Πριν την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα είχε επικρατήσει η άποψη ότι οι οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες σε αρκετές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου θα δημιουργούσαν πολιτική δυναμική υπέρ της ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, η κακοδιαχείριση της οικονομίας από τον κ. Τσίπρα και τον κ. Βαρουφάκη και ο εγκλωβισμός της Ελλάδας σε ένα πολύ σκληρό μνημόνιο, το οποίο διαπραγματεύτηκε και υπέγραψε ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, απομυθοποίησαν πλήρως την ριζοσπαστική Αριστερά. Την κυβερνητική αποτυχία του κ. Τσίπρα και των συνεργατών του πλήρωσαν ακριβά οι Podemos, ένα ριζοσπαστικό κίνημα που ξεπήδησε μέσα από την λαϊκή διαμαρτυρία για την οικονομική πολιτική, οι οποίοι ξεκίνησαν το 2015 έχοντας τη δημοσκοπική πρωτιά, μπήκαν στο 2016 αποδυναμωμένοι εξαιτίας της κυβερνητικής απομυθοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ και ξεκινούν το 2017 αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο της διάσπασης.
Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ιδιαίτερα το γεγονός ότι η κυβερνητική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ συνέβαλε στην εξουδετέρωση της πρόκλησης των Podemos και γενικότερα στην απαξίωση πολιτικών προτάσεων που στηρίζονται στην αριστερή αμφισβήτηση της λειτουργίας της Ευρωζώνης. Με την κυβερνητική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ και την πολιτική αποδυνάμωση των Podemos εξουδετερώθηκε πλήρως η ριζοσπαστική Αριστερά, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι πολιτικές δυνάμεις της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς, οι οποίες ελέγχουν τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη και στην Ε.Ε., δεν δέχονται πλέον σοβαρή πολιτική πίεση από τη ριζοσπαστική Αριστερά.
Στα μέτρα της άκρας Δεξιάς
Η κυβερνητική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ στη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού επίδρασε στις ευρωπαϊκές εξελίξεις με έναν σύνθετο τρόπο. Ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του σταμάτησαν να φυλάσσουν τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία το 2015, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι προσφυγικές-μεταναστευτικές ροές από την Τουρκία προς την Ε.Ε. μέσω Ελλάδας, από 75.000 άτομα το 2014 σε 1.000.000 άτομα το 2015.
Η κυβέρνηση Σαμαρά είχε καταφέρει να περιορίσει τις ετήσιες ροές από 130.000 σε 75.000 άτομα παρά το γεγονός ότι ο εμφύλιος στη Συρία, ο οποίος ξεκίνησε το 2011, κλιμακώθηκε το 2013 και το 2014. Η απόφαση της κυβέρνησης Τσίπρα να μην προσπαθήσει να ελέγξει τη ροή προσφύγων και μεταναστών και να τους διευκολύνει στο πέρασμά τους στις πιο αναπτυγμένες χώρες της Ε.Ε. –ιδιαίτερα την Αυστρία, τη Σουηδία και τη Γερμανία- προκάλεσε εντυπωσιακές κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις. Πρώτον, ενίσχυσε την επιχειρηματολογία των υποστηρικτών του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τις ανεξέλεγκτες προσφυγικές, μεταναστευτικές ροές για να πείσουν τους συμπολίτες τους ότι η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. αποτελούσε την καλύτερη προστασία έναντι των ανεξέλεγκτων προσφυγικών και μεταναστευτικών ρευμάτων. Η προεκλογική αφίσα των υποστηρικτών του Brexit, στην τελική φάση της αντιπαράθεσης πριν από το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016, έδειχνε χιλιάδες πρόσφυγες να κατευθύνονται μέσω της λεγόμενης βαλκανικής οδού προς τις πιο αναπτυγμένες χώρες της Ε.Ε.
Δεύτερον, η ενίσχυση των προσφυγικών, μεταναστευτικών ρευμάτων κατά τη διάρκεια του 2015 και τους πρώτους μήνες του 2016 εκτόξευσε τα δημοσκοπικά ποσοστά της σκληρής και της άκρας Δεξιάς στην Αυστρία, την Σουηδία, τη Γερμανία, τις χώρες που αποτελούσαν τον τελικό προορισμό των περισσότερων προσφύγων και μεταναστών. Παρατηρήθηκε επίσης εντυπωσιακή ενίσχυση των ποσοστών της άκρας Δεξιάς σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Γαλλία, οι οποίες δεν υποδέχτηκαν πολλούς πρόσφυγες και μετανάστες, η κοινή γνώμη τους όμως αντέδρασε στον συνδυασμό του προσφυγικού-μεταναστευτικού με την ανάπτυξη της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ε.Ε.
Η οικονομική αποτυχία της κυβέρνησης Τσίπρα ενίσχυσε τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος εφόσον δικαίωσε την ευρωπαϊκή κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά στις βασικές επιλογές τους και απομυθοποίησε πλήρως την ριζοσπαστική Αριστερά. Η αποτυχία όμως της κυβέρνησης Τσίπρα στο προσφυγικό, μεταναστευτικό λειτούργησε αποσταθεροποιητικά, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, εφόσον προκάλεσε τη δυναμική αντίδραση πολλών ευρωπαϊκών λαών και διευκόλυνε την πολιτική άνοδο της σκληρής και της άκρας Δεξιάς.
* Του Γιώργου Κύρτσου
