Του Κώστα Γιαννούλα
Όταν ήμουνα παιδί, ο πατέρας μου, ανάμεσα στα άλλα, μου διηγήθηκε ένα περιστατικό, που συνέβη, όταν υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία ως συσσιτιάρχης.
Κάποιος συστρατιώτης του, λόγω της σωματικής του διάπλασης αλλά και της υπερδραστηριότητας στο στρατόπεδο, πεινούσε τόσο πολύ, που δε μπορούσαν να τον χορτάσουν, παρότι του δίνανε και περίσσευμα, όταν υπήρχε. Τα παράπονά του έφθασαν κάποια στιγμή μέχρι και το Διοικητή του τάγματος, ο οποίος έδωσε εντολή να του διπλασιάσουν τη μερίδα αλλά και ούτε αυτή τον χόρταινε.
Μια μέρα, λοιπόν, ζήτησε και βγήκε στο χώρο αναφοράς του τάγματος παραπονούμενος και ζητώντας διπλασιασμό της φρατζόλας ψωμιού. Ο Διοικητής, αφού τον άκουσε προσεκτικά, τον ρώτησε κάποια στιγμή ενώπιον όλων των συστρατιωτών του• «αλήθεια! ζεις για να τρως ή τρως για να ζεις;» Η απάντηση, παρόλα αυτά, δεν ήταν άμεση, γιατί αντιλήφθηκε την παγίδα• αν έλεγε π.χ. ότι ζω για να τρώω, θα κινδύνευε να χαρακτηρισθεί ως χαϊβάνι, ενώ, αν έλεγε, τρώω για να ζω, θ’ ακύρωνε το αίτημά του. Προτίμησε, τελικά, να σκύψει το κεφάλι του και προβληματισμένος επέστρεψε στη θέση του χωρίς να επιμείνει περισσότερο, προκειμένου να μην εξευτελισθεί και πέσει στα μάτια των συστρατιωτών του.
Παρότι πέρασαν πολλά χρόνια, αφ’ ότου άκουσα το περιστατικό, δεν το λησμόνησα, γιατί χρόνο με το χρόνο συνειδητοποίησα ότι το πάθημα του στρατιώτη βρίσκει εφαρμογή καθημερινά στον τρόπο ζωής και συμπεριφοράς της συντριπτικής πλειοψηφίας των συνανθρώπων, και γι’ αυτό και είμαστε οι περισσότεροι για γέλια και για κλάματα.
Ακόμη και σήμερα, την εποχή των μνημονίων και των αρνητικών συνεπειών τους, αν εξαιρέσουμε ένα σημαντικό ποσοστό Ελλήνων, που δεν έχει, πού την κεφαλήν κλίναι, οι υπόλοιποι, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον τον άρτον ημών του επιούσιο τον έχουμε στο τραπέζι μας και δε κινδυνεύουμε να πάμε από ασιτία.
Το πρόβλημα, ωστόσο, των περισσοτέρων συνίσταται στο ότι νιώθουμε ότι είμαστε φτωχοί, ενώ δεν είμαστε πραγματικά. Αυτό συμβαίνει, γιατί δε μάθαμε να βάζουμε όρια στις απαιτήσεις μας και, επειδή βλέπουμε δίπλα μας ή στην τηλεόραση κυρίως και στις κοσμικές στήλες των περιοδικών κάποιους άλλους να έχουν οικονομική άνεση, εικονική ή και πραγματική, η πλεονεξία δεν μας αφήνει να ησυχάσουμε και να απολαύσουμε αυτά, που έχουμε. Πέραν τούτου, έχουμε καταντήσει τόσο υπερκαταναλωτικοί, που όσο περισσότερα αποκτούμε, άλλο τόσο ανοίγουμε το χέρι μας και ξοδεύουμε, χωρίς ν’ αφήνουμε δεκάρα τσακιστή στην άκρη. Αλλά και όταν δε μας φθάνουν, δε σταματάμε• δανειζόμαστε, όταν μπορούμε, και βάζουμε θηλειά στο λαιμό μας.
Επίσης, όταν έχουμε την υγειά μας, δεν το εκτιμάμε• όταν, όμως, τη χάσουμε, τότε ανακαλύπτουμε ότι είναι θησαυρός. Το ίδιο συμβαίνει και όταν έχουμε εργασία και ανακαλύπτουμε την αξία της, όταν μείνουμε άνεργοι. Αλλά και για να ανελιχθούμε και να κάνουμε προκοπή, δεν προχωρούμε με προσεκτικά βήματα ξοδεύοντας λιγότερα απ’ όσα κερδίζουμε αλλά ρισκάρουμε ποντάροντας, πολλές φορές, σε τζογαδόρικα παιχνίδια και συνήθως την πατάμε, όπως έγινε και με το χρηματιστήριο.
Και κάτι ακόμη οι πιο πολλοί λησμονούμε εκείνο το περίφημο του Ευαγγελίου ότι «ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος» και ότι ο καθένας μας διαθέτει ζώσα ψυχή νοερά, η οποία χρειάζεται τη δική της φροντίδα, για να είναι και να νοιώθει καλά με τον εαυτό του ένας άνθρωπος στην επίγεια ζωή του. Περί εγκράτειας, δε, που εξασφαλίζεται εν πολλοίς με τη νηστεία, ούτε λόγος να γίνεται.
Βασική έγνοια μας, τί καλό θα φάμε, τί θα πιούμε, τί θα φορέσουμε, πού θα ταξιδέψουμε, πώς θα καλοπεράσουμε, και όταν δεν τα καταφέρνουμε, όπως το επιθυμούμε, πέφτουμε σε απόγνωση και κατάθλιψη, όπως συμβαίνει στα χρόνια της κρίσης, που είδαμε τα εισοδήματά μας να μειώνονται ανησυχητικά. Γι’ αυτό και είμαστε οι περισσότεροι και για γέλια και για κλάματα, αφού από κεκτημένη ταχύτητα επιλέξαμε να ζούμε, για να τρώμε και όχι να τρώμε, για να ζούμε.
Και για να μην παρεξηγηθώ, σπεύδω να πω ότι τάσσομαι αναφανδόν υπέρ του αγώνα για βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης υιοθετώντας την άποψη ότι εχθρός του καλού είναι πάντα το καλύτερο, αλλά δεν ξεχνώ ούτε το «παν μέτρον άριστον» ούτε την αφετηρία και τα προσόντα μου, ούτε πολύ περισσότερο ότι πρέπει να ενδιαφέρομαι εξ ίσου και για το σώμα και για την ψυχή μου.
Ας φροντίζουμε, γι’ αυτό, να τρώμε για να ζούμε, για να είμαστε σε θέση ν’ απολαμβάνουμε τα προσφερόμενα αγαθά, υλικά και πνευματικά.
