«Φίλες και φίλοι διακόπτουμε το πρόγραμμα μας γιατί έχουμε μια έκτακτη είδηση που αφορά την Τουρκία».
Κι εκεί που περιμένεις να ακούσεις τη... συνήθη έκρηξη βόμβας που έβαλε ένας ακόμη τρελαμένος Ισλαμιστής, πιθανότατα στη βασανισμένη Κωνσταντινούπολη με θύματα εκατόμβες αθώων, πληροφορείσαι το... πραξικόπημα.
Ξεπερνώντας την αρχική έκπληξη, δημιουργείται αυτόματα μέσα σου μια αίσθηση... αναχρονισμού. Πραξικόπημα; Μπα! Γίνονται ακόμη και σήμερα πραξικοπήματα στις δυτικές χώρες; Αυτά πια δεν συμβαίνουν ούτε στις... «μπανανίες» της Αφρικής – τουλάχιστον έχουμε καιρό να τα ακούσουμε. Κι όμως, έγινε...
Ξαφνικά, σαν να γύρισε το ρολόι πίσω. Στις δεκαετίες του ’70, και του ’80, τότε που ο κόσμος ήταν πραγματικά διαφορετικός, πιο ελεγχόμενος, περισσότερο προβλέψιμος, πιο απλός. Που κοιμόταν και ξυπνούσε με τις ειδήσεις που του απήγγειλε ο Εθνικός Ραδιοτηλεοπτικός Φορέας (εν προκειμένω η ΕΡΤ) και δεν είχε τα πάντα στο... κινητό του, με το οποίο σήμερα συμβιώνει σχεδόν 24 ώρες το 24ωρο, καθώς το έχει μαζί του ακόμη και στο μαξιλάρι του.
Παρακολούθησα με πραγματική αγωνία, αλλά και περιέργεια, τις ανταποκρίσεις και όλη τη ροή των πληροφοριών από την Τουρκία. Όλα έδειχναν ότι οι πραξικοπηματίες επιτύγχαναν τον σκοπό τους. Εντυπωσιακό! Τι οργάνωση πρέπει να έχει κανείς ώστε να μπορεί να ελέγξει σήμερα με στρατιωτικό κίνημα μια ολόκληρη χώρα; Μόνο η Πόλη έχει 15 εκατομμύρια κατοίκους- ένα πραγματικό χάος. Κατέληξα έτσι στο (προφανές) συμπέρασμα ότι κανένα Κίνημα δεν μπορεί να επιβληθεί –ειδικά σήμερα- αν δεν υπάρχει έμμεση ή σιωπηλή αποδοχή και συναίνεση από το πλήθος. Δεν μπορεί δηλαδή να μην συζητιόταν το θέμα στο εσωτερικό της Τουρκίας. Απλά εμείς οι απ’ έξω ήμασταν για μια ακόμη φορά απληροφόρητοι. Παρά το μεγάλο ενδιαφέρον που είχαν οι εξελίξεις, νικήθηκα από την κούραση...
Το πρωί ξύπνησα με τον... εφτάψυχο Ερντογάν να έχει ελέγξει την κατάσταση και οι πραξικοπηματίες να έχουν συλληφθεί ή φονευθεί. Πλήρης ανατροπή! Άσος ημίχρονο, δύο τελικό που θα έλεγαν και οι ειδικοί του «Στοιχήματος». Μετά, τη σκυτάλη πήραν οι «ειδικοί αναλυτές». Και τι δεν ακούστηκε. Μέχρι πως ο Ερντογάν... επιδίωξε το πραξικόπημα, ώστε να εκθέσει όλους τους μη αρεστούς σ’ αυτόν στρατιωτικούς και να προβεί σε εκτεταμένες εκκαθαρίσεις. Πού η αλήθεια και πού το ψέμα, ουδείς μπορεί να πει, ειδικά σε χώρες όπως η Τουρκία όπου οι θεσμοί είναι ακόμη... ευάλωτοι και η Δημοκρατία έννοια σχετική. Οπότε, καλύτερα να μείνει κανείς στα επιφαινόμενα. Και το γεγονός είναι ότι τον Ερντογάν κράτησαν στην εξουσία οι πολίτες που βγήκαν στους δρόμους να διαδηλώσουν υπέρ του. Ακόμη και οι πολέμιοί του δεν δέχθηκαν επ’ ουδενί να παίξουν το παιχνίδι των στρατιωτικών.
Προσωπικά έτρεφα πάντα σεβασμό στο πρόσωπο του Ερντογάν. Είτε αρέσει είτε όχι, τον τύπο αυτό, έναν ηγεμόνα παλαιάς κοπής, τον εμπιστεύεται και τον ψηφίζει ο λαός του, πάνω από δέκα χρόνια, και με διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό. Τυχαίο; Και πώς να μην τον ψηφίσουν δηλαδή, όταν μέσα σε δέκα χρόνια πήρε μια χώρα υπό την εποπτεία του ΔΝΤ, (και οι Έλληνες καταλαβαίνουμε πολύ καλά πια τι θα πει αυτό), με οικονομία πιο κατεστραμμένη και από αυτήν της σημερινής Ελλάδας και πενταπλασίασε το ΑΕΠ της; Χόρτασε ψωμί ο κόσμος (με τους στρατιωτικούς είχε χορτάσει... ξύλο),πέταξε πέρα τους τοκογλύφους,αποκατέστησε την εθνική κυριαρχία κι έκανε την Τουρκία διεθνώς σεβαστή και υπολογίσιμη. Όσοι πήγαμε στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 2000 αντικρίσαμε μια Πόλη που θύμιζε ακόμη πόλη της Ανατολής. Βρόμικη, με προβληματικές υποδομές, μια εικόνα, γενικότερα, εγκατάλειψης, ο δε κόσμος εξαθλιωμένος. Όσοι ξαναπήγαμε πρόσφατα, δεν πιστεύαμε στα μάτια μας. Η Πόλη έχει... ξεφύγει. Νιώσαμε αμέσως ότι ήμασταν σε μια προηγμένη δυτική μεγαλούπολη και η σύγκριση με τη σημερινή Ελλάδα μάς έφερε θλίψη. Παντού τάξη και καθαριότητα, παντού πράσινο, και φροντισμένοι δημόσιοι χώροι, άριστες συγκοινωνίες και στην ατμόσφαιρα ένας δυναμισμός, μια αισιοδοξία, που σου τη μεταφέρουν τα νέα παιδιά –γιατί η Τουρκία γεννάει παιδιά- που βλέπεις να κινούνται και να εργάζονται παντού. Οπότε τι να του πουν του Ερντογάν; Ότι αλλάζει το Σύνταγμα; Ότι είναι ισλαμιστής; Ότι είναι αυταρχικός; Καμιά φορά λες μακάρι να είχαμε κι εμείς έναν τέτοιο «αυταρχικό».
Ότι ο Ερντογάν έχει κάνει και μεγάλα λάθη, είναι βέβαιο. Κλείνει εφημερίδες, έχει περιορίσει ελευθερίες, κυβερνά σκληρά, αλαζονικά, σχεδόν με κυνισμό. Αλλά εκείνο που βλέπεις πίσω από αυτά είναι ότι πονά τον λαό του. Ενδιαφέρεται ακόμη και για τα πιο μικρά προβλήματα. Μπήκε π.χ. ο ίδιος επικεφαλής της αντικαπνιστικής εκστρατείας, καταγγέλλοντας παραβάτες στην Αστυνομία, ασχολήθηκε ακόμη και με τη... διατροφή της νεολαίας, κηρύσσοντας πόλεμο στο πρόχειρο φαγητό. (Στη Δύση θεωρούμε τα ζητήματα αυτά... παρωχημένα και ασχολούμαστε μόνο με «υψηλής σημασίας» θέματα).
Η Τουρκία του Ερντογάν είναι μια άλλη Τουρκία. Μπορεί να υστερεί σε δημοκρατία, αλλά σε μια χώρα όπου το κουρδικό θέτει ζήτημα όχι απλά ασφάλειας, αλλά... ύπαρξης και εδαφικής ακεραιότητας η δημοκρατία ακούγεται πολυτέλεια.
Στην Τουρκία του Ερντογάν ο λαός φαίνεται να ευημερεί. Έχει δουλειά, έχει καλό εισόδημα πια, απολαμβάνει ανέσεις, αρκετά καλά σχολεία, καλά νοσοκομεία, βλέπει να γίνονται μεγάλα έργα, ταξιδεύει στο εξωτερικό και έχει –παρά την τρομοκρατία- μια ασφάλεια για το μέλλον του. Ο τόπος πάει μπροστά. Πώς λοιπόν να μην γίνει ασπίδα, πώς να μην συντονιστεί – αξιοποιώντας τις δυνατότητες του Διαδικτύου – και τελικά πώς να μην βγει στους δρόμους προασπίζοντας τα κεκτημένα του;
Τον Ερντογάν τον έσωσε ο λαός του. Το ένστικτο ενός κόσμου που δεν θα εγκατέλειπε ποτέ έναν ικανό ηγέτη για να ξαναφέρει τους... πασάδες του βαθέος κεμαλικού κράτους, που τον κράτησαν για πολλά χρόνια στην υπανάπτυξη.
Η ιστορία του τελευταίου πραξικοπήματος μπορεί έτσι να αποβεί πολλαπλώς διδακτική και να θέσει πολλά ερωτήματα για προβληματισμό. Για παράδειγμα: θα κατέβαιναν οι σημερινοί Έλληνες στον δρόμο έτσι και τίποτε «παλαβοί» από τον Στρατό επιχειρούσαν να καταλάβουν την εξουσία με σύνθημα «κάτω αυτοί που μας χρεοκόπησαν;» Ο καθένας ας δώσει την απάντησή του...
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
