Χαραγμένο στη μνήμη μου θα μείνει το επικό έργο «Ο Αστραπόγιαννος» με τον Νίκο Κούρκουλο, όπου ο υπερήφανος χαρακτήρας του δεν μπόρεσε να αντέξει τις ταπεινώσεις του τσιφλικά και του γιου του και αναγκάστηκε να αυτοδικήσει και να βγει στην ένοπλη παρανομία με τραγικό τέλος.
Αυτό το έργο και άλλα παρόμοια, δεν απείχαν από την αλήθεια. Κορυφαία έκφραση αυτής της καταπίεσης, ήταν η επανάσταση των αγροτών κατά τη 10ετία 1900-1910, με θύματα αρκετούς αγρότες που έρχονταν προς τη Λάρισα με το τρένο να διαμαρτυρηθούν και που επετειακά γιορτάζεται στο Κιλελέρ. Αντίστοιχη ήταν και η δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα, που εργαζόταν στα τσιφλίκια των Μεταξά-Σκιαδαρέση, στην περιοχή Πυργετού-Παλαιοπύργου-Ομολίου. Τα γεγονότα αυτά, είχαν σκοπό να φιμώσουν κάθε φωνή διαμαρτυρίας ή αντίστασης από πλευράς μικροαγροτών ή κολίγων, που εργάζονταν για λογαριασμό των τσιφλικάδων. Όταν το 80% του ελληνικού πληθυσμού, αποζούσε από την καλλιέργεια της γης, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης υπήρχε για τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού, που καταπιεζόταν αφόρητα από τους τσιφλικάδες.
Η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών κατά καιρούς και ιδίως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, εξομάλυνε, εν πολλοίς, το πρόβλημα της ιδιοκτησίας γης. Η έλευση, άλλωστε, 2 εκατομμυρίων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο, ανάγκασε τις τότε επαναστατικές κυβερνήσεις, να κάνουν αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. Και πάλι, όμως, η γεωργία ήταν το κατώτερο σκαλοπάτι, πάνω στο οποίο πατούσαν όλες οι τάξεις για να ανέβουν.
Για τον λόγο αυτό, το κυριότερο μέλημα του αγρότη, ήταν να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του ώστε να φύγουν τα παιδιά του από το επάγγελμα του αγρότη. Έτσι, σιγά-σιγά, φτάσαμε στο σημερινό ποσοστό του 15%, όσων ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Και το ποσοστό αυτό, μειώνεται συνεχώς.
Αναφέρθηκα στην αρχή στους κολίγους και ίσως παραξενευτούν οι μη γνωρίζοντες, τι σχέση έχουν αυτοί με τη σημερινή κατάσταση. Και όμως…
Η κατάσταση σήμερα στον χώρο της γεωργοκτηνοτροφίας, είναι τόσο τραγική, που δεν απέχει και πολύ από εκείνη των κολίγων. Μπορεί σήμερα ο αγρότης να μην έχει στο κεφάλι του τον τσιφλικά, αλλά έχει ίδια και χειρότερα βάσανα στο κεφάλι του.
Αναφέρουμε ενδεικτικά:
-Όταν το σιτάρι πωλείται προς 15-17 λεπτά και το καλαμπόκι 17 λεπτά πώς μπορούν να καλυφθούν τα έξοδα παραγωγής; Μόλις σταματήσει η στρεμματική επιδότηση, η καλλιέργεια αυτών των προϊόντων θα εξαλειφθεί παντελώς από την ελληνική γη.
-Το γάλα με τα 80 λεπτά (με τάσεις μειώσεως) και τις αθρόες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις, που όλο «πατάσσονται» από τις εκάστοτε κυβερνήσεις και όλο εδώ είναι, αντιλαμβανόμαστε ότι οδηγούν την κτηνοτροφία στην εξαφάνιση. Στην περιοχή μας, όπου υπάρχει μεγάλη παραγωγή μήλων και κερασιών, έχει δημιουργηθεί μια απίστευτη κατάσταση. Οι παραγωγοί παραδίδουν στους εμπόρους τα προϊόντα τους, που με τόσο κόπο και τεράστια έξοδα παράγουν, χωρίς τον προσδιορισμό τιμών και στο τέλος εισπράττουν ψίχουλα. Παράλληλα, αυξάνονται οι εισφορές στον ΟΓΑ, στον ΕΛΓΑ, στον ΟΣΔΕ, στη φορολογία, όταν οι τιμές στα αγροτικά προϊόντα μειώνονται δραματικά. Όσοι νέοι εγκλωβίζονται στο αγροτικό επάγγελμα, θεωρούν, ότι έκαναν πολύ μεγάλο λάθος στη ζωή τους. Δεν δραματοποιούμε την κατάσταση. Τα πράγματα είναι έτσι και χειρότερα. Στην περιοχή Αγιάς, τα κεράσια φέτος πωλήθηκαν από 70 λεπτά, μέχρι 1 ευρώ. Η απορία μου είναι, πώς στην ευχή καταλήγουν να πωλούνται 2,50 και 3 ευρώ στον μανάβη.
Κανένας δεν ελέγχει τίποτε και κανέναν. Έχω δει μήλα να πωλούνται 1,50-2,50 ευρώ το κιλό, όταν έχουν αγοραστεί 25-30 λεπτά.
Εδώ δεν έχουμε ελεύθερη αγορά, έχουμε ασύδοτη αγορά. Μ’ αυτές τις συνθήκες, πιστεύει κάποιος, ότι υπάρχει αγρότης που θέλει να ασχολείται με τη γεωργία; Αν μπορούσαν, θα έφευγαν όλοι αύριο το πρωί. Απλώς, έχουν εγκλωβιστεί σ’ αυτή τη δουλειά και δεν μπορούν να φύγουν, γιατί δεν έχουν τίποτε άλλο να κάνουν.
Τη λύση των προβλημάτων δεν την κατέχω εγώ, αλλά και κανένας από τους αρμόδιους δεν ασχολείται μ’ αυτά. Αντίθετα, προσθέτουν και νέα πάνω σ’ αυτά που υπάρχουν, επιδεινώνοντας την κατάσταση (νέοι φόροι, αύξηση εισφορών, ασυδοσία στη διάθεση των προϊόντων κ.λ.π.).
Για ένα πράγμα κατηγορώ τους αγρότες. Ήταν πάντοτε και είναι και σήμερα, παντελώς ανοργάνωτοι. Δεν μπορούν να συνεταιριστούν και όσες φορές το επιχείρησαν, οι προσπάθειες αυτές απέτυχαν, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, όπως αυτή του Συνετ. Ζαγοράς.
Γιατί, άραγε, σε Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το 85-95% των αγροτικών προϊόντων διακινείται μέσω Συνεταιρισμών και Ομάδων Παραγωγών και εδώ μόνο το 5%;
Τι συμβαίνει και δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας, πράγμα που αποβαίνει σε βάρος των συμφερόντων μας;
Μήπως, μαζί με όλα τα άλλα, είναι και αυτό μία από τις αιτίες που οι αγρότες μας, κατέληξαν σήμερα όπως οι παλαιοί κολίγοι;
Από τον Σωτήρη Απ. Παπαποστόλου
Συνταξιούχο δασοπόνο
