Στη σκέψη των περισσοτέρων σημαίνει «παίρνω πτυχία, διπλώματα, πιστοποιήσεις, τίτλους, με απώτερο σκοπό την κοινωνική αναγνώριση και την οικονομική «ανέλιξη». Μήπως ακούγεται κάπως ματαιόδοξα αυτό; Η συναισθηματική ωριμότητα, η ψυχική ηρεμία, η αυτογνωσία και η δημιουργία ουσιαστικών σχέσεων με τους άλλους έχουν υποτιμηθεί χωρίς να σκεφτούμε ότι η εξασφάλισή τους είναι αυτή που πρωτευόντως μπορεί να οδηγήσει στην ευτυχία, στην προσωρινή. Γιατί: Η απόλυτη ευτυχία είναι σαν την πεταλούδα, που «ούτε μπορούμε να τη φτάσουμε και ούτε να την πιάσουμε!».
Οι γονείς είναι αυτοί, που με τις απαιτήσεις τους καθορίζουν την εξέλιξη του παιδιού. Έτσι, γονείς που έχουν μεγάλες βλέψεις, τις οποίες προβάλλουν στα παιδιά τους, δημιουργούν παιδιά που κυνηγούν «αρρωστημένα» την επιτυχία για να καλύψουν το συναισθηματικό κενό που έχει δημιουργηθεί μέσα τους, ή παιδιά που δεν τα ενδιαφέρει να πετύχουν επειδή είναι πολύ μοναχικά, οργισμένα και πληγωμένα, γιατί παραμελήθηκαν. Υπάρχουν από αρκετά νωρίς σημάδια που προμηνύουν τις παρακάτω δυσάρεστες εκδοχές. Αρκεί να παρατηρήσετε αν το παιδί σας αρρωσταίνει συχνά, δεν έχει κοινωνική ζωή, ή την ικανότητα να αναπτύσσει προσωπικές σχέσεις. Δεν έχει καθόλου χρόνο να περνά με την οικογένειά του, ή είναι συναισθηματικά «κλειστό». Αν συμβαίνουν κάποια από τα παραπάνω, τότε είναι καιρός για «αλλαγή». Γιατί – όπως τονίζει ο μεγάλος παιδαγωγός και ανθρωπιστής ΜΠΟΥΣΚΑΛΙΑ: «Είναι προτιμότερο να μην μας στραβώσει το δέντρο (σημ. το παιδί), παρά να στραβώσει και άντε μετά να το ισιώσουμε!».
Είναι λοιπόν αναγκαίο οι γονείς ν’ αφήνουν ελεύθερο χρόνο στα παιδιά, για να αναπτύξουν μια πολύπλευρη και ισορροπημένη προσωπικότητα. Αν το πιέζουν μέχρι να «καταρρεύσει», το μόνο που θα καταφέρουν είναι να δημιουργήσουν δυστυχισμένα παιδιά που θα έχουν μια (στην καλύτερη περίπτωση), μέτρια επιτυχία στη μετέπειτα ζωή τους.
Και ενώ οι ενήλικες συνήθως έχουμε ένα αντικείμενο εργασίας, τα παιδιά έχουν δεκάδες. Σχολείο, φροντιστήριο, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά (και λοιπές γλώσσες), υπολογιστές, ωδείο, αθλητικές δραστηριότητες. Αλλά έχω την αίσθηση ότι κάτι λείπει από το ημερολόγιο πρόγραμμα. Είναι βέβαια ο ελεύθερος χρόνος. Πού πήγε λοιπόν ο ελεύθερος χρόνος μέσα στην καθημερινότητα των παιδιών; Και λέγοντας ελεύθερο χρόνο, δεν εννοούμε ελεύθερο χρόνο για να διαβάσει, αλλά ελεύθερο χρόνο για να τον αξιοποιήσει το παιδί σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες, και να παίξει.
Δυστυχώς μέσα στο πλαίσιο της καταναλωτικής κοινωνίας, οι μεγάλοι αποφασίσαμε να υπερεργαζόμαστε (όσοι ακόμα εργάζονται). Δυστυχώς όμως, αποφασίσαμε ότι και τα παιδιά πρέπει να εργάζονται εξίσου σκληρά! Μόνο που ξεχάσαμε να ρωτήσουμε εάν το θέλουν. Να «αντιγράφουν» οι νέοι τα υγιή πρότυπα από τους μεγάλους και να διδάσκονται: «Το σοφότερο όλων είναι να μαθαίνει κανείς από τα λάθη των άλλων» (Μπίσμαρκ).
Επιβάλλεται το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται από μόνο του τις υποθέσεις, να ιεραρχεί τις δουλειές του, να αξιοποιεί από μόνο του τον ελεύθερο χρόνο και σιγά – σιγά να κοινωνικοποιείται και να ζει ευτυχισμένο. Όπως δε μας λέει ο ποιητής: «Ζήστε την κάθε στιγμή της ζωής σας, σαν να είναι η τελευταία σας».
Ο νέος – και κάθε μαθητής – για την αυτοβελτίωσή του θα πρέπει να συγκρίνεται μόνο με τον ίδιο τον εαυτό του, τον χθεσινό και τον προχθεσινό, και ανάλογα να ενθαρρύνεται - από γονείς και εκπαιδευτικούς - για την εργασία του και να επαινείται, γιατί η απάθεια και η αδιαφορία των παιδιών είναι ένα δείγμα βαθιάς αποθάρρυνσης και απόρριψης. Γιατί όπως διαπιστώνει ο κοινωνιολόγος Β. Φίλιας: «Το κάθε παιδί αποτελεί και μια ιδιαιτερότητα. Αφού δεν υπάρχουν προβληματικά παιδιά, αλλά υπάρχει προβληματική κοινωνία».Ως γνωστό η ζωή έχει τα απρόοπτα, έχει τα «χτυπήματα», έχει και τα «πεσίματά» της! Τα παιδιά επιβάλλεται να βοηθηθούν για να αντιμετωπίσουν και δύσκολες καταστάσεις και πίκρες στη ζωή τους. «Διότι ένα χτυπημένο παιδικό χεράκι, κλείνει την πληγή του. Ένα όμως «κουρελιασμένο» φιλότιμο, θα το σέρνει σ’ όλη τη ζωή του!».
Οι εκπαιδευτικοί πάλι με τη σειρά τους παίζουν καταλυτικό ρόλο στην αγωγή των νέων κι ας «αμείβονται» με μισθούς πείνας, όσο βέβαια μπορούν: «Δεν μπορείς να προσφέρεις παραπάνω απ’ αυτό που έχεις»: (Μπρούνερ). Προσφέρουν οι εκπαιδευτικοί όλα εκείνα τα εφόδια για το μέλλον τους. Από τους νέους εξαρτάται πώς θα τα χρησιμοποιήσουν. Γιατί όπως έγραψε ο Ν. Καζαντζάκης «Όταν σου προσφέρουν όλα τα μέσα και τα χρώματα, τότε ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα εσύ».
Οι γονείς πάλι με τη σειρά τους, οφείλουν να μεγαλώνουν τα παιδιά τους σωστά, και να είναι καλοί φίλοι, οδηγοί και συνεργάτες.
Το παιδί ξεχωριστά, αλλά και όλα τα παιδιά, έχουν όλο το δικαίωμα να ζήσουν ευτυχισμένα στη ρευστή και αβέβαιη εποχή του 21ου αιώνα, που οι μεγάλοι δεν θα γνωρίσουμε, αλλά και ούτε που φανταζόμαστε πώς θα είναι, και να αφήσουμε στη νέα γενιά ν’ αποφασίσει εκείνη και ανάλογα να πράξει.
Συμπέρασμα: Οι εκπαιδευτικοί να είναι εκείνοι που θα γίνουν γέφυρες, που θα διευκολύνουν τους μαθητές τους και θα τους βοηθήσουν για να φτιάξουν δικές τους «γέφυρες» στη μαθητική ζωή τους.
Οι μαθητές πάλι με όλα τα εκπαιδευτικά και οικογενειακά προβλήματα να είναι επιμελείς και όχι ράθυμοι και να έχουν αυτογνωσία, γιατί όπως επισημαίνει ο Φιλόσοφος και παιδαγωγός Κίπλιγκ: «Σωστοί μαθητές είναι εκείνοι, που δεν τα ξέρουν όλα, γιατί απλά δεν μαθαίνονται όλα».
Τέλος πάλι οι γονείς – όπως επισημαίνει η παιδαγωγός Ιμβριώτη. «Να μην λειτουργούν σαν οικογένεια «ανεμόμυλος» και οικογένεια «παλάντζα», αλλά οικογένεια σωστή και να λειτουργούν όλοι σαν τα συγκοινωνούντα δοχεία».
Του Αποστ. Β. Ρούντου, εκπαιδευτικού
