Η γνώμη όμως αυτή δεν είναι μόνο των χρόνων μας. Προϋπάρχει μετά τη γέννηση του νέο-Ελληνικού κράτους. Ελάτε λοιπόν σήμερα, να δούμε ποιά είναι η γνώμη σοβαρών ανθρώπων για τους πολιτικούς. Κατ` αρχήν θα δούμε τη στόφα του ικανού πολιτικού. Μας τη δίνει με χιούμορ, ο πατέρας της νίκης του Β` Παγκοσμίου πολέμου, Τσώρτσιλ. Λέει λοιπόν. «Ένας πολιτικός πρέπει να έχει το δέρμα του ιπποπόταμου. Τη μνήμη του ελέφαντα. Την υπομονή του κάστορα. Την καρδιά του λιονταριού. Στομάχι νυχτερίδας και χιούμορ καρακάξας. Αλλά όλα αυτά, δεν έχουν μεγάλη αξία, χωρίς την υπομονή του μουλαριού και την ικανότητα εναλλαγών του χαμαιλέοντα». Το πώς δικαιολογεί όλα αυτά ο Τσώρτσιλ, ας συμπεράνει ο καθένας σας.
Από τους Έλληνες κριτικούς επικαλούμαστε πρώτα τη γνώμη του Αγίου της Ελληνικής Γραμματολογίας τον Αλ. Παπαδιαμάντη. Σε όλα τα διηγήματά του εκφράζει άμεσα την απαξίωση για τους πολιτικούς. «Ηθική και πολιτική, λέει δεν ταιριάζουν. Είναι φαύλοι και αδίστακτοι. Πονηροί και πολυμήχανοι. Παρουσιάζουν την αλήθεια σαν ψέμα και το έγκλημα σαν αρετή. Κατέχουν την ψυχολογία του όχλου και χειραγωγούν τον δύσμοιρο λαό. Ο λαός εξακολουθεί να δουλεύει, δια την μεγάλην κεντρικήν γαστέραν, την ώτα ουκ έχουσαν. Είναι οι χαλασοχώρηδες. Η πλουτοκρατία ήταν και θα είναι ο μόνος Άρχων. Αυτή γεννά την δυστυχίαν. Τρέφει την κακουργίαν. Παράγει την κοινωνικήν σεπυδόνα. Υποκρίνονται. Έχουν δόλιους μηχανισμούς και δίνουν ψεύτικες υποσχέσεις».
Ο Ροΐδης γράφει: «Κόμμα είναι ομάδα ανθρώπων μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπό οποιουδήποτε Αρχηγού, ζητούσι να αναβιβάσουσιν αυτόν, δια παντός μέσου εις την έδραν Πρωθυπουργόν, ίνα παράσχει αυτοίς τα μέσα ευζωίας άνευ κόπου τινός».
Ο Σούτσος τους χαρακτηρίζει σκωπτικά, «Τώρα μικροί πολιτικοί δι` εαυτούς σπουδάζουν / το παν, παντού και πάντοτε κρυφά να συμβιβάζουν / Με λίβανον κολακειών, όλους συχνοθυμιάζουν / δια να είναι πάντοτε του νικητού οι φίλοι / και να βυζαίνουν το λαό τα` αχόρταγά τους χείλη / Όλων σχεδόν των φατριών επέρασαν τον γύρον / και δεν αξίζουν σήμερον ένα σακί αχύρων».
Καλά έλεγε ο Καβάφης για τη σχέση πολιτικών και ψηφοφόρων: «Οι ηγέτες θέλουν ψηφοφόρους τους, μήτε να κρίνουν, μήτε να συζητούν, μήτε να εκλέγουν πια. Τους θέλουν μόνο να τους ακολουθούν».
Ο Σουρής, αναφερόμενος στο κράτος των ανίκανων πολιτικών γράφει με χιούμορ: «Ποιός είδε κράτος λιγοστό / σ` όλη τη γη μοναδικό / εκατό να εξοδεύει / και πενήντα να μαζεύει / να τρέφει όλους τους αργούς / και νάχει επτά Πρωθυπουργούς / με όλα τους τα κρίματα / και με Ταμεία δίχως χρήματα / Νάχει κλητήρες για φρουρά / και να σε κλέβουν φανερά. / Κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε / τον κλέφτη να γυρεύουνε./
Τέλος ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, που έζησε την ταραχώδη μετεπαναστατική εποχή καυτηριάζει τη διαφθορά, που σιγά - σιγά δημιουργούν και διογκώνουν οι πολιτικοί μας: «Εις τα Υπουργεία, δεν διορίζονται οι άξιοι. Όστις Κυβερνήτης έχει δικούς του, ας είναι και ανάξιοι, αυτούς διορίζουν. Άπαντες κλέπτουν. Αλλά ποιός να τους τιμωρήσει; Ποιός πολιτικός είναι αναμάρτητος; Ποιός είναι αναμάρτητος δια να ρίξει πρώτος τον λίθον;»
Ολοκληρώθηκε το πορτρέτο των πολιτικών μας διαχρονικά. Για τους τωρινούς, ο καθένας έχει εμπειρίες. Γνωστοί τοις πάσι.
Όμως αναρωτιέται κανείς. Ποιά είναι η δική μας ευθύνη, για τη δική τους κατάντια; Όλοι τους είναι δικά μας παιδιά. Είναι δημιουργήματά μας. Μεγάλωσαν μέσα σε Ελληνικά Σχολεία. (πλην βεβαίως μερικών Νεπωτικών αποβλήτων) Μεγάλωσαν μέσα στην Ελληνική κοινωνία. Με τη δική μας στοργή και φροντίδα. Γιατί άραγε αποτύχαμε τόσο πολύ; Τι έφταιξε και βγάλαμε τέτοια βλαστάρια; Γιατί απλούστατα. Γιατί εμείς είχαμε έλλειμμα ήθους και Παιδείας. Δεν πιστεύαμε σε Αρχές και Αξίες. Μιλάμε για πελατειακές σχέσεις. Σχέση δίπολη. Δεν ευθύνονται μόνο οι πολιτικοί, αλλά κι εμείς. Δεν είχαμε μπέσα, συλλογική ευθύνη, αυτογνωσία, ήθος. Μήπως από μικρά παιδιά, τους μυήσαμε στη δική μας ευτέλεια; Μήπως είναι καιρός να αναθεωρήσουμε πολλά;
Από τον Κων/νο Παπακωνσταντίνου
