δύναμη είναι η σύνταξη των απομάχων, κανένα έμβασμα, λίγα που απόμειναν στο κεμέρι. Ήταν οι μπροστάρηδες του χωριού. Εκεί ο απλός άνθρωπος της υπαίθρου εύρισκε τη συμπαράσταση, την ορθή ρότα στη ζωή του, την απάντησή του πως ήσαν δίπλα του άτομα που τον αγαπούσαν και τον φρόντιζαν που όσο πάνε κι αυτά εξανεμίζονται.
Χάθηκαν λοιπόν τα χωριά. Και χάθηκαν γιατί στέρεψε η παραγωγή και χάθηκε το Σχολείο. Αν θέλουμε λοιπόν να δώσουμε ψυχή στα χωριά (πολύ δύσκολο) χρειάζονται συνταρακτικές αλλαγές. Γενναία επιδοτούμενα προγράμματα. Δέλεαρ για την επιστροφή στο χωριό. Αγάπη για τον τόπο μας όπου κι αν βρίσκεται. Πάταξη των σειρήνων των «εκσυγχρονιστών» και των σκοταδιστών. «Η μάθηση να γίνει χαρά και η συνύπαρξη γιορτή. Η γλώσσα έρωτας και η πατρίδα καύχημα. Το ήθος και η άμιλλα αγώνες αριστείας…».
Αλλά δεν είναι μόνο το χωριό, που χρειάζεται τη συλλογική μας συστράτευση, για να ζωντανέψει. Χιλιάδες άλλα προβλήματα χρονίζονται που κατέστησαν πια δύσλυτα, επιβαρύνουν όλο και πιο πολύ την ποιότητα της ζωής μας, τη χαρά και τη βελτίωσή μας.
Από τον Κων/νο Ι. Παπακωνσταντίνου
