Του Δημήτρη Κουλουκτσή, Γεωπόνου
Αν και τα τελευταία χρόνια έγιναν αρκετές προσπάθειες για την απλοποίηση και διευκόλυνση της όλης διαδικασίας των αδειοδοτήσεων των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων με την έκδοση νόμων και υπουργικών αποφάσεων, υπάρχουν σήμερα αρκετές κτηνοτροφικές μονάδες, ιδιαίτερα προβατοτροφικές και αιγοτροφικές, που δυσκολεύονται ή αδυνατούν να εφοδιαστούν με άδεια εγκατάστασης. Ο Νόμος 4056/12-3-2012 ορίζει τριετή μεταβατική περίοδο από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του, δηλαδή μέχρι την 12-3-15, μέσα στην οποία όλες οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις θα έπρεπε να λάβουν άδεια εγκατάστασης και οι αυθαίρετες να νομιμοποιηθούν. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής προβλέπεται η επιβολή διοικητικών πράξεων αποβολής και διοικητικών προστίμων. Η αναστάτωση των κτηνοτρόφων και η αγωνία τους από την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων, αλλά και από ενδεχόμενο αποκλεισμό τους από τις οικονομικές ενισχύσεις, ανάγκασαν τον αρμόδιο αναπληρωτή Υπουργό να ανακοινώσει την πρόθεση του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης να παρατείνει την προθεσμία του Ν. 4056/12 μέχρι την 12/09/2016. Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν τις δυσκολίες στους κτηνοτρόφους, να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους που η νομοθεσία ορίζει και πως αυτές μπορούν να ξεπεραστούν;
Κάποιες, ίσως οι πιο σημαντικές, που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει είναι:
1. Η υπέρμετρη επέκταση των ορίων των οικισμών παλαιότερα και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια τελευταία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, στο νομό της Λάρισας τουλάχιστον, όλοι σχεδόν οι πρόεδροι των τότε Κοινοτήτων, με τις συμβουλές και τη συνεργασία της πολεοδομικής υπηρεσίας, προχώρησαν σε επέκταση των ορίων των οικισμών σε ακτίνα εκατοντάδων μέτρων οραματιζόμενοι ίσως οικιστική ανάπτυξη στα χωριά του τους. Στη συντριπτική πλειοψηφία των οικισμών η οικιστική ανάπτυξη δεν ήρθε, κάποιοι παρέμειναν στάσιμοι και στους περισσότερους ο πληθυσμός μειώθηκε και συνεχίζει να μειώνεται. Με την επέκταση αυτή των ορίων των οικισμών οι κτηνοτροφικές μονάδες που είχαν εγκατασταθεί ή εγκαταστάθηκαν αργότερα στην ακτίνα αυτή της επέκτασης, αλλά και αρκετά μέτρα πέρα από αυτή, σύμφωνα και με τις τελευταίες διατάξεις, δεν έχουν τη δυνατότητα να εφοδιαστούν με άδεια εγκατάστασης. Αρκετές οπό αυτές μετεγκαταστάθηκαν με την ένταξή τους σε σχετικά προγράμματα οικονομικών ενισχύσεων. Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) η τα Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), τα οποία εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια στους νέους διευρυμένους Δήμους και προσδιορίζουν, μεταξύ των άλλων, τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό μέσα και έξω από τα όρια των οικισμών, την κατανομή των χρήσεων γης και ιδιαίτερα της κατοικίας και των παραγωγικών δραστηριοτήτων, περιορίζουν τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις σε ελάχιστες περιοχές και τοποθετούν κτηνοτροφικά πάρκα σε πολλές περιπτώσεις σε απομακρυσμένες, απόκρημνες και δύσβατες τοποθεσίες. Οι ρυθμίσεις των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ αφαιρούν τη δυνατότητα από τους κτηνοτρόφους να νομιμοποιήσουν αυθαίρετες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και να λάβουν άδεια εγκατάστασης, αν και ικανοποιούνται οι άλλες προϋποθέσεις των σχετικών νόμων, περιορίζουν το χρόνο λειτουργίας σε κτηνοτροφικές μονάδες που μέχρι τελευταία λειτουργούσαν νόμιμα ή και τις απομακρύνουν άμεσα, δυσκολεύου την ίδρυση νέων κτηνοτροφικών μονάδων και γενικά εμποδίζουν την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και σε αρκετές περιοχές την οδηγούν σε μαρασμό. Από τα παραπάνω φαίνεται πως είναι ανάγκη τα Δημοτικά Συμβούλια των σημερινών Δήμων να μελετήσουν και να συζητήσουν και το θέμα των αποστάσεων των ορίων των οικισμών και το θέμα των ρυθμίσεων των ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς των κτηνοτρόφων και τις αρμόδιες υπηρεσίες και να προχωρήσουν στην αναθεώρηση και τροποποίηση των σχετικών αποφάσεων ή εγκρίσεων με τη μείωση των αποστάσεων των ορίων των οικισμών εκεί όπου σήμερα δεν υπάρχει προοπτική επέκτασης των οικισμών, όπως στους στάσιμους και φθίνοντες οικισμούς, καθώς και με τη διεύρυνση των περιοχών εγκατάστασης κτηνοτροφικών μονάδων που προβλέπονται στα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ ή και την ελεύθερη ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε όλες τις περιοχές, με τους άλλους περιορισμούς μόνο του Ν. 4056/12, στους καθαρά γεωργικούς και κτηνοτροφικούς οικισμούς, λαμβάνοντας υπόψη ότι η κτηνοτροφία σήμερα δεν έχει ανάγκη μόνο το βοσκότοπο, αλλά και τις γεωργικές εκτάσεις για την παραγωγή ζωοτροφών και την εγκατάσταση λειμώνων.
2. Η χρονοβόρα και δαπανηρή πράξη χαρακτηρισμού της έκτασης των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων από τις δασικές υπηρεσίες και πολύ περισσότερο η τελεσιδικία της. Είναι απαραίτητα δικαιολογητικά για την έκδοση της άδειας εγκατάστασης και τα μόνα που την καθυστερούν υπέρμετρα, αφού οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες τα χορηγούν στους ενδιαφερόμενους ύστερα από ένα εξάμηνο το λιγότερο και πολλές φορές ύστερα από ένα χρόνο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης. Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό χρειάζεται επίσπευση της διαδικασίας κύρωσης των δασικών χαρτών. Μέχρι τότε θα αρκούσε μία απλή γνωμάτευση του τοπικού δασαρχείου, τουλάχιστο για κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις που κατασκευάζονται σε αγροτεμάχια με τίτλους ιδιοκτησίας και να μην απαιτείται, όταν αυτά προέρχονται από αναδασμούς.
3. Η μεγάλη καθυστέρηση στη διαδικασία παραχώρησης δημόσιων εκτάσεων. Για την ανέγερση κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων μπορεί να παραχωρηθούν δημόσιες εκτάσεις με διαδικασία που προβλέπεται από το ν.4061/12. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει πιο σύντομη με τον περιορισμό των δημοπρασιών που προβλέπονται, την κύρωση των δασικών χαρτών και τη στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών με εξειδικευμένο προσωπικό.
4. Το υψηλό το τίμημα για τις δασικές εκτάσεις που παραχωρούνται για κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.
5. Οι διαφοροποιήσεις στο χαρακτηρισμό των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων ως «πρόχειρα καταλύματα ζώων». Οι διαφοροποιήσεις αυτές παρατηρούνται όχι μόνο μεταξύ των επιτροπών σταυλισμού των περιφερειακών Ενοτήτων ή μεταξύ μελετητών ή κτηνοτρόφων και επιτροπών σταυλισμού, αλλά και μεταξύ των μελών των ίδιων επιτροπών. Υπηρεσίες δόμησης διάφορων περιοχών χαρακτηρίζουν τα πρόχειρα καταλύματα ζώων αυθαίρετες εγκαταστάσεις, ακόμη και όταν έχει εκδοθεί έγκριση εγκατάστασης και διατάζουν την κατεδάφισή τους. Χρειάζεται παραπέρα αποσαφήνιση του όρου, συντονισμός και συνεργασία των συναρμόδιων υπηρεσιών και όχι υπερβάλλον ζήλος ή ευθυνοφοβία κάποιων υπαλλήλων. Μία πρόταση είναι να αντικατασταθεί ο όρος «πρόχειρα καταλύματα» με τον όρο «απλές κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις» και να οριστούν σαν τέτοιες οι κατασκευές, οι οποίες δεν έχουν φέροντα δομικό σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα ή δομικό χάλυβα, χωρίς κανέναν άλλο περιορισμό. Φιλοσοφία και επιδίωξη του Ν.4056/12 ήταν η απλοποίηση και ελαχιστοποίηση των διαδικασιών που απαιτούνταν προηγούμενα για την έκδοση των αδειών εγκατάστασης των κτηνοτροφικών μονάδων. Η έκδοση της σχετικής διευκρινιστικής εγκυκλίου εφαρμογής του, με τη συνδρομή μάλλον κάποιων συντεχνιών, ανέτρεψε αυτή τη φιλοσοφία και πρέπει η εγκύκλιος αυτή να αντικατασταθεί. Η δημιουργία βάσης δεδομένων από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες θα δώσει τη δυνατότητα στους μελετητές να αναζητούν την ικανοποίηση των απαιτούμενων προϋποθέσεων από αυτή και να τις δηλώνουν στην αρμόδια υπηρεσία με την υπεύθυνη δήλωση, όπως αυτή αναφέρεται στο ν.4056/12. Έτσι και η όλη διαδικασία θα συντομευθεί και η δαπάνη θα μειωθεί. Η αποστελέχωση και απαξίωση των δημόσιων υπηρεσιών που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια, στερούν τη δυνατότητα από τα στελέχη που απέμειναν, να εξυπηρετούν τους πολίτες γρήγορα και υπεύθυνα, όση θέληση, φιλότιμο και αντοχή και αν έχουν. Έργο των γεωτεχνικών υπηρεσιών δεν πρέπει να είναι οι διοικητικές εξυπηρετήσεις μόνο, αλλά η υπεύθυνη ενημέρωση και τεχνική υποστήριξη των αγροτών και κτηνοτρόφων. Ευθύνη να αντιμετωπίσουν τα παραπάνω προβλήματα έχουν και η Κυβέρνηση και οι Περιφέρειες και οι Δήμοι.
