Οι αξίες της εργασίας μπορούν να οριστούν ως ένα σύνολο υποθετικών εννοιών, που υποδεικνύουν το τι θα μπορούσε να είναι η εργασία όσον αφορά τους στόχους και τους σκοπούς για το άτομο και για την κοινωνία, δηλαδή ποιες συμπεριφορές θα πρέπει να εφαρμόζονται στους διαφορετικούς εργασιακούς χώρους (Ηθική της Εργασίας). Οι αξίες λειτουργούν επίσης ως κριτήρια, τα οποία ένα κοινωνικοποιημένο άτομο τα υιοθετεί ώστε να μπορέσει να κρίνει την αποτελεσματικότητα της δράσης του ως «κοινωνικό ανταγωνιστικό υποκείμενο» και ως «ηθικό υποκείμενο» ( αξιολογούμε αυτό το οποίο κάνουμε, δηλαδή η εργασία μας είναι καλή ή κακή, δίκαιη ή άδικη, αν πρέπει ή θα έπρεπε να είχε πραγματοποιηθεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο). Στο ερώτημα γιατί οι αξίες της εργασίας είναι τόσο σημαντικές στην κατανόηση και την γνωριμία των εργασιακών συμπεριφορών, η απάντηση είναι γιατί οι αξίες αντανακλούν και επηρεάζουν αυτό το οποίο οι άνθρωποι θέλουν να αντλήσουν μέσω της εργασίας. Είναι σημαντικό να γίνει ο διαχωρισμός μεταξύ των ενδογενών αξιών της εργασίας ( δηλαδή μία ενδιαφέρουσα εργασία από την οποία μαθαίνεις, στην οποία συνεισφέρεις προσωπικά, σου επιτρέπει να εξελιχθείς, να αναπτύξεις τις ικανότητες σου, προσφέρει υπευθυνότητα ,αυτονομία και δημιουργικότητα ) και των εξωγενών αξιών της εργασίας (δηλαδή, μία εργασία που σου εξασφαλίζει έναν υψηλό μισθό, ασφάλεια και προνόμια, κοινωνική θέση αρκετά ικανοποιητική, σου επιτρέπει να έχεις κοινωνικές αλληλοεπιδράσεις, εγγυάται να έχεις χρόνο για εσένα, την οικογένεια σου). Οι άνθρωποι, συνήθως αναφέρονται και στα δύο είδη των αξιών, ως ερμηνευτικό σχήμα και ως οδηγό για τις αποφάσεις τους σε σχέση με την εργασιακή τους σταδιοδρομία, μα διαφοροποιούνται ως προς την σχετική σπουδαιότητα που αποδίδουν με βάση την προσωπική τους ιστορία, το επίπεδο της εκπαίδευσης, την κοινωνική προέλευση, και το είδος της εργασίας που επιθυμούν να πραγματώσουν. Τη σπουδαιότητα που αποδίδει στις εργασιακές αξίες μία κοινωνία, αποτελεί το πρώτο βήμα για την δημιουργία ενός σημείου αναφοράς, ως προς την προσέγγιση καταστάσεων μέσω των οποίων γεννιούνται οι αληθινές εργασιακές συμπεριφορές. Η Εργασιακή Ψυχολογία έχει θεματοποιήσει το αντικείμενο της μελέτης της, ώστε να συμβάλλει στην σωστή κατανόηση/αντίληψη της ψυχολογικής πλευράς της εργασίας, και των στοιχείων της τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη διότι έχουν ως σκοπό να αξιολογήσουν τις πραγματικές αλλαγές που αφορούν τις έννοιες της εργασίας. Για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τι είναι ακριβώς η εργασία θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το περιεχόμενο της, δηλαδή η εργασία είναι μία ενέργεια/συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από αντιστάσεις, συνδεδεμένες με τις απαιτήσεις του έργου που οφείλουμε να υλοποιήσουμε. Η εργασίας μέσα από τα σημαντικά χαρακτηριστικά, αποτελεί την δραστηριότητα/ενέργεια η οποία μας προμηθεύει τα μέσα της επιβίωσης, που μας επιτρέπουν να διατηρήσουμε την συνέχεια του είδους, αλλά και να τροποποιήσουμε ορισμένες πτυχές του περιβάλλοντος με έναν κατάλληλο τρόπο για την ανθρώπινη ζωή. Η εργασία επιπλέον έχει και κάποιες λειτουργίες. Οι λειτουργίες της επιτρέπουν στον άνθρωπο να πραγματοποιήσει μια σημαντική εμπειρία δια μέσω αυτής, όπως είναι η οργάνωση του χρόνου, η διευκόλυνση των κοινωνικών επαφών, η συνεισφορά στην δημιουργία του κοινωνικού ρόλου και της ταυτότητας, η σύνδεση μεταξύ ατομικών και κοινωνικών σκοπών, την αύξηση των πιθανοτήτων ανάπτυξης δραστηριότητας. Συνοψίζοντας, πρέπει να πούμε ότι οι άνθρωποι αποδίδουν κάποιο νόημα στην εργασία. Αποτελεί μια δραστηριότητα/ενέργεια που έχει ως σκοπό την απόκτηση εισοδήματος, την προσωπική ωρίμανση και την κοινωνική καθιέρωση.
Από τη Φαίη Καλτσά
* Η Φαίη Καλτσά είναι ψυχολόγος, απόφοιτος του Παν/μιου Padova Ιταλίας
