(…) Οι Γερμανοί κεφαλαιοκράτες καταστρώσανε το μεγάλο πλάνο της «Κεντρικής Ευρώπης» - MittelEuropa,-που βασιζόταν πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή που θα ένωνε το Αμβούργο με τον Περσικό κόλπο (…) Γ. Κορδάτος.
Την επομένη της έναρξης του ελληνοτουρκικού πολέμου 1897, ο Κάιζερ Γουλιέλμος της Γερμανίας, δηλώνει: (…) Είθε ο Σουλτάνος και τα 300 εκατομ. Μουσουλμάνων, τα οποία λάτρευαν εις το πρόσωπόν του τον Χαλίφην του, να πεισθούν ότι ο αυτοκράτωρ της Γερμανίας, είναι πάντοτε φίλος των (…). Γ. Κορδάτος.
Ο ιστορικός Γ. Βεντήρης (1890-1954), γράφει: (…) Την 24ην Αυγούστου 1913, ο Γουλιέλμος, επέδιδεν εις τον Κωνσταντίνον την ράβδον του Γερμανού Στρατάρχου, ο οποίος στη προσφώνησή του, λέει: «Δεν διστάζω να διακηρύξω ότι αι νίκαι μας (των βαλκανικών πολέμων), οφείλονται εις την ανδρείαν των Ελλήνων στρατιωτών και εις τας αρχάς της πολεμικής τέχνης και τακτικήν, την οποίαν απεκτήσαμεν εν Βερολίνω, εις το αγαπητόν τούτο 2ον Σύνταγμα της Φρουράς, εις την στρατιωτικήν Ακαδημίαν και εις τας σχέσεις μας προς το γενικό επιτελείον του πρωσικού στρατού».
Σε τηλεγράφημα του Γερμανού πρεσβευτή, στην Αθήνα, Κουάτ, σημειώνεται: «Ο Βασιλεύς θα επεθύμει να προσχωρήσει εις την Τριπλήν Συμμαχίαν (Γερμανίας-Αυστρίας-Ιταλίας). Ανεγνώρισεν όμως, ότι η σκέψις του αυτή δε δύναται να πραγματοποιηθεί με τον Βενιζέλον, όστις είναι ισχυρώς προσκεκολλημένος εις την Αντάντ».(2)
Ιούλιος 1914. Ξεσπάει ο Α` Παγκόσμιος πόλεμος. Η Βουλγαρία καραδοκεί ν` αρπάξει σερβικό έδαφος. Από το 1913, η Ελλάδα έχει υπογράψει με τη Σερβία σύμφωνο φιλίας, το οποίο προέβλεπε εμπλοκή της χώρας μας, μόνο σε περίπτωση επίθεσης της Βουλγαρίας στη Σερβία. Βενιζέλος: «Μεγαλειότατε, ο βασικός μας προσανατολισμός στρέφεται προς την Αντάντ», κι ο Κωνσταντίνος συμφωνεί: «Φοβάμαι την επιστροφή της βασιλίσσης Σοφίας (αδελφή του Κάιζερ) από το Βερολίνο. Να γνωρίζετε όμως ότι δεν θα δεχθώ καμία ανάμειξη εις την πολιτικήν μας. Θα φτάσω μέχρι διαζυγίου». Τον Ιούλιο 1014 η Αυστροουγγαρία επιτίθεται στη Σερβία και τον Οκτώβριο η Τουρκία συμμετέχει στον πόλεμο, με τους Γερμανούς.
Φεβρουάριος 1915. Ενώ η Ελλάδα τηρεί ακόμα ουδετερότητα, τα οχυρά των Δαρδανελίων δέχονται τις βόμβες της Αντάντ. Ο Κωνσταντίνος συμφωνεί, αλλά ύστερα από τις επιστολές του Κάιζερ που έλαβε, δηλώνει: «Μελετήσας την κατάσταση, κατέληξα στο συμπέρασμα, ότι η Ελλάς πρέπει να παραμείνει ουδέτερη». Τρεις μέρες αργότερα… Πρακτικά της Βουλής 22 Φεβρουαρίου 1915. Βενιζέλος: «Λαμβάνω την τιμήν να ανακοινώσω εις την Βουλήν, ότι μη εγκριθείσης υπό του Στέμματος της περαιτέρω εξωτερικής πολιτικής της Κυβερνήσεως, υποβάλω την παραίτησην».
Ο ιστορικός Γεώργιος Ρούσσος, γράφει: «Τα Πρακτικά αυτής της 5λεπτης συνεδριάσεως, είναι η ληξιαρχική πράξη της γεννήσεως του Εθνικού Διχασμού». 31-5-1915. Τελικά αποτελέσματα των εκλογών: Κόμμα των Φιλελευθέρων (Βενιζέλος) 185 έδρες, επί συνόλου 316.
Τον επόμενο μήνα, στη Βουλγαρία, γίνεται γενική επιστράτευση και ετοιμάζει επίθεση στη Σερβία. Ο Βενιζέλος εισηγείται κι αυτός επιστράτευση. Ο Κωνσταντίνος διαφωνεί, λέγοντας: «Δια τα μεγάλα εθνικά θέματα εγώ είμαι υπεύθυνος απέναντι του Θεού». Και λίγο αργότερα, σε άλλη συνάντησήτους, λέει: «Διαπιστώνω ότι ευρισκόμεθα εις πλήρη διαφωνίαν».
Οι στρατιωτικές δυνάμεις Γερμανίας - Αυστρίας - Βουλγαρίας βομβαρδίζουν το Βελιγράδι με 5.000 νεκρούς αμάχους, οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν τα Σκόπια, τα οχυρά του Ρούπελ και φτάνουν στην Καβάλα, ενώ ο Υπ. Εξωτερικών της Αγγλίας Γκρέυ (Grey), τηλεγραφεί στον πρωθυπουργό Ζαΐμη: «Εάν η Ελλάς θελήσει να έλθει εις βοήθειαν της Σερβίας, η κυβέρνηση της Α.Μ. είναι πρόθυμος να παραχωρήσει την Κύπρον εις την Ελλάδα». Έτσι χάθηκε η Κύπρος…
Σεπτέμβριος 1916. Δημιουργείται το κίνημα της Εθνικής Άμυνας και αμέσως μετά, στη Θεσσαλονίκη, η Τριανδρία Βενιζέλου -Κουντουριώτη- Δαγκλή, ανακηρύσσουν το «Κράτος της Θεσσαλονίκης». Αποστρατεύονται 12 ηλικίες και οι επίστρατοι, ένοπλοι, βγαίνουν στους δρόμους και απειλούν (Νοεμβριανά).
12 Δεκεμβρίου 2016. Η Ιερά Σύνοδος στέλνει εγκύκλιο στους Μητροπολίτες: (…) Να στηρίζωσι… και εμπεδώσει την ακριβή τήρησιν…την προς την Α.Μ. τον Βασιλέα ημών πίστιν και αφοσίωσιν (…) και οργανώνει το «Ανάθεμα» κατά του Βενιζέλου.
Με τελετάρχη τον Αρχιεπίσκοπο Θεόκλητο, 22 Μητροπολίτες (μεταξύ των οποίων και ο Λαρίσης Αρσένιος), πλήθος ιερέων και πιστών, έρχονται και ρίχνουν στο σωρό τον «λίθο του αναθέματος», στο Πεδίο του Άρεως, ενώ ο Θεόκλητος, βγάζει λόγο: «Κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου, φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδα, ανάθεμα έστω».
Όπως σε όλες τις πόλεις, έτσι και στην πόλη της Λάρισας, τηρήθηκε η «γραμμή». Στην περιοχή της ντάπιας της πύλης, της οδού Φαρσάλων, παρουσία των τοπικών αρχών, ρίχνουν το «λίθο του αναθέματος» κατά του Βενιζέλου.
Ο Διονύσιος Κόκκινος γράφει: Το 1963, ο Θ. Σπεράντζας, λέει στη θρησκευτική και Ηθική εγκυκλοπαίδεια. Ο σεβασμός προς την Εκκλησίαν δεν απέλιπεν του Βενιζέλου… αποτροπιαστικά και ανατριχιαστικά εναντίον του Αναθέματα.
Δεκαπέντε μέρες αργότερα, η βασίλισσα Σοφία, τηλεγραφεί στον αδελφό της, τον Κάιζερ: «Δυστυχώς ευρέθημεν υποχρεωμένοι να δεχθώμεν το τελεσίγραφον της Αντάντ, αν και επιθυμούμεν τον πόλεμον παρά το πλευρόν της Γερμανίας»… Κι ύστερα, ήλθαν οι εθνικές συμφορές…
(1) Ανάθεμα, αρχ. ανάθημα, βαριά θρησκ. ποινή, κατάρα.
(2) Αντάντ, γαλ. Entente = συμφωνία, συνεννόηση.
Βοηθήματα
Γεωργίου Ρούσσου. Νεώτ. Ιστ. του Ελλην. Έθνους τ. 5ος-6ος Ελλ. Μορφ. Εταιρ.
Γιάννη Κορδάτου. Μεγάλη Ιστ. της Ελλάδας τ. 13ος 20ος αιών.
«Ταχυδρόμος». Η Ελλάδα του `15-`17 και του Διχασμού επιμ. Νάση Μπαλτά
Γ. Καρανικόλα. Ρασοφόροι.Γραμμή 1976
Β Καλογιάννη. Λεύκωμα φωτο-ιστορικό του Δήμου Λάρισας.
Δ. Κόκκινου. Ιστ. Νεωτ. Ελλάδος Μέλισσα τ. 2ος
Γ. Βεντήρης. Η Ελλάς του 1910-1920.
Τάσος Πουλτσάκης, νευρολόγος - ψυχίατρος
