Τα άσπρα μέρη του καπνού είναι:
1. Οι γείτονές μας δεν θα επικαλούνται στο εξής ότι είναι απόγονοι του Μέγα Αλέξανδρου. Όλες οι αναφορές στο σύνταγμά τους, τα βιβλία τους κ.τ.λ., που έχουν σχέση με την ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας θα απαλειφθούν.
2. Ότι στο εξής οι σχέσεις των δύο λαών θα μπουν σε μια τροχιά πολύπλευρης συνεργασίας προς όφελος και των δύο λαών.
3. Η χώρα των γειτόνων στο εξής δεν θα λέγεται Μακεδονία, αλλά Βόρεια Μακεδονία (αυτό μπορεί να είναι προβληματικό).
Στον μαύρο καπνό εντάσσονται τα αρνητικά σημεία της λύσης:
1. Οι γείτονές μας θα αποκαλούνται και στο μέλλον ως Μακεδόνες/πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας.
2. Η γλώσσα τους θα αποκαλείται και στο μέλλον ως μακεδονική.
Κι αυτό γιατί το ιστορικό του αλυτρωτισμού των γειτόνων μας έχει πολύ βαθιές ρίζες. Και ναι μεν για κάποια χρόνια στο άμεσο μέλλον μπορούμε να προβλέψουμε ότι οι πολίτες της χώρας θα τηρήσουν τη συμφωνία, δεν μπορούμε, με βάση τη θεωρία του χάους, να είμαστε σίγουροι ότι οι βαθιές ρίζες του αλυτρωτισμού θα ξεραθούν και υπό άλλες συγκυρίες να είναι σε θέση να δημιουργήσουν προβλήματα στη χώρα μας. Η αποδοχή από την κυβέρνηση αυτών των σημείων αιτιολογήθηκε με βάση τα επιχειρήματα:
1. Πάνω από 140 χώρες τούς αποκαλούν Μακεδόνες και οι ίδιοι ονόμασαν τη γλώσσα τους μακεδονική.
2. Ήδη το προσωρινό όνομα FYROM χρησιμοποιεί τον όρο Μακεδονία.
3. Με βάση την αρχή του αυτοπροσδιορισμού των λαών είμαστε αναγκασμένοι να το δεχτούμε. Ευτυχώς δεν είμαστε ανάμεσα στις 140 χώρες και αυτό λέει αρκετά.
Το επιχείρημα 2., επιχείρημα και του κ. Νίμιτς, δεν είναι ισχυρό γιατί αντίκειται στην έννοια του προσωρινού. Η αντίθεση της Ελλάδος ήταν στον όρο Μακεδονία. Η αποδοχή από τον ΟΗΕ του προσωρινού ονόματος συνδέθηκε και με την υποχρέωση της γειτονικής χώρας να προτείνει άλλο όνομα που ποτέ δεν έκανε.
Το επιχείρημα 3. δεν έχει καμία απολύτως βάση: Ο αυτοπροσδιορισμός ενός λαού έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τον όρο ελευθερία του πολίτη. Στη δημοκρατία ο πολίτης είναι ελεύθερος να εκφράζει τις απόψεις του με την προϋπόθεση ότι δεν περιορίζει την ελευθερία έκφρασης του διπλανού του και τα δημοκρατικά πολιτεύματα προβλέπουν με το σύνταγμά τους αυτό ακριβώς, και πάει ένα βήμα παρακάτω, προστατεύει αυτή την αρχή της ελευθερίας με συγκεκριμένους νόμους. Η περίπτωση με τις δηλώσεις του βουλευτή της Χρυσής Αυγής Μπαρμπαρούση τα λέει όλα! Δεν μπορείς, ακόμα και στη δημοκρατία, να λες «ό,τι σου γουστάρει».
Με τον ίδιο τρόπο και ο αυτοπροσδιορισμός λειτουργεί υπό προϋποθέσεις. Δηλαδή, δεν μπορεί ο αυτοπροσδιορισμός ενός λαού να δημιουργεί προβλήματα σε διπλανούς του. Όταν ο Τίτο προχώρησε το 1944 στο βάπτισμα των γειτόνων μας σε Μακεδόνες ο υπουργός των ΗΠΑ κατήγγειλε την πράξη του ως επιθετική προς την Ελλάδα. Όταν η Σλοβενία προσπάθησε να υπαινιχθεί, με έκδοση χαρτονομίσματος, ότι είχε κάποια σχέση με την Αυστροουγκρική αυτοκρατορία προχώρησε άμεσα στην αναδίπλωσή της ύστερα από διαμαρτυρία της Αυστρίας κ.τ.λ. Ίσως, το όνομα Νέα Μακεδονία να περιόριζε τα προβλήματα. Ευτυχώς που η χώρα αυτή (FYROM) είναι μικρή και δεν θα ξαναζήσουμε το ίδιο έργο που ζούμε με την Τουρκία, με την αποδοχή ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. Το ίδιο περίπου ισχύει και με το ΝΑΤΟ. Θεωρώ, πάντως, πως δεν πήραμε αυτά που μπορούσαμε, διότι δεν πήγαμε στις διαπραγματεύσεις ενωμένοι. Είναι κρίμα, γιατί τώρα υπήρχε η δυνατότητα να καταλήξουμε σε μια συμφωνία με λευκό καπνό για όλους του καλόπιστους πολίτες και των δύο χωρών.
Του Θεόδωρου Στάθη
* Ο Θεόδωρος Στάθης, είναι πρώην υπουργός
