Θα πάμε πίσω στον χρόνο, για να βρεθούμε στο τέλος της σχολικής χρονιάς της Έκτης Τάξης του Δευτέρου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας. Εκεί γύρω στη δεκαετία του εξήντα. Ο καλοσυνάτος κύριος Ηλίας Παπαχαραλάμπους, Διευθυντής και δάσκαλος μας, σ' εκείνα τα ωραία χρόνια της πρώτης νιότης μας, αξέχαστες γεμάτες νοσταλγία, στιγμές που ζήσαμε, χρόνια πολλά, ξαναγυρίζω και θυμάμαι με τρυφερότητα κι αγάπη πόσο γρήγορα κύλησαν.
Σαν να 'ταν χθες προβάλλει η αγαπημένη μορφή του διδασκάλου μας πότε σοβαρή και αυστηρή να μας κοιτάζει, κι άλλοτε γελαστή χαρούμενη όταν ήταν στις καλές του.
Για πόσα μας μίλαγε, πόσα μας μάθαινε. Εκτός από τα μαθήματα που τόσο ωραία μας δίδασκε, μας έπαιρνε μαζί του και στα ταξίδια του νοερά να μας πηγαίνει σ' άγνωστες χώρες, να μας αφηγείται τον τρόπο ζωής των ανθρώπων εκεί, και κάθε τι ιδιαίτερο, ξεχωριστό, παράξενο ανάμεσα στους λαούς τόσων χωρών που συνάντησε παρατηρώντας τα ήθη και τα έθιμα αυτών στα τόσα πολλά μέρη, που είχε ταξιδέψει. Να μας αναφέρει τότε σε μια σύντομη παραμονή του στην Αγγλία, σαν δοκίμασε την κουζίνα τους, την μαγειρική τους, να σερβίρουν το κρέας με συνοδεία μαρμελάδας, κι άλλες διαφορετικές για μας, άγνωστες γεύσεις.
Παιδιά μου δεν υπάρχει καλύτερη, όπου κι αν πήγα σαν την δική μας μεσογειακή διατροφή. Τον πλούτο των καρπών της γης μας, του ελαιόλαδου τόσο άφθονο σε μας, λιγοστό πολύτιμο στους κατοίκους άλλων χωρών. Κι άλλα πολλά να εξιστορεί. Εμείς τον ακούγαμε προσεχτικά με αφοσίωση και θαυμασμό, έχοντας έναν τόσο πολυταξιδεμένο, με γνώσεις, σοφία, και ήθος δάσκαλο κοντά μας.
Εκείνη την εποχή το πιο μακρινό ταξίδι μου με τους γονείς μου ήταν εκεί γύρω στα χωριά του νομού μας, σπάνια ως την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη, να επισκεφθούμε κάποιους κοντινούς συγγενείς μας. Δεν υπήρχε οικονομική άνεση. Τα περισσότερα παιδιά στην τάξη, ήταν φτωχών οικογενειών, άνθρωποι της εργατιάς, του μόχθου, του μεροκάματου, δεν είχαν χρήματα για πολυέξοδα ταξίδια. Έτσι σιγά - σιγά κύλησε ο χρόνος. Πλησίασαν οι εξετάσεις, και μαζί οι γυμναστικές επιδείξεις των μαθητών, έξω στο προαύλιο του σχολείου μας. Φανταστικό θέαμα να βλέπεις τα παιδιά όλα μαζί να κινούν ρυθμικά το σώμα τους σ' ασκήσεις, υπό τους ήχους της μουσικής, φορώντας κοντά παντελονάκια τ' αγόρια, και εμείς τα κορίτσια με τις μπλε πλισσέ φουστίτσες, μακό μπλουζάκι λευκό, και κορδέλλα ίδιο χρώμα στα μαλλιά.
Καλοκαίρι λοιπόν όλα τα παράθυρα ανοιχτά στην αίθουσα, και ο κύριος μας όρθιος στην έδρα να μας ρωτά έναν έναν τι θα ακολουθήσουμε σαν πάρουμε το απολυτήριο μας.
Σε λίγο ήρθε και η δική μου σειρά.
Για πες μας κι εσύ Χασιώτου, τι θα κάνεις, θα συνεχίσεις, θα δώσεις εξετάσεις για το Γυμνάσιο; Είσαι αρκετά καλή μαθήτρια, σου συνιστώ να προχωρήσεις.
Εγώ κύριε απάντησα με σιγανή φωνή, η μητέρα μου, δεν θέλει να συνεχίσω, καλύτερα λέει να μάθω μια τέχνη, θα είναι κατά την γνώμη της πιο χρήσιμη για μένα. Και τι τέχνη θα 'ναι αυτή; Ρώτησε λίγο ειρωνικά πειραχτικά ο δάσκαλος.
Της καλτσοπλέχτρας είπα εγώ, και όλα τα παιδιά γέλασαν. Τι είναι αυτό; Ξαναρώτησε εκείνος. Να μια μηχανή που πλέκει πουλόβερ, φανέλες, κάλτσες, κασκόλ, θα μάθω να την χειρίζομαι και παίρνοντας παραγγελίες θα εξοικονομώ αρκετά. Μικρούλα τότε, πίστευα πως η μάνα μου είχε προβλέψει για μένα ένα λαμπρό μέλλον.
Μια τεχνίτρα να δουλεύει ολημερίς, βγάζοντας πολλά χρήματα να ετοιμάσει την προίκα της, και στη συνέχεια να βρει ένα καλό γαμπρό, μέσω συνοικεσίου φυσικά, να παντρευτεί, να κάνει οικογένεια. Αυτός είναι ο προορισμός της γυναίκας, ήταν το σκεπτικό ί της. Εκείνη ήταν ένας άνθρωπος με πρακτικό μυαλό, προσγειωμένη, θεληματική.
Μα τι χρειάζονται σπουδές και έξοδα για γράμματα, το κορίτσι ; να μάθει μια τέχνη, να εξασφαλίσει τη ζωή της. Όμως εγώ δεν ακολούθησα ποτέ την καριέρα της τεχνίτρας όπου με προόριζε. Έφερα τις αντιρρήσεις μου, και είχα αρκετό μυαλό να καταλάβω, πως ακόμη και τέχνη να μάθεις, πρέπει πρώτα να αποκτήσεις αρκετές γραμματικές γνώσεις, για να σου δώσουν τα κατάλληλα εφόδια να ασκήσεις το επάγγελμά σου με επιτυχία.
Καθώς τελειώνω και πάλι την μικρή αυτή αφήγησή μου απ' τις σχολικές αναμνήσεις, σκέφτομαι πως όσο κι αν προσπαθώ να στρέψω την μνήμη μου σε κάτι πιο πρόσφατο τωρινό δεν τα καταφέρνω, πάλι εκεί στα χρόνια της πρώτης νεότητας της αθωότητας γυρίζω, που όλα φάνταζαν ωραία ξάστερα γλυκά. Όχι με τίποτα σαν να 'μαι δεμένη. Η σκέψη μου πάλι εκεί θα πάει να βρεθεί. Μια αστραπή μια λάμψη φωτίζει το μυαλό, περιφέρεται για λίγο αλλού τρέχει, κι ύστερα να την έρχεται να σταθεί στο μέρος της καρδιάς, σ' αυτό που είναι αφημένο ό,τι πιο αληθινό ότι πιο όμορφο για μένα.
Της Κωνσταντίνας Κότση, μέλος της ΕΛΟΣΥΛ
