Κατινισμός

Δημοσίευση: 21 Αυγ 2016 16:34

Του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή

Το «Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής» (ΛΚΝ) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη, περιλαμβάνει το λήμμα «Κατίνα» (σελ. 699), διευκρινίζοντας πως πρόκειται για μειωτικό χαρακτηρισμό που αναφέρεται σε γυναίκες οι οποίες στερούνται μόρφωσης και παιδείας, καθώς και σε άτομα, γυναίκες συνήθως, που σχολιάζουν και κουτσομπολεύουν.

Δεν περιλαμβάνει δυστυχώς τον όρο «Κατινισμός», αφήνοντας έτσι στον συντάκτη αυτού του σημειώματος την ευθύνη να προσδιορίσει την έννοιά του. Τηρώντας αποστάσεις από τις «Κατίνες» της τρέχουσας δημοκρατικής πολιτικής, ώστε να αποφευχθεί η παρεξήγηση της υποστήριξης μιας «Κατίνας» ή της κακολογίας μιας άλλης, λαβαίνοντας όμως υπόψη τη γενικότερη πολιτική αρένα, ο συντάκτης του παρόντος, με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην τον πιάσουν οι «Κατίνες» στο στόμα τους, δεν αποφεύγει τον πειρασμό της δόξας του, αφού δεν αμφιβάλλει πως σε προσεχή έκδοση του ΛΚΝ, ο όρος «Κατινισμός» δεν θα λείπει.

Αναλαμβάνοντας λοιπόν τον ρόλο «λεξικογράφου», ας περιγράψουμε το περιεχόμενο του «Κατινισμού», με την ελπίδα ότι θα τύχει «δημόσιας διαβούλευσης» και θα λάβει την τελική του διατύπωση. Πρίν από όλα, ο όρος δεν έχει μειωτικό χαρακτήρα, αφού έχει ευρεία αναγνωρισημότητα εντός της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας εδώ και δεκαετίες, ζήτημα που ιστορικοί, πολιτειολόγοι, κοινωνιολόγοι και άλλοι ειδικοί θα προσδιορίσουν επαρκώς μετά από έρευνες και συνέδρια, αφήνοντας στους ψυχολόγους το ερώτημα ποιες οι αιτίες εδραίωσης αυτού του φαινομένου.

Πρόκειται συνεπώς για στοιχείο ενσωματωμένο στην πολιτική διαδικασία και στο σώμα της κοινωνίας. Εξαιτίας της πολιτικής ορθότητας να μην υπάρχει διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών, ο όρος καλύπτει και τα δύο φύλα, καθώς και τις προσωπικές προτιμήσεις, ώστε κανείς να μην στερείται του δικαιώματος της χρήσης του. Επιπλέον, ο όρος δεν κάνει διάκριση μεταξύ μορφωμένων και αμόρφωτων, μεταξύ πεπαιδευμένων και απαίδευτων, μεταξύ ελίτ και πλέμπας. Ακόμα και ο πλέον απρόθυμος παρατηρητής της «καθημερινότητας», προφορικής, έντυπης, οπτικοασκουστικής δεν αποφεύγει το μίασμα «προσωπικοτήτων», «εκπροσώπων» και «παραθυρολόγων», όπου τα σχόλια, οι εξηγήσεις, οι διορθώσεις, οι χαρακτηρισμοί συνθέτουν ένα σταυρόλεξο απαξίωσης λέξεων και λόγων, που θριαμβεύει. Την ίδια στιγμή, ο «Κατινισμός» προβάλει τη θεληματική και αγωνιστική πλευρά του, με εκφράσεις όπως (ενδεικτικά) «κόκκινες γραμμές» (ποιος ξέρει πως αυτή σχετίζεται με την παράταξη του αγγλικού στρατού σε βάθος δύο ανδρών και όχι τεσσάρων, η οποία, ενώ έδειχνε πως θα προέβαλε περιορισμένη αντίσταση, υποχρέωσε το ρωσικό ιππικό να υποχωρήσει σε κρίσιμη μάχη κατά τον Πόλεμο της Κριμαίας, 1853-1856), «θετικό –ή αρνητικό- πρόσημο», «κυρίαρχος λαός», «παραδοσιακές ελίτ», έτσι που κάθε αντιπαλότητα σκέψης, κάθε ταχυδακτυλουργία επιχειρήματος βρίσκει μια γραμμή άμυνας, που σκεπάζει την αχρηστία του κουτσομπολιού, ορθώνοντας ένα τείχος προσμονής, εκδίκησης, σωτηρίας. Περνάει απαρατήρητο πως η επανάληψη τέτοιων εκφράσεων περιορίζει μέχρις αχρηστίας την εμβέλεια των λέξεων. Περνάει απαρατήρητο πως η κατάχρηση από κάθε πολιτική πλευρά τέτοιων προσδιορισμών αφαιρεί από τις λέξεις κάθε αρνητική απόχρωση και ενισχύει τη θετική, αλλά απροσδιόριστη, πλην όμως ευφρόσυνη, χρήση τους.

Είναι αμφίβολο αν αυτή η «λεξικογραφική» ανάλυση καλύπτει όλες τις πλευρές του «Κατινισμού». Παρέχει ωστόσο την ευκαιρία συμπληρώσεων με όρους που ακούγονται κάθε λίγο. Ιδού δύο παραδείγματα: «Τον ξεκατίνιασε» (αφορά προσωπικούς ανταγωνισμούς, που επεκτείνονται σε πολιτικές «συζητήσεις»). «Έγινε απίθανο ξεκατίνιασμα» (αφορά την επιβολή μιας «Κατίνας» σε άλλη αντί μαλλιοτραβήγματος). Αυτά τα παραδείγματα, όσο και αν αποδίδουν μιαν αδόκιμη συμπεριφορά, δηλώνουν πως αναφέρονται σε διαδικασίες, όπου ο χρόνος και η προετοιμασία παίζουν τον ουσιωδέστερο λόγο. Έτσι, ο «Κατινισμός» ακολουθεί βήματα εφόδου και δεν αποκτά πλεονέκτημα ή νίκη παρά μετά από σειρά επιθέσεων. Με λίγα λόγια, ο «Κατινισμός» δεν πρόκειται να δείξει έλεος. Δεν πρόκειται να επιθυμήσει μια κάποια λήξη της αντιπαράθεσης. Δεν θα σταματήσει αν δεν δει τον αντίπαλο πεσμένο στο καναβάτσο. Και επειδή ο αντίπαλος δεν στερείται δυνάμεων, ο «Κατινισμός» δεν έχει τέλος, οπότε κατινίζει και το φιλοθεάμον κοινό.

Ο συντάκτης του παρόντος πονήματος, βέβαιος πλέον για τη «λεξικογραφική» δόξα του, αναπτύσσει τον πρώτο κατάλογο των γεννημάτων του «Κατινισμού»: κατινίζω, κατινιά, κατιναριό, κατινιστής και ξεκατινιστής, κατίνιασμα και λοιπά. Η σπουδαιότερη όμως συμβολή του στην ελληνική πολιτική και κοινωνία είναι το απόσταγμα «το κατινίζειν εστί φιλοσοφείν».

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass