Αυτή την περίοδο Απριλίου-Σεπτεμβρίου, που η παρουσία των εχθρών είναι αυξημένη, όπως είναι φυσικό, προκύπτουν ανάγκες πολλών επεμβάσεων για την καταπολέμησή τους και την προστασία της γεωργικής παραγωγής. Και όπως είναι γνωστό οι καταπολεμήσεις στηρίζονται κατά κύριο λόγο στα φυτοφάρμακα, πράγμα που σημαίνει κόστος για τη γεωργική εκμετάλλευση, αλλά και επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Προκειμένου, η διαχείριση των εχθρών και ασθενειών των καλλιεργειών να είναι αποτελεσματική, ώστε να προστατεύεται η γεωργική παραγωγή και ταυτόχρονα να υπάρχει η μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα φάρμακα και να διατηρείται η οικολογική ισορροπία, θα πρέπει τόσο οι αγρότες όσο και όλοι οι εμπλεκόμενοι με τη φυτοπροστασία να έχουν αυξημένη την προσοχή τους και να λαμβάνουν υπόψη τις παρακάτω βασικές παραμέτρους.
* Οσο οι εχθροί των καλλιεργειών βρίσκονται σε μικρούς πληθυσμούς που δεν προκαλούν ζημίες ή αυτές είναι πολύ μικρές της τάξης του 2 ή 3 ή 5% της παραγωγής, επίπεδα δηλαδή, που δεν προκαλούν οικονομική ζημία, τότε δεν πρέπει να λαμβάνονται μέτρα καταπολέμησης. Αντίθετα, οι πολύ μικροί πληθυσμοί των εντόμων, των ακάρεων, των μυκήτων και των βακτηρίων είναι επιθυμητοί για τη διατήρηση των τροφικών αλυσίδων και την οικολογική ισορροπία. Δεν πρέπει να επιδιώκεται η ολοσχερής καταστροφή ενός εντόμου ή ακάρεως ή μύκητα, διότι τότε μπορεί να προκληθεί μεγάλη διαταραχή στην οικολογική ισορροπία και να προκύψουν πιο επικίνδυνοι και ζημιογόνοι εχθροί.
* Η παρουσία, ο πολλαπλασιασμός, η ανάπτυξη, οι μεγάλοι ή οι μικροί πληθυσμοί όλων αυτών των εχθρών των καλλιεργειών δεν εξαρτώνται μόνο από τους δύο βασικούς παράγοντες της θερμοκρασίας και της υγρασίας, αλλά και από πολλούς άλλους, οι οποίοι είναι ελάχιστα γνωστοί ή δεν ελέγχονται ή είναι συνέπεια πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρονιά είναι διαφορετική, γιατί ακριβώς όλοι αυτοί οι παράγοντες που επιδρούν στους εχθρούς είναι διαφορετικοί και με διαφορετικές αλληλεπιδράσεις. Εάν μία χρονιά όλοι αυτοί οι παράγοντες ήταν ευνοϊκοί για την ανάπτυξη κάποιου εχθρού και αυτός εμφανίσθηκε με μεγάλους πληθυσμούς που προκάλεσαν μεγάλες ζημίες, δεν σημαίνει ότι και την επόμενη χρονιά θα συμβεί το ίδιο. Αυτό, στη γεωργική πρακτική σημαίνει ότι εάν τη χρονιά των μεγάλων πληθυσμών χρειάστηκαν π.χ. πέντε επεμβάσεις για την καταπολέμηση του εχθρού, την επόμενη που οι πληθυσμοί του είναι μικροί, μπορεί να καταπολεμηθεί με δύο επεμβάσεις ή ακόμη να μη χρειασθεί επέμβαση.
* Ο αποτελεσματικότερος τρόπος καταπολέμησης των εχθρών δεν είναι οι πολλοί ψεκασμοί και τα πολλά φάρμακα, αλλά οι έγκαιροι ψεκασμοί με τα κατάλληλα φάρμακα. Σήμερα υπάρχουν τα μέσα για τον έγκαιρο προσδιορισμό της επέμβασης. Είναι το σύστημα παρακολούθησης των εντόμων με δίκτυο φερομονικών παγίδων, σε συνδυασμό με κατάλληλες δειγματοληψίες αγρού καθώς και της παρακολούθησης ορισμένων μυκήτων που προκαλούν σοβαρές ασθένειες με ειδικά όργανα καταγραφής και πρόγνωσης επικινδυνότητας. Με την ανάλυση των καταγραφών από τις παγίδες και τα όργανα και συσχετισμό με τα στοιχεία των δειγματοληψιών προσδιορίζεται με μεγάλη ακρίβεια ο χρόνος της επέμβασης και η επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου. Οι γεωργικές προειδοποιήσεις που εκδίδονται από τα αρμόδια κρατικά περιφερειακά κέντρα ενημερώνουν για τη γενική κατάσταση που επικρατεί σε μία ευρύτερη περιοχή. Για το τι συμβαίνει σε έναν συγκεκριμένο αγρό ή σε μία συγκεκριμένη μικρή περιοχή χρειάζεται η εγκατάσταση δικτύου σε αυτήν την περιοχή και η επεξεργασία αυτών των συγκεκριμένων στοιχείων.
* Η φυτοπροστασία είναι μία λεπτή και εξειδικευμένη γεωργική εργασία, με πολλές θετικές ή αρνητικές επιδράσεις και ως εκ τούτου δεν πρέπει να ασκείται με προχειρότητα ή σε στιλ «όπως κάναμε και πέρυσι» ή «όπως το έκανε ο γείτονας» ή «όπως άκουσα στο καφενείο». Η φυτοπροστασία πρέπει να γίνεται από τον αγρότη σε συνεργασία με τον γεωργικό του σύμβουλο ή με τον υπεύθυνο γεωπόνο, στις περιπτώσεις που είναι μέλος ομάδας παραγωγών ή συνεταιρισμού.
Ηδη, άρχισε μία νέα περίοδος για τη γεωργία, όπου οι γεωργικές εργασίες γίνονται με εντατικούς ρυθμούς με σκοπό την καλύτερη δυνατή γεωργική παραγωγή για το 2018. Σε ό,τι αφορά τους εχθρούς και τις ασθένειες που απειλούν τις καλλιέργειες, δεν είναι δυνατή η πρόβλεψη, εάν και σε τι βαθμό θα εμφανισθούν, για τον λόγο αυτό όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση για την παρακολούθησή τους και την πιθανή αντιμετώπισή τους. Ας είναι μία χρονιά, όπου η φυτοπροστασία θα στηριχθεί επάνω σε σύγχρονες μεθόδους και πρακτικές, προς όφελος όλων, αλλά και του περιβάλλοντος.
Από τον Κων/νο Γιατρόπουλο
* Ο Κων/νος Γιατρόπουλος είναι γεωπόνος
