Σε ότι αφορά τον αγροτικό τομέα, ο ήδη πολυτεμαχισμένος κλήρος των Ελλήνων αγροτών εξαρτήθηκε καθ’ ολοκληρία από τις κοινοτικές ενισχύσεις, χωρίς όμως να υπάρχει αντιστοίχως προοπτική παραγωγικής ανασυγκρότησης σε συνθήκες ανταγωνισμού τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Η μικροιδιοικτησία δεν μπόρεσε και εξακολουθεί να μην μπορεί να λειτουργήσει θετικά και ανταγωνιστικά σε σχέση με τις λοιπές χώρες
Ο αγροτικοί συνεταιρισμοί και ενώ διέθεταν όλα εκείνα τα απαραίτητα προκειμένου να αποτελέσουν μοχλούς ανάπτυξης και διείσδυσης στις αγορές του εξωτερικού και να χρησιμοποιηθούν ως χρήσιμο εργαλείο αντιμετώπισης του μικρού κλήρου της αγροτικής γης, λεηλατήθηκαν ψηφοθηρικά και τελικά απαξιώθηκαν στα μάτια των αγροτών.
Κάθε προσπάθεια διεκδίκησης από πλευράς των ανθρώπων του μόχθου της γης, περιορίστηκε κυρίως στις ενισχύσεις και τις αποζημιώσεις μετά από καταστροφές. Χωρίς να είναι υπεύθυνοι οι ίδιοι οι αγρότες, οι οποίοι έπεσαν και εκείνοι θύματα ανθρώπων που ουδεμία σχέση είχαν με την αγροτικό τομέα και αγνοούσαν ακόμα και την δημοφιλή ρήση «χωράφι, ανοιχτό μαγαζί στον Θεό», παρασύρθηκαν σε ανούσιες προεκλογικές εξαγγελίες, αποτέλεσμα των οποίων ήταν ένα εντελώς αντιπαραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης. Την ίδια ώρα ανταγωνιστικές χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία κυριολεκτικά απογείωναν την αγροτική τους παραγωγή, δημιουργώντας μάλιστα και ισχυρά brand namesγια τα προϊόντα τους. Παράδειγμα αποτελούν, το οικονομικό θαύμα της Τοσκάνης και η κατακόρυφη ποσοτική αύξηση παραγωγής του Ισπανικού ελαιολάδου υιοθετώντας νέες και ριζοσπαστικές μεθόδους φύτευσης.
Την τελευταία δεκαετία όμως παρατηρείται μια κινητικότητα στη χώρα μας στον τομέα του πρωτογενούς τομέα. Με όχημα την ιδιωτική πρωτοβουλία κυρίως αλλά και κάποιων συνεταιριστικών μοντέλων που δικαιώνονται ως η εξαίρεση στον κανόνα, άρχισαν να αναδεικνύονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της ελληνικής γης.
Αποτέλεσμα, να αρχίσουν ελληνικά προϊόντα όπως η φέτα, οι ελιές, το ελαιόλαδο, τα φρούτα, το κρασί, και άλλα, να γίνονται γνωστά σε όλη την υφήλιο και κατ’ επέκταση ανταγωνιστικά σε ποιότητα, ποσότητα και τιμή.
Άνθρωποι με όραμα, ιδέες, μέσω των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, κατέκλυσαν την αμερικανική αγορά με προϊόντα όπως το ελληνικό γιαούρτι και την φέτα που πλέον έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι των διατροφικών συνηθειών παγκοσμίως. Στο ίδιο επίπεδο βρίσκονται και οι επιτραπέζιες ελιές οι οποίες κατέκτησαν ακόμα και αυτή την ιδιόρρυθμη αγορά της Ιαπωνίας. Βιομηχανίες κομπόστας (κυρίως ροδάκινου) σε περιοχές όπως της Ημαθίας, Πέλλας και Λάρισας, κρατούν κάθε χρόνο την παγκόσμια πρωτιά στις εξαγωγές.
Συνεταιρισμοί που δεν υπέκυψαν στον λαϊκισμό και το κομματικό κράτος, όπως οι Α.Σ. Ζαγοράς, Βελβεντού, ο ΘΕΣΓΑΛΑ και άλλοι, καινοτόμησαν και άρχισαν να δημιουργούν «όνομα» στην ελληνική και εγχώρια αγορά. Η εξωστρέφεια άρχισε να γίνεται το ζητούμενο και το μοναδικό εργαλείο απέναντι στην κρίση.
Η πολιτεία οφείλει πλέον και μετά από όλα αυτά, αντί να χαϊδεύει τα αυτιά των αγροτών με ανέξοδες υποσχέσεις, να σταθεί αρωγός στην νέα αυτή προσπάθεια, καταργώντας πρωτίστως την εξοργιστική φορολογική πολιτική που κυριολεκτικά εξοντώνει κάθε υγιή προσπάθεια, και να προσπαθήσει μετέπειτα με σύνεση να επιλύσει τα δομικά προβλήματα της ελληνικής γεωργίας.
Απαραίτητο είναι επίσης να δοθούν κίνητρα για την συνεργασία μεταξύ συνεταιρισμών αλλά και ιδιωτών, καθώς τα μεγέθη των ελληνικών εταιρειών είναι μικροσκοπικά για την παγκοσμιοποιημένη αγορά. Οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο απαιτούν μεγέθη και οργάνωση που στην χώρα μας δεν υπάρχουν. Απόδειξη, η συνένωση της μεγαλύτερης Ομάδας Παραγωγών της Ιταλίας που αριθμεί 70.000 μέλη με την αντίστοιχη Γαλλική 50.000 μελών, που πραγματοποιήθηκε πέρσι για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό. Στην χώρα μας, δυστυχώς και πάντα με το βλέμμα στραμμένο κάθε φορά στις κάλπες επετράπη η δημιουργία Ομάδων Παραγωγών με μόλις δέκα (!) άτομα, δημιουργώντας συνθήκες γαλάζιων, πράσινων και κόκκινων παραμάγαζων του παρελθόντος.
Ανύπαρκτη είναι και η όποια επιστημονική έρευνα στον τομέα της γεωργίας και η σύνδεση αυτής με τα ελληνικά πανεπιστήμια, τα οποία θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις και να καταθέσουν προτάσεις για νέες πρακτικές φύτευσης, καινοτόμα προϊόντα, νέες καλλιεργητικές πρακτικές, θέματα που αποτελούν ζητούμενο για τον κάθε έλληνα αγρότη. Εξάλλου, έχει αποδειχθεί πως η προσαρμοστικότητα του έλληνα παραγωγού σε νέες μεθόδους ορθών καλλιεργητικών πρακτικών που απαιτεί η παγκόσμια αγορά (όπως χαμηλή υπολλειματικότητα φυτοφαρμάκων, ολοκληρωμένη διαχείριση, βιολογική γεωργία κτλ.), λειτούργησε θετικά. Στο ίδιο πλαίσιο αναγκαία καθίσταται και η δημιουργία συνεργασιών (clusters) με ομοειδή προϊόντα, σκαλοπάτι για την δημιουργική επιχειρηματικότητα των αγροτικών επιχειρήσεων.
Η ελληνική πολιτεία οφείλει να προωθήσει και τα αγροτικά επιμελητήρια σε ολόκληρη την χώρα ώστε να ενισχυθεί η αγροτική επιχειρηματικότητα και να προχωρήσει και στην ίδρυση γραφείων προώθησης των προϊόντων μας σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου, στελεχώνοντάς τα με επιστημονικό προσωπικό που θα σταθεί αρωγός στον έλληνα αγρότη αλλά και τον επιχειρηματία του πρωτογενή τομέα.
Τέλος και λόγω των καταστροφών σε ζωικό και φυτικό κεφάλαιο εξαιτίας των δυσμενών καιρικών φαινομένων που έπληξαν τον τελευταίο καιρό την χώρα μας, απαιτούνται τα αρμόδια όργανα και οι εμπλεκόμενοι φορείς (ΥΠΑΑΤ, ΕΛΓΑ, και λοιποί), να λάβουν σοβαρά υπόψη τους το θέμα των γρήγορων και δίκαιων αποζημιώσεων, προκειμένου να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Αναμένουμε λοιπόν να δούμε εάν η ελληνική πολιτεία θα πράξει τα αναγκαία σε όσο το δυνατό γίνεται λιγότερο χρόνο αυτή την φορά!
Της Βανέσσας Νικ. Σιώμου
* Η Βανέσσα Σιώμου είναι πτυχιούχος: Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου GrenobleII (Γαλλία), Δημόσιας Διοίκησης Παντείου Πανεπιστημίου. MPh Εθνικής και Κοινοτικής Διοίκησης. Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου.
