Λέμε «Wogs begins at Calais”. Wog = τα αρχικά του “Wicked Oriental Gentleman”, που σημαίνει πονηρός ανατολίτης. Το Wogs begins at Calais σημαίνει λοιπόν ότι οι πονηροί ανατολίτες αρχίζουν από το Calais, δηλαδή ότι όλοι οι Ευρωπαίοι είναι πονηροί ανατολίτες και καλό είναι να τους αποφεύγουμε. Με άλλα λόγια, θεωρούν το έθνος τους ανάδελφο, μοναδικό.
Η γενικευμένη αυτή αντίληψη μεταξύ Βρετανών είναι επόμενο να έχει και πολιτική έκφραση, που οδηγεί στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς της Μεγάλης Βρετανίας (ΜΒ) έναντι των προσπαθειών, οι οποίες αποβλέπουν στην Ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Μετά τον καταστροφικό Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στα πλαίσια του οποίου κύριοι πρωταγωνιστές υπήρξαν οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, μερικά φωτεινά πνεύματα στη Γαλλία ανέλαβαν πρωτοβουλίες με κύριο στόχο την αποφυγή στο μέλλον παρόμοιων πολέμων. Έτσι, δημιουργήθηκε πρώτα, το 1952, η «Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακος και Χάλυβος» (ΕΚΑΧ) με συμμετοχή Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Βελγίου, Ολλανδίας και Λουξεμβούργου. Η Μεγάλη Βρετανία δεν δέχτηκε ούτε καν να συζητήσει τη συμμετοχή της. Ακολούθησε (1958) η δημιουργία, από τις ίδιες χώρες μέλη της ΕΚΑΧ, της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ). Εκ νέου ηχηρή άρνηση συμμετοχής της ΜΒ.
Μάλιστα, η χώρα αυτή για αντιπερισπασμό, πρωτοστάτησε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) με άλλες έξι ευρωπαϊκές χώρες.
Η ΕΖΕΣ δεν ενοχλούσε τη ΜΒ επειδή επρόκειτο για οργανισμό με διακρατικό και όχι υπερεθνικό χαρακτήρα, με εμπορικό και όχι πολιτικό περιεχόμενο.
Αυτή η αρνητική στάση της ΜΒ έναντι κάθε προσπάθειας η οποία απέβλεπε στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση οφείλεται στο ότι οι τότε πολιτικές ηγεσίες ανταποκρίνονταν στο «σύνδρομο μοναδικότητας» ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού. Το σύνδρομο αυτό δεν διακατείχε βέβαια το σύνολο του πληθυσμού. Υπάρχουν και οι ανοιχτόμυαλοι Βρετανοί που απορρίπτουν παρόμοιες αντιλήψεις. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι περισσότεροι των Άγγλων συναδέλφων που γνώρισα στις Βρυξέλλες. Όταν λοιπόν ανήλθε στην εξουσία της ΜΒ πολιτική ηγεσία μη διακατεχόμενη από το «σύνδρομο μοναδικότητας», η χώρα εγκατέλειψε την ΕΖΕΣ και υπέβαλε, το 1962 αίτηση ένταξης στην ΕΟΚ.
Όμως, τότε κυριαρχούσε ο De Gaulle, ο οποίος είχε προβάλει veto. Ακολούθησε δεύτερη αίτηση για ένταξη το 1967. Τον ίδιο χρόνο, ο De Gaulle προέβαλε πάλι veto, γιατί γνώριζε καλά την πολιτική συμπεριφορά της ΜΒ και θεωρούσε ότι εκείνη παρέμενε πάντοτε στην ιδέα της ΕΖΕΣ. Επομένως, θα αποτελούσε αρνητικό στοιχείο στην πρόοδο προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η συμπεριφορά της ΜΒ στις επόμενες δεκαετίες όταν, μετά την αποχώρηση του De Gaulle το 1969 κατέστη δυνατή η ένταξή της στην ΕΟΚ, τον δικαίωσε απολύτως. Σε κάθε διαπραγμάτευση για αλλαγή συνθηκών ή θέσπιση νέων πολιτικών, κανονισμών κλπ., όλο και κάποια εξαίρεση ζητούσε για τον εαυτό της η ΜΒ. Και την πετύχαινε εκβιάζοντας με απειλή veto εάν δεν γινόταν δεκτή. Η κορύφωση της διένεξης ΜΒ και λοιπών κρατών μελών της τότε ΕΟΚ ήρθε όταν έγινε Πρωθυπουργός η Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία θα μείνει στην ιστορία με το περίφημο : «I want my money back» (Θέλω πίσω τα λεφτά μου). Τι είχε συμβεί ; Η Θάτσερ διαπίστωσε ότι η εισφορά της ΜΒ στον προϋπολογισμό της ΕΟΚ, σύμφωνα με τον σχετικό κανονισμό, ήταν μεγαλύτερη των παροχών προς αυτήν, κατά την εφαρμογή των διαφόρων κοινοτικών πολιτικών. Κι’ όμως δεν ήταν η ΜΒ η μόνη χώρα μέλος που παρουσίαζε αρνητικό ισοζύγιο εισφορών – παροχών. Η Γερμανία, κυρίως, και άλλες χώρες είχαν αρνητικό ισοζύγιο (Η Ελλάδα είχε πάντα θετικό). Εντούτοις, καμία χώρα δεν είχε διανοηθεί να διεκδικήσει επιστροφές μέρους των εισφορών της. Η Θάτσερ, αφού εξενεύρισε τους πάντες με τις κραυγές της, τελικά επέτυχε την επιστροφή ενός μέρους του ποσού που διεκδικούσε.
Η εν γένει αντιευρωπαϊκή συμπεριφορά της ΜΒ ήταν επόμενο να καταλήξει στο ερώτημα αν θα έπρεπε να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή όχι. Έτσι, ο Κάμερον απετόλμησε το μοιραίο δημοψήφισμα. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος υπήρξε νίκη των δυνάμεων του λαϊκισμού. Νικήθηκαν οι δυνάμεις της γνώσης και της παράθεσης επιστημονικά θεμελιωμένων επιχειρημάτων.
Νίκησε η πολιτική ρητορεία που χαϊδεύει τ’αυτιά εκείνων που εκπροσωπούν την άγνοια, την προκατάληψη έναντι παντός μη Άγγλου και το φθόνο έναντι εκείνων που έχουν μοχθήσει ώστε να αποκτήσουν γνώση και να μπορούν να αξιολογούν τα πράγματα χωρίς τα βαρίδια προκαταλήψεων. Πανηγυρίζουν οι «νικητές» μη γνωρίζοντας το κακό που έκαναν στη χώρα τους.
Πριν όμως διεξαχθεί το δημοψήφισμα, ο Κάμερον, που ο ίδιος ήταν υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ και αναζητούσε επιχειρήματα έναντι των οπαδών του BREXIT ζήτησε σειρά εξαιρέσεων της ΜΒ από τη λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμών, πέραν αυτών που είχε πετύχει η ΜΒ στις προηγούμενες δεκαετίες, καθώς και σημαντικές τροποποιήσεις της υπάρχουσας νομοθεσίας.
Τρομοκρατημένη η ΕΕ προ των συνεπειών ενός BREXIT, αποδέχτηκε σε σημαντικό βαθμό τα αιτήματα Κάμερον.
Δεν είμαι σε θέση να εκτιμήσω την έκταση των βραχυπροθέσμων αρνητικών συνεπειών για την ΕΕ από την αποχώρηση της ΜΒ. Αναλογίζομαι μόνο τις συνέπειες από την αποδοχή των βρετανικών αιτημάτων στην περίπτωση που θα παρέμεινε η ΜΒ στην ΕΕ. Θα μπορούσαν και άλλα κράτη μέλη, όπως π.χ. η Πολωνία, να ζητήσουν παρόμοιες εξαιρέσεις και προνόμια. Θα είχαμε μία Ευρώπη à la carte και οριστική ματαίωση της πολιτικής ένωσης.
Ίσως κριθώ αιρετικός, αλλά πιστεύω ότι η αποχώρηση της ΜΒ είναι προς όφελος της ΕΕ. Ο μεγάλος De Gaulle δικαιώνεται.
