Αντίγραφο του χειρογράφου αυτού μου παρεχώρησε η εγγονή του Αθηνά η οποία διαμένει στην Αθήνα, μέσω της κ. Μητσάκη. Σ’ αυτό, μεταξύ των άλλων, περιγράφει και την κατόπιν προσωπικών του ενεργειών ίδρυση του Συλλόγου Σχολικών Συσσιτίων Λαρίσης «Άγιος Ιωάννης oΕλεήμων». Ιδού πως καταγράφει την πρωτοβουλία του αυτή:
«… πληροφορηθείς παρά των διδασκάλων ότι πολλάκις κατά την ώραν της διδασκαλίας παιδάκια λιποθυμούν εκ της πείνης, εσκέφθην με πόνον ψυχής ότι απ’ αυτά τα μικρά τα άπορα είναι δυνατόν να προέλθουν μεγάλοι άνδρες μια ημέρα …εσκέφθην… επειδή εις το ταμείον μας του Ε. Ε. Σταυρού[2]είχομεν κατατεθειμένον εις την τράπεζαν 15 χιλιάδες δραχ., τας οποίας είχα κατορθώσει να συγκεντρώσω σιγά-σιγά και έμεναν αχρησιμοποίητα, εκάλεσα το Συμβούλιον, εξέθηκα τον σκοπόν μου και τους παρεκάλεσα να χρησιμοποιήσωμεν το ποσόν αυτό εις ενέργειαν συσσιτίων των τελείως απόρων μαθητών. Το Συμβούλιον σύμφωνον περί όλους τους στοχασμούς μου, διεφώνει όμως ως προς την εκτέλεσιν λόγω του ελαχίστου διατεθειμένου ποσού και δεν εδίστασε να θεωρήση ως παραφροσύνην την έναρξιν λειτουργίας συσσιτίων εξ 70 μαθητών και εδήλωσαν ότι με 15 χιλιάδας δραχ. θεωρούν ότι η διάρκεια της παροχής συσσιτίου εις 70 μαθητάς, μετά τας δαπάνας μισθών, σκευών, κλ. δεν θα ήτο πλέον του τριημέρου. Διό επιμένων εις την παράκλησίν μου εδήλωσα ότι υπόσχομαι να εξακολουθήσω την παροχήν συσσιτίου εις 70 μαθητάς επί ένα μήνα, δηλ. εφ’ όσον διαρκούσε το δριμύ ψύχος του χειμώνος, ιδίαις μου δαπάναις. Την υπόσχεσιν αυτήν έδωσα, πεποιθώς ότι δια του τρόπου της χορηγήσεως θα προκαλούσα την συμπόνοιαν του κοινού και η λειτουργία των συσσιτίων θα ευδοκιμούσε και ούτως έλαβον την συγκατάθεσιν του Συμβουλίου και τα συσσίτια ευδοκίμησαν πλήρως. Και ενώ αρχίσαμε με 70 μαθητάς και μαθητρίας, εντός 10 ημερών ευρέθημεν εις την ευχάριστο νθέσιν να αυξήσωμεν τον αριθμόν των συσσιτιώντων εις 100 και τούτο όχι επί ένα μήνα μόνον, αλλά από αρχάς Μαρτίου μέχρι 20 Ιουνίου, ότε διεκόπησαν λόγω της διακοπής των μαθημάτων. Το δε ταμείον των συσσιτίων έφερεν απόθεμα 52 χιλιάδων δραχ. κατατεθειμένων εις την Εθνικήν Τράπεζαν. Και ούτως το επόμενον έτος ήρξατο η λειτουργία συσσιτίων εγκαίρως και με αριθμόν συσσιτιώντων 150.
Ίνα δε τα συσσίτια αποβαίνωσι καρποφόρα εις την κοινωνία, αφ’ ενός μεν ενεγράφοντο και εσυσσιτούντο παιδιά τελείως άπορα, ασθενικά, αλλά και ηθικά, απεκλείετο δε του συσσιτίου πας όστις ήτο ανήθικος. Επίσης μαθητής μη φοιτήσας εις το σχολείον δεν ελάμβανε συσσίτιον, εάν δε φοιτήσας μεν αλλά ήτο αμελέτητος, ελάμβανε μόνον άρτον άνευ συσσιτίου. Επίσης είχα την υποχρέωσιν ή εγώ ή άλλος τις κατά την ώραν του γεύματος να διηγηθή εις τους γευματίζοντας, τον βίον ενός φτωχού παιδιού, όπερ δια της καλής του διαγωγής και της επιμελείας του έγινε διάσημος, ώστε να αναπτερούται το ηθικόν του πτωχού μαθητού, εις ό απέβλεπε κυρίως η λειτουργία των συσσιτίων. Ούτω τα συσσίτια εξηκολούθουν λειτουργούντα απροσκόπτως και με σταθεράναύξησιν του αριθμού των συσσιτούντων. Ούτω το πρώτον έτος ελειτούργησαν με τον αριθμόν συσσιτούντων από 70-100, το δεύτερον έτος από 100-170 και το τρίτον έτος από 170-270».
Η εικόνα που δημοσιεύεται έρχεται να επιβεβαιώσει την πεποίθηση του στρατηγού Άρτη ότι η λειτουργία των συσσιτίων «θα προκαλούσε την συμπόνοιαν του κοινού». Παρατηρούμε ότι στον μεγάλο υπαίθριο χώρο του σχολικού γυμναστηρίου οι άποροι μαθητές είναι καθισμένοι σε πάγκους γύρω από τραπέζια διατεταγμένα σε σχήμα Π. Στο κέντρο της φωτογραφίας υπάρχει ένα τραπέζι γύρω από το οποίο κάθονται και σιτίζονται μαζί με τους μαθητές, οκτώ άτομα. Αρχίζοντας από αριστερά, τα άτομα που βλέπουμε την πλάτη τους είναι κατά σειράν: ο Ιωάννης Αλεξάνδρου, έμπορος, το μέγαρο του οποίου υπάρχει μέχρι σήμερα υπό άλλη ιδιοκτησία στην οδό Βενιζέλου, απέναντι από το αρχαίο Θέατρο, δίπλα η Έλλη Αλεξάνδρου -Κολτσιδοπούλου και στη συνέχεια ο Θωμάς Σαράφης, θεολόγος καθηγητής στο Γυμνάσιο. Στη δεξιά πλευρά είναι η Ευφημία σύζυγος του Ιωάννου Αλεξάνδρου. Στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού ο πρώτος κύριος είναι άγνωστος, ακολουθεί η Φωφώ Αλεξάνδρου -Κουκουτάρα, η γνωστή λυρική υψίφωνος και κατόπιν το νεαρό αγόρι με την πλούσια κόμη είναι ο Δημήτριος Αλεξάνδρου, ο γνωστός έμπορος της Λάρισας, ο οποίος κληρονόμησε την επιχείρηση του πατέρα του. Στην αριστερή πλευρά του τραπεζιού μόλις διακρίνεται ο στρατηγός Ιωάννης Άρτης. Επομένως στη φωτογραφία είναι παρούσα όλη η οικογένεια Αλεξάνδρου[3], οι γονείς και τα τρία τέκνα τους. Η παρουσία τους μαζί με τους μαθητές στο συσσίτιο αιτιολογείται από το κείμενο που έγραψε πίσω από την φωτογραφία ιδιοχείρως ο Ιωάννης Άρτης: «Προς τον Κον και την ΚανΙωάνν. Αλεξάνδρου. Να τους θυμίζη την χάριν του Κυρίου που τους ηξίωσε να προσφέρουν πλούσιον γεύμα και χορτάσουν εκατόν πεντήκοντα άπορα, νηστικά παιδιά. Και μαζί μ’ αυτά ν’ απολαύσουν την χαράν να συμφάγουν οικογενειακώς. Λάρισα 18 Απριλίου 1934». Ακολουθεί η σφραγίδα των «Σχολικών Συσσιτίων Λαρίσης Ιωάννης Ελεήμων» και σημειώνει στο τέλος «Παρακαλώ επιτρέψατε θερμήνπαράκλησιν. Να τηρηθή εις μέρος καταφανές».
[1]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Ο στρατηγός Ιωάννης Ιωάννης Άρτης – Β΄, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 25ης Μαρτίου 2016.
[2]. Το Δ.Σ. του Ε.Ε.Σ. Λαρίσης στις 8 Νοεμβρίου 1925 σε ειδική συνεδρίαση, επέλεξε ως νέο πρόεδρο, σε αντικατάσταση του Ιατρού Αχιλλέα Τζήμα, τον εν αποστρατεία στρατηγό Ιωάννη Άρτη, ο οποίος παρέμεινε μέχρι το 1942, οπότε ανέλαβε ο ιατρός Μιχαήλ Σάπκας.
[3]. Είναι γνωστή στην κοινωνία της Λάρισας η αγαθοεργός δράση της οικογένειας Αλεξάνδρου τόσο προπολεμικά όσο και μεταπολεμικά. Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του Δημητρίου Αλεξάνδρου, αντίγραφο του οποίου μου παραχώρησε και τον ευχαριστώ πολύ.
