Επρόκειτο για μια εμπλουτισμένη έκδοση και επεξεργασμένη για σχολική χρήση μορφή ενός δημοσιεύματος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Η επανέκδοση του δημοσιεύματος από τον Ο.Ε.Δ.Β. (Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων) σε μορφή σχολικού βιβλίου, την οποία επιμελήθηκε επιτροπή ειδικών σε συνεργασία με το επιστημονικό επιτελείο του τότε Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (νυν Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής), είχε κριθεί απαραίτητη, για να καταστεί δυνατή σε σύντομο χρονικό διάστημα η έγκυρη ενημέρωση όλων των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας (μαθητών, καθηγητών και γονέων) για το λεγόμενο «Μακεδονικό», ένα θέμα που είχε βρεθεί στη επικαιρότητα μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στα Βαλκάνια, που ήλθαν ως απότοκες της καταρρεύσεως των κομμουνιστικών καθεστώτων.
Είκοσι έξι χρόνια μετά, και καθώς το «Μακεδονικό» επανέρχεται πιεστικά, πλέον, στο προσκήνιο, στο πλαίσιο των διπλωματικών διαβουλεύσεων για την εξεύρεση λύσεως κοινά αποδεκτής, αναφορικώς με την ονομασία της γειτονικής μας χώρας, θεωρούμε ότι ξαναγίνεται επιτακτική η επανέκδοση ενός ιστορικού εγχειριδίου για την έγκυρη, αντικειμενική, επιστημονική ενημέρωση των μαθητών μας για ένα θέμα υψίστης εθνικής σημασίας, όπως αυτό της Μακεδονίας μας.
Το ευτύχημα και το πλεονέκτημα μαζί της Ελλάδος σε τέτοια θέματα είναι ότι δεν χρειάζεται εκ των πραγμάτων κανενός είδους «προπαγάνδα». Ο,τι λείπει είναι η σωστή και έγκυρη ενημέρωση. Και είναι χρέος μας εθνικό να εκθέσουμε εντός και εκτός Ελλάδος τα πράγματα όπως ακριβώς έχουν και να αποκαταστήσουμε την αλήθεια την οποία σκοπιμότητες, βλέψεις και συμφέροντα συνεχίζουν να παραποιούν και να διαστρέφουν, όπως ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση της πανάρχαιας Ελληνικής Μακεδονίας. Το ενημερωτικό βιβλίο (μόλις 55 σελίδων, αλλά με περιεκτική σύνοψη όλης της ιστορικής αλήθειας για το θέμα) που είχε εκδώσει για σχολική χρήση το Υπουργείο Παιδείας το 1992, με μια μικρή επεξεργασία συμπερίληψης στην ύλη δεδομένων των πρόσφατων εξελίξεων, θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει ένα άριστο διδακτικό εγχειρίδιο τόσο για το Γυμνάσιο όσο και για το Λύκειο.
Μέσα απ’ την πλούσια ύλη του συγκεκριμένου βιβλίου αποκαλύπτεται με ατράνταχτα επιστημονικά επιχειρήματα το μακεδονικό προσωπείο πίσω απ’ το οποίο κρύβουν τη σλαβική τους καταγωγή οι αυτοαποκαλούμενοι «Μακεδόνες» των Σκοπίων. Με την παράθεση ιστορικών πηγών, που προσεγγίζονται με καθαρώς επιστημονικά κριτήρια, οι συγγραφείς του βιβλίου (Ε. Κωφός, Απ. Βακαλόπουλος, κ.α.) εντοπίζουν τον πληθυσμό που κατοικούσε στην επίδικη περιοχή - της σημερινής Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας» (ΠΓΔΜ / FYROM) - κατά τον χρόνο άφιξης των Σλάβων - και με βάση τις προ και μετά την κάθοδο των «Σκλαβήνων» (= Σλάβων) στα Βαλκάνια πηγές βυζαντινών και λατίνων συγγραφέων της περιόδου (6 – 7ος αιώνας). Αποδεικνύουν δε ότι η αποπροσανατολισμένη από τα σλαβικά εθνικά ιδεώδη, σλαβική, όμως, στην ουσία, νεοεμφανισθείσα εθνότητα με το όνομα «Μακεντόντσι» - η οποία ίδρυσε μικρούς σλαβικούς θύλακες που ήταν γνωστοί στους βυζαντινούς ως «σκλαβηνίες» - θα πρέπει ν’ αναζητήσει τις εθνικές της καταβολές όχι στους Μακεδόνες που ήσαν Έλληνες, αλλά στους Σλάβους των «κατά Μακεδονίαν Σκλαβήνων», που μνημονεύουν οι βυζαντινοί συγγραφείς.
Φυσικά, στο βιβλίο γίνονται εμπεριστατωμένες αναφορές στις ιστορικές περιόδους της αρχαιότητας, της ρωμαϊκής κυριαρχίας, όπου επισημαίνεται ότι η Μακεδονία υπήρξε η κύρια πύλη για την είσοδο του Χριστιανισμού την ευρωπαϊκή ήπειρο. Στη προκειμένη περίπτωση, μάλιστα, γίνεται αναφορά στο γνωστό όραμα του Αποστόλου Παύλου, στη Τρωάδα, όπου «ανήρ τις ήν Μακεδών εστώς παρακαλών αυτόν (σ.σ.: τον Παύλο) και λέγων: Διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησον ημίν» (Πράξεις 16, 8 – 10). Είναι χαρακτηριστικό δε και αξίζει να το σημειώσουμε ότι ο Απόστολος των Εθνών απευθυνόμενος στους Μακεδόνες, κήρυττε τον λόγο του Θεού και έγραφε τις Επιστολές του στα ελληνικά.
Ακόμη στο βιβλίο γίνονται αναφορές στις περιόδους της οθωμανικής κυριαρχίας, του Μεσοπολέμου, του Β’ παγκοσμίου πολέμου, του εμφυλίου, στη γιουγκοσλαβική και βουλγαρική πολιτική και τις εξελίξεις μετά την πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, παρατίθενται οι ανιστόρητες θέσεις των Σκοπιανών και οι ποικιλόμορφες προσπάθειες σφετερισμού τόσο του εθνολογικού – ιστορικού, όσο και του γεωγραφικού όρου «Μακεδονία».
Λέγεται και γράφεται αυτό το διάστημα ότι η νέα πολιτική ηγεσία των Σκοπίων, υπό την προεδρία του κ. Ζόραν Ζάεφ, είναι «μετριοπαθής» και «διαλλακτική», ότι είναι διατεθειμένη να αποδεχθεί μια λύση για το όνομα που θα σέβεται την ιστορική αλήθεια. Μακάρι - αλλά ας είμαστε και λιγάκι επιφυλακτικοί. Ας μην λησμονούμε ότι οι γείτονές μας έχοντας τις γνωστές (αμερικανο - νατοϊκές) «γερές πλάτες» δεν αποκλείεται να συνεχίσουν να προκαλούν, προβάλλοντας αξιώσεις συγκαλυμμένου σφετερισμού του ονόματος της Μακεδονίας. Σε κάθε περίπτωση εμείς ας κοιτάξουμε τη δική μας δουλειά. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Ελλάδα μας είναι μόνιμα ταγμένη να «φυλάττει Θερμοπύλες».
* Νομίζουμε ότι η ωφέλεια που θα έχει η πατρίδα μας θά’ ναι μεγάλη αν το βιβλίο που προαναφέραμε ξανατυπωθεί, μοιρασθεί και διδαχθεί στους χιλιάδες μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (φυσικά, εννοείται, ότι κάτι ανάλογο μπορεί να γίνει και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση), ειδικά σ’ αυτήν τη κρίσιμη περίοδο. Εμείς, έχοντας υπόψη μας την προ 26ετίας έξυπνη κίνηση του τότε υπουργού Παιδείας κ. Γ. Σουφλιά, απλώς μια πρόταση καταθέτουμε. Πιστεύοντας ότι σ’ αυτόν τον αγώνα για τη Μακεδονία μας, το Υπ. Παιδείας μπορεί – και πρέπει! - νά ‘ναι στην εμπροσθοφυλακή.
Του Χάρη Ανδρεόπουλου *
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Θρησκευτικών (ΠΕ01) στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr).
