Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου*
Ο Χίτλερ ως βασικό πυλώνα της επεκτατικής πολιτικής του είχε την παντελή καταστροφή του κομμουνισμού. Ήθελε με κάθε δυνατό τρόπο να εφαρμόσει τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του, που ήταν ο αντισλαβισμός, ο αντιμπολσεβικισμός, ο αντισημιτισμός, αδιαφορώντας για τους θανάτους εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη. Αφού ενσωμάτωσε στο γερμανικό κράτος του Αυστρία και Τσεχοσλοβακία αναίμακτα, άρχισε την 1-9-1939 τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο με την εισβολή κατά της Πολωνίας. Η Σοβιετική Ένωση δεν αντέδρασε λόγω της συμφωνίας μη επίθεσης μεταξύ των δύο χωρών, που είχε υπογραφεί στις 23-8-1939, γνωστής ως σύμφωνο Μολότωφ - Ρίμπεντροπ, από τα ονόματα των υπουργών εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης και Γερμανίας. Ωστόσο, η Αγγλία και η Γαλλία αντέδρασαν, εφόσον είχαν υπογράψει με την Πολωνία σύμφωνο αλληλοβοήθειας σε περίπτωση που θα δεχόταν επίθεση από τη Γερμανία. Έτσι στις 3 Σεπτεμβρίου του 1939 κηρύσσουν τον πόλεμο στη ναζιστική Γερμανία.
Η εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία διήρκεσε ένα μήνα. Τα ναζιστικά, γερμανικά στρατεύματα δεν έδειξαν καμία διάκριση ανάμεσα στους στρατιωτικούς και τους αμάχους. Η Βαρσοβία θα υποκύψει στις 27 Σεπτεμβρίου μετά από αδιάκοπους βομβαρδισμούς τεσσάρων ημερών. Η εισβολή στην Πολωνία στοίχησε στη Γερμανία 10.572 νεκρούς στρατιώτες και 30.322 τραυματίες. Έχουν προηγηθεί της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα», η κατάληψη από τη Γερμανία του Βελγίου στις 27 Μαΐου του 1940, της Νορβηγίας στις 6/4/1940, της Δανίας στις 9/4/1940 και της Γαλλίας στις 25/6/1940, μετά την κατάληψη του Παρισιού στις 14/6/1940. Επίσης από τις 7-15/9/1940 συντελούνται πολλαπλοί βομβαρδισμοί του Λονδίνου από τη Λουφτβάφφε με τεράστιες καταστροφές στη βρετανική πρωτεύουσα. Έχουμε επίσης την ιταλική εισβολή στην Ελλάδα στις 28 Οκτωβρίου του 1940 με τις μεγάλες νίκες του ελληνικού στρατού στην Αλβανία κατά των Ιταλών. Μεσολαβεί επίσης ο θάνατος του Ι .Μεταξά, στις 29 Ιανουαρίου του 1941, αιφνιδίως και κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, όπως αναφέρει και το ιατρικό πόρισμα των ιατρών του, Μ. Γερουλάνου, Β. Μπένση και Ε. Φωκά (εφημερίδα «Ελεύθερο Βήμα» στις 30/1/1941).
Στις 6 Απριλίου όμως του 1941 Ο Χίτλερ αναγκάζεται να βοηθήσει τον Ιταλό σύμμαχό του, κηρύσσοντας τον πόλεμο στην Ελλάδα και καταλαμβάνει την Αθήνα στις 27 Απριλίου του 1941 και την Κρήτη στις 30 Μαΐου 1941.Καθυστερεί έτσι την εισβολή στη Σ. Ένωση με αποτέλεσμα να τον πιάσει ο φοβερός ρωσικός χειμώνας, με θερμοκρασίες 40 και 50 βαθμούς υπό το μηδέν, με συνέπεια την καταστροφή του γερμανικού στρατού εισβολής.
Τα ξημερώματα της 21ης προς 22 Ιουνίου του 1941, ημέρα Κυριακή στις 03:15 άρχισε η γερμανική εισβολή με την κωδική ονομασία «Μπαρμπαρόσα», σε μια ακτίνα κρούσης 3.000 χλμ. από τη Βαλτική Θάλασσα μέχρι τον Εύξεινο Πόντο, με 3.000.000 στρατό ξηράς, 600.000 άλογα, 600.000 οχήματα και 19.000 σιδηροδρομικούς συρμούς. Ας σημειωθεί ότι το σύνολο του στρατού της Βέρμαχτ την άνοιξη του 1941 ήταν 6.673.000 άνδρες από τους οποίους 4.900.000 ο στρατός ξηράς (72,5% του συνόλου), 1.485.000 η Λουφτβάφφε (22% του συνόλου) 298.000 το πολεμικό ναυτικό (4,4% του συνόλου) και 80.000 τα SS (1.1% του συνόλου). Η τεράστια αυτή στρατιωτική δύναμη χωρίστηκε σε τρεις ομάδες στρατιών. Η ομάδα στρατού του Βορρά με διοικητή τον στρατάρχη φον Λέεμπ, που περιελάμβανε τη 18η στρατιά με διοικητή τον φον Κύχλερ, τη 16η στρατιά με διοικητή τον φον Μπους και μία τεθωρακισμένη στρατιά, την 3η με διοικητή τον στρατηγό Χάιπνερ και το 56ο σώμα τεθωρακισμένων με διοικητή τον φον Μανστάιν. Όλη αυτή η δύναμη των στρατιών του Βορρά ένα και μοναδικό σκοπό είχε: την κατάληψη του Λένινγκραντ. Οι φθινοπωρινές βροχές όμως και το κρύο δυσκόλεψαν την προώθηση του γερμανικού στρατού, τα εδάφη βάλτωσαν και τα άρματα μάχης μετακινούνταν δύσκολα, αφού οι στρατιώτες έβαζαν κορμούς δέντρων, για να προχωρήσουν. Όταν έφτασαν 180 χλμ πριν από το Λένινγκραντ συγκρούστηκαν με την 38η ρωσική στρατιά. Εκεί ο φον Μανστάιν εφαρμόζοντας κυκλωτική επίθεση διαλύει το ρωσικό στράτευμα και συλλαμβάνει 12.000 αιχμαλώτους με 246 πυροβόλα.
Η δεύτερη ομάδα στρατιάς του κέντρου με διοικητή τον στρατάρχη φον Μπόκ είχε τρεις ομάδες, τη 2η με διοικητή στρατηγό φον Βάιχς, την 4η με διοικητή τον στρατηγό φον Κλούγκεϊ και την 9η με διοικητή τον στρατηγό Στράους, καθώς και την τρίτη θωρακισμένη στρατιά με διοικητή τον στρατηγό Χοτ και τη 2η θωρακισμένη στρατιά με διοικητή τον στρατηγό Γκουντέριαν. Η αποστολή της στρατιάς του κέντρου είναι η κατάληψη της Μόσχας. Η προέλαση είναι ραγδαία, αφού ο Γκουντέριαν αρχές Οκτωβρίου καταλαμβάνει διαδοχικά την Ορέλ, την Τούλα και την Κολόμνη απέχοντας 200 χλμ νότια από τη Μόσχα.
Σε λόγο του στις 3 Ιουλίου 1941, ο Ιωσήφ Στάλιν, ο ηγέτης της Ε.Σ.Σ.Δ., κάλεσε τους λαούς που βρίσκονταν κάτω από την κυριαρχία του άξονα, να οργανώσουν την αντίστασή τους. Η ανταπόκριση στο κάλεσμα έγινε πρωταρχικό καθήκον για τα παράνομα κομμουνιστικά κόμματα και όχι μόνο. Ο Στάλιν επίσης θα κάνει δύο κινήσεις που θα αλλάξουν την πορεία του πολέμου. Συνάπτει με την Ιαπωνία, κύρια δύναμη της Άπω Ανατολής, σύμφωνο μη επίθεσης και μεταφέρει 750.000 στρατό για την υπεράσπιση της Μόσχας από την Ανατολή. Ταυτόχρονα υπογράφει σύμφωνο αγγλοαμερικανικής βοήθειας προς την Ε.Σ.Σ.Δ. που θα ίσχυε από 1/10/1941 έως 1/7/1942 . Πιο συγκεκριμένα, προβλέπονταν η παραχώρηση 3.000 αεροσκαφών, 4.000 αρμάτων μάχης, 30.000 φορτηγών αυτοκινήτων και 100.000 τόνων καυσίμων από τους Άγγλους και τους Αμερικάνους με αντάλλαγμα την παραχώρηση ορισμένων εδαφών στον Ειρηνικό ωκεανό που ήταν υπό τη σοβιετική επιρροή.
Η μεγάλη δυσχέρεια μετακίνησης των Γερμανών λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών, 40 και 50 βαθμοί υπό του μηδενός, αναγκάζει το Χίτλερ μετά από σύσκεψη με το επιτελείο του να διακηρύξει: «ούτε Λένινγκραντ ούτε Μόσχα: Ουκρανία». Ωστόσο μια ομάδα αναγνωρίσεως της 4ης στρατιάς έφτασε σε ένα σταυροδρόμι που έγραφε «Μόσχα 22 χλμ» λέγοντας ότι μέσα από τους καπνούς της μάχης αντίκρισαν τους πύργους του Κρεμλίνου. Η οπισθοχώρηση όμως αυτή του Γ’ Ράιχ, κατ’ εντολή του Χίτλερ, παρά τις αντιρρήσεις του στρατηγού Γκουντέριαν, έσωσε το Λενινγκραντ και τη Μόσχα.
Η τρίτη ομάδα των στρατιών του Νότου με διοικητή τον στρατάρχη φον Ρούντσετ πού περιλαμβάνει την 6η στρατιά με διοικητή τον Ραιχενάου, τη 17η με τον φον Στύλπνάγκελ, την 11η με τον φον Μανστάιν και την 1η θωρακισμένη στρατιά με διοικητή τον στρατηγό φον Κλάιστ και ορισμένες μεραρχίες Ούγγρων και Ρουμάνων στρατιωτών με διοικητή τον στρατηγό Αντονέσκου. Η 6η στρατιά καταλαμβάνει στις 19/9/1941 το Κίεβο, πρωτεύουσα της Ουκρανίας συλλαμβάνοντας 650.000 στρατιώτες, που ένα μεγάλο μέρος τους θα πεθάνει από την πείνα. Ο στρατηγός φον Πάουλους στις 20 -8-1942 μετά από πολύνεκρες μάχες μπαίνει στο Στάλινγκραντ, όπου οι μάχες θα μεταφερθούν σε κάθε στενό, σε κάθε σπίτι της πόλης μέχρι στις 2 Φεβρουαρίου 1943, αναγκάζοντας 92.000 Γερμανούς να παραδοθούν λόγω έλλειψης τροφίμων και πολεμοφοδίων και με κύριο αιχμάλωτο τον ίδιο τον φον Πάουλους. Ο Πάουλους έλαβε τον βαθμό του Στρατάρχη από τον Χίτλερ καθώς η μάχη του Στάλινγκραντ έβαινε στο τέλος της, πράγμα που ο ίδιος εξέλαβε ως προτροπή να αυτοκτονήσει, καθώς κανένας Γερμανός στρατάρχης δεν είχε ποτέ συλληφθεί αιχμάλωτος.
Η Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» έμελλε τελικά να είναι ο τάφος των ναζί, καθώς την 1η Μαρτίου 1944, κανένας Γερμανός στρατιώτης δεν πατούσε πλέον σοβιετικό έδαφος. Ο ρώσικος λαός και ο Κόκκινος Στρατός μετά από θυσίες είχαν σώσει την ανθρωπότητα (τον Απρίλιο του 1945, ο Κόκκινος Στρατός υπό τον Ζούκοφ θα εισέλθει στο Βερολίνο). Η Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα στοίχισε στους Γερμανούς 174.000 νεκρούς στρατιώτες, 36.000 αγνοουμένους και 604.000 τραυματίες, ενώ εκατομμύρια των Σοβιετικών, άμαχοι και στρατιώτες, ήταν θύματα της γερμανικής εισβολής.
Βιβλιογραφία: Ραΐμόν. Καρτιέ, Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πόλέμου, Πάπυρος -Λαρούς, Paris-Match.τόμος 1, σελ 36-283, «Πάπυρος», Αθήναι 1965
* Ο Στέφανος Παπαγεωργίου είναι τεχνολόγος μηχανικός, ιστορικός μελετητής.
