Ποιοι γράφουν, τελικά, την Ιστορία; Οι νικητές ή οι ηττημένοι;

Βασική προϋπόθεση για τη συγγραφή της Ιστορίας μιας χρονικής περιόδου γενικά αποδεκτής αποτελεί η, όσο το δυνατόν, αντικειμενική εξιστόρηση των γεγονότων εκ μέρους των ιστορικών και των αιτίων, που οδήγησαν σ’ αυτά. Κάτι

τέτοιο, ωστόσο, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να επιτευχθεί, αφού τα υποκειμενικά τους κριτήρια, τους εμποδίζουν ν’ αρθούν στο ύφος των περιστάσεων , και να φωτίσουν τα γεγονότα, όπως ακριβώς έγιναν.
Γι’ αυτό και παρατηρείται, συχνά, το φαινόμενο αμφισβήτησης ιστορικών έργων, ειδικά όταν αυτά αναφέρονται σε περιόδους αμφιλεγόμενες και τα γεγονότα, που περιγράφουν, συνεχίζουν να επηρεάζουν άμεσα και σε μεγάλο βαθμό τη σύγχρονη πραγματικότητα. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος, για τον οποίο καθιερώθηκε να ανοίγονται τα ιστορικά αρχεία και να φωτίζονται τα γεγονότα μετά την παρέλευση πενήντα χρόνων τουλάχιστον.
Και επειδή η Ιστορία γράφεται, όχι μόνο για να μη ξεχνάμε, απλά, τι, και πώς έγινε στο παρελθόν, αλλά για να καθοδηγεί και να διδάσκει, προκειμένου να αποφεύγονται και , πολύ περισσότερο, να μην επαναλαμβάνονται στο παρόν και στο μέλλον λάθη του παρελθόντος, αντιλαμβάνεται κανείς, πόσο σημαντική είναι η αντικειμενική εξιστόρηση και ερμηνεία των γεγονότων του χθες. Ως εκ τούτου, καλά κάνουν εκείνοι, που στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν σωστά τέτοιες περιόδους, προστρέχουν σε περισσότερα του ενός ιστορικά έργα, που καλύπτουν όλο το φάσμα των διαφορετικών οπτικών των δημιουργών τους.
Παρά τις δυσκολίες, ωστόσο, συγγραφής Ιστορίας με αντικειμενικό τρόπο, κάποιοι πρέπει, απαραιτήτως, να τη γράψουν, και, όπως είναι φυσικό, τη γράφουν, συνήθως, οι νικητές. Μόνο που, επειδή η κοινωνία δεν είναι ποτέ στατική, αλλά συνεχώς, εξελίσσεται και αλλάζει, συμβαίνει, πολλές φορές, οι νικητές μιας εποχής, κι όχι κατ’ ανάγκη στα πεδία των μαχών αλλά και στον ιδεολογικό στίβο, να περνούν σε δεύτερη μοίρα και να τους υποκαθιστούν με το πέρασμα του χρόνου είτε οι άλλοτε ηττημένοι, είτε νέες δυνάμεις, που δεν υπήρχαν, όταν συνέβαιναν κάποια γεγονότα. Σ’ αυτή την περίπτωση, αρκετές φορές, η ιστορία ξαναγράφεται, οπότε δημιουργείται σύγχυση, εσκεμμένα ή μη.
Και για να γίνω πιο σαφής ∙ όταν, π.χ., οι Έλληνες πήραν την απόφαση να αποτινάξουν τον Οθωμανικό ζυγό, ν’ αποκτήσουν την ελευθερία τους και να δημιουργήσουν για πρώτη φορά ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, δεξιά και αριστερά, με την έννοια που δίνουμε σήμερα, δεν υπήρχε στον τόπο μας. Οι έλληνες διαφωτιστές, όπως ο Κοραής, και οι ιστορικοί της εποχής, όπως ο Παπαρρηγόπουλος, στα κείμενά τους και στις ιστορικές τους σελίδες δε συμπεριέλαβαν μόνο τα γεγονότα, που συνέβησαν στα πεδία των μαχών, αλλά επειδή έπρεπε να συμβάλλουν και στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, συμπεριέλαβαν αρχές και αξίες, που συμφωνούσαν με το πνεύμα και με την οπτική της εποχής τους.
Εξυπακούεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση την ιστορία την έγραψαν οι νικητές. Όταν, όμως, ήρθε αργότερα το πλήρωμα του χρόνου και άρχισε να γίνεται λόγος για δεξιά και αριστερά και ανδρώθηκε η αριστερή ιδεολογία και κουλτούρα στην Ελλάδα, σιγά-σιγά στην αρχή και πιο έντονα κατόπιν, όχι μόνο άρχισε η αμφισβήτηση γεγονότων και σελίδων της ιστορίας αυτής της περιόδου, αλλά και η επικράτηση απόψεων, που δεν υπήρχαν ή δεν είχαν απήχηση σε προηγούμενες εποχές. Γι’ αυτό και από ένα χρονικό σημείο και μετά και, αφού γράφηκαν για την ίδια περίοδο και σελίδες ιστορίας επηρεασμένες απ’ τη νέα οπτική, δημιουργήθηκε και συνεχίζει να υπάρχει διχογνωμία αναφορικά μα ορισμένα θέματα, όπως π.χ. αν η επανάσταση ήταν μόνο εθνικοαπελευθερωτική ή και ταξική, αν υπήρξε κρυφό σχολειό και Κούγκι και άλλα.
Αν, τώρα, θελήσει κανείς να αναφερθεί σε πιο πρόσφατες περιόδους, όπως π.χ. σ’ αυτή της Κατοχής και του Εμφυλίου, τότε βρίσκει πλήρη εφαρμογή η άποψη, ότι την ιστορία δεν τη γράφουν οι νικητές αλλά οι ηττημένοι. Το λέω αυτό, γιατί χάρις στην αριστερή προπαγάνδα φθάσαμε στο σημείο να θεωρούνται ήρωες και πατριώτες αυτής της περιόδου, κυρίως αυτοί που σήκωσαν τα όπλα εναντίον της πατρίδας και όχι όσοι σήκωσαν το ανάστημά τους με συνέπεια στον κάθε επιβουλέα, εκτός και εντός Ελλάδας, είτε στα βουνά της Αλβανίας αρχικά είτε του Γράμμου-Βίτσι, κατόπιν.
Συμπερασματικά, λοιπόν, την Ιστορία δεν τη γράφουν πάντα οι νικητές αλλά και οι ηττημένοι, ειδικά όταν αυτοί αποτελούν οργανωμένες μειοψηφίες και έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν τις μάζες.Του Κώστα Γιαννούλα