Τώρα ο κ. Γεράσιμος Μπαλαούρας, βουλευτής. Προχωρούμε όμως στην ουσία, μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε. Μίλησε λοιπόν πάνω σε ένα θέμα που αφορά την πίστη πολλών, την παράδοση του λαού μας. Ότι η Εκκλησία περιέχει παγανισμό, το αποκαλούμενο Άγιο Φως (Θα ήθελα να μην του αποδώσω την υποψία ότι θεωρεί παγανισμό την ίδια την Εκκλησία).
Κατ’αρχήν τίθεται θέμα διπλής αισθητικής. Πρώτον όταν καθένας άσχετα τι σχέση έχει με το θείον μαζεύεται στο σπίτι του να χαρεί λίγες ημέρες χαλάρωσης, οικογενειακή ηρεμίας και συσπείρωσης. Ειδικά τέτοιες εποχές, που ο κόσμος ρέπει στην ηττοπάθεια από χρόνιο σφίξιμο καρδιάς, από τα τελευταία νέα. Είναι μία μορφή αντικοινωνικής, για μερικούς εκδικητικής συμπεριφοράς, όπου για διαφόρους λόγους, προσωπικούς (συνειδησιακές ή πολιτικές επιλογές) χτυπούν την πίστη άλλων. Δεύτερον, γιατί συμβαίνει το φως να ‘μαυρίζει’ την καρδιά ορισμένων; Προσωπική ιδιομορφία, εσωτερική σύγκρουση; Αν είναι έτσι πάει για κάτι περισσότερο από αυτό που λέγεται ότι γίνεται για κομματική συσπείρωση.
Ο κ. Μπαλαούρας ως οικονομολόγος, γνωρίζοντας ότι η οικονομία, η αγορά, είναι πρώτα ζήτημα ψυχολογίας και μετά ό,τι άλλο, προέβη σε ατόπημα τελικά έναντι του επαγγέλματός του. Σε μία περίοδο οικονομικής ύφεσης έρχεσαι να διαλύσεις την συλλογική ενότητα που δημιουργεί η μεγαλύτερη ελληνική γιορτή; Επίσης τα λεγόμενα περνούν το κατώφλι της πολιτικής ανοησίας σε εποχή που η κυβέρνηση, η κυβέρνησή του, έχει μεγάλες διαρροές στη βάση των ψηφοφόρων της, αλλά και το κόμμα του που υφίσταται πίεση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες αυτών που το ψήφισαν. Τέτοια άτομα, πέρα από προθέσεις, αποδεικνύονται διαλυτικά των κομμάτων, διαλυτικά της κοινωνίας, η οποία πρέπει τέτοιες ημέρες τουλάχιστον να ομονοεί. Οικονομολόγος δεν σημαίνει τσιγκούνης όπως τον ενόχλησε το κόστος της μεταφοράς του Αγίου Φωτός. Πράξεις που τονώνουν το ηθικό ενός λαού, αρχή για αποθεραπεία πληγών, για δημιουργία, την ενισχύεις. Μάλλον σκέπτεται ο λογιστής, όχι ο πολιτικός.
Ωστόσο γνωρίζοντας τη γενιά του ως γεννηθείς το 1950, φανταζόμαστε τη βιβλιογραφία του σε τέτοια θέματα: Κορδάτος, Έριχ Φρόμ, Βίλχεμ Ράιχ, κλπ, ας πούμε αστέρια τότε σε αφελείς νέους, αλλά σήμερα ο κόσμος είναι έμπειρος σε νέα επιστημονικά δεδομένα, έχοντας διαφορετικές προτεραιότητες. Αλλά τι σημαίνει παγανισμός; Ό,τι αφορά στη γονιμότητα του ατόμου και της φύσεως. Σίγουρα παλαιά οι άνθρωποι πίστευαν ότι αυτά θα τα εξασφαλίσουν με μεθόδους σήμερα απορριπτόμενες επιστημονικά, τρόπους ομοιοπαθητικής μαγείας, μυστικοπαθείς ενέργειες που ανήκουν στον χώρο της ραδιουργίας (=εύκολης λύσεως) κλπ. Αλλά για να φτάσουμε σήμερα να σπουδάζουν, όπως αυτός, οικονομία στο Λονδίνο, χιλιάδες, εκατομμύρια παλαιοί πέθαιναν σε ψάθες. Δεν είχαν δικαίωμα να θέλουν μια καλύτερη ζωή, άσχετα από τις μεθόδους των. Είναι προφανές πέρα από την παλαιά βιβλιογραφία, έχει ξεπερασμένη δεοντολογία, υπερκριτική στάση.
Η αγωνία, ο τρόπος του ανθρώπου για επιβίωση δεν δικαιολογείται, αλλά αιτιολογείται, κι έτσι κατανοείται. Οπότε κανείς φιλοτιμείται περισσότερο υπέρ του λαού, των παραδόσεών του. Την κριτική του ας την κάνει άλλη ώρα, σε άλλον χώρο και σε άλλο κοινό, όχι στα ΜΜΕ. Και μεταξύ ειδικών αν τολμά. Ένας πολιτικός είναι μεσάζων του λαού του, όχι κατήγορος, δεν αποδομεί ποτέ τις παραστάσεις και την ψυχή των ψηφοφόρων που τον ανέδειξαν. Από αυτή την πλευρά ήταν άσχημο αυτό που έκανε, για την πολιτική ιδιότητά του, για τους συναδέλφους του βουλευτές.
Όμως εδώ ο κ. Μπαλαούρας, φαίνεται να μην κατέχει ότι ο άνθρωπος και δη οι χριστιανικός κόσμος, προχώρησε από την παγανιστική γονιμότητα του σώματος, στη γονιμότητα του πνεύματος. Το πνεύμα προκαλεί τις αλλαγές, τη μεταμόρφωση του νου, κι όχι τα υλικά μέσα των παγανιστών. Φυσικά, σε ό,τι αφορά στον Χριστιανισμό δεν είναι παγανισμός, ούτε το πιστεύω ούτε το τελετουργικό του. Η τελετουργία είναι μέσον, όχι σκοπός, και συνήθως αυτή για διαφόρους λόγους έχει καταβολές στο παρελθόν. Ανάλογη φωταψία, με δάδες φωτός και έξαρση ψυχής περιγράφει ο Πλάτων, αλλά σε άλλο περιβάλλον. Κανείς όμως σήμερα ειδικός θρησκειολόγος δεν συγχέει την ψυχή, το πνεύμα της χριστιανικής τελετής, με τον αρχαίο κόσμο και αντιστρόφως. Άλλα βιώματα εκείνα, άλλα τα δικά μας. Κι όμως αυτός βάζει ας ελπίσουμε μόνο το χριστιανικό τελετουργικό στην ίδια σειρά με τον παγανισμό. Αυτό λέγεται συγκρητισμός, ένα τουρλού θρησκευτικών δοξασιών που πάντοτε είχε να κάνει με πολιτική, ακόμη και ιμπεριαλισμό, πάντως όχι με επιστημονική δεοντολογία.
Και για να του λυθεί η απορία για τη λαμπάδα της Αναστάσεως, αυτή νοείται ως τυπικό, τελετουργικό γάμου, υποδοχή του Νυμφίου από την ανθρώπινη ψυχή, η οποία φωτίζεται ξεκάθαρη και ειλικρινής. Το ρέον πνεύμα όμως της τελετής, η εμπειρία του γάμου, είναι άλλη ιστορία.
Για έναν πολιτικό αυτό που έχει σημασία είναι η θρησκευτική τελετή να είναι δημόσια, όχι μυστική και ύποπτη, και να αναδεικνύεται η θετική πλευρά του ανθρώπου, η κοινωνική. Και η πολιτική είναι αρχαίο και μάλιστα υπαρξιακό Μυστήριο. Όταν φωτίζεται από τη λαμπάδα της αγάπης και του σεβασμού στον συνάνθρωπο. Κάτι καθόλου αναχρονιστικό όπως υποστήριξε. Με το φως των λαμπάδων δεν είναι να παίζει κανείς. Θα καεί κάποια στιγμή.
Από τον Σταύρο Γουλούλη
* Ο Σταύρος Γουλούλης είναι ιστορικός
