Γραφει ο Ηλίας Κανέλλης
Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση αποφάσισε και, με συνοπτικές διαδικασίες, άδειασε τον προσφυγικό καταυλισμό της Ειδομένης. Με συνοπτικές διαδικασίες, οδήγησε περισσότερους από 10.000 ξένους μακριά από το μέρος όπου πολλοί έζησαν έως και ένα εξάμηνο, προσδοκώντας να περάσουν απέναντι, προς τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, που φάνταζαν για τους περισσότερους η Γη της Επαγγελίας.
Η εκκένωση της Ειδομένης έγινε χωρίς την παρουσία δημοσιογράφων – ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, χωρίς την παρουσία τυχόν ενοχλητικών δημοσιογράφων, αφού η κάλυψη των επιχειρήσεων εκκένωσης επιτρεπόταν μόνο στην αστυνομία, στην κρατική (και απολύτως εξαρτημένη από τις κυβερνητικές πολιτικές) τηλεόραση και στο κρατικό Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Οι δημοσιογράφοι που επιχείρησαν να πλησιάσουν απωθήθηκαν από τις αρχές, το παγκόσμιο ενδιαφέρον της είδησης κάλυψαν ανταποκρίσεις και εικόνες που ελήφθησαν πέρα από τα σύνορα, από το έδαφος της πΓΔ της Μακεδονίας. Δεν μάθαμε ωστόσο τι μέθοδοι ακολουθήθηκαν για την εκκένωση, αν η αστυνομία χρησιμοποίησε βία, τι συνέβη με τις διαπιστευμένες μη κυβερνητικές οργανώσεις που είχαν εργαστεί για τη σίτιση και την ιατρική φροντίδα των ανθρώπων που είχαν καταλύσει εκεί. Δεν μάθαμε πόσοι ασθένησαν, δεν μάθαμε τι είδους μολυσματικές ασθένειες εντοπίστηκαν, πώς αντιμετωπίστηκαν οι ασθενείς. Είδαμε μερικές φωτογραφίες που «ξέφυγαν» από την ασφυξία του κυβερνητικού ελέγχου, εικόνες με παρατημένα και πατημένα φάρμακα, σκηνές που γκρεμίστηκαν και κάποιες σκηνές φευγαλέας βίας με κάποιους ανυπότακτους. Δεν μάθαμε τι έγινε με την παραβατικότητα που αναφέρθηκε στην περιοχή, τι ρόλο έπαιζαν όσοι διακινούσαν στα αραβικά οδηγίες διαφυγής από τη χώρα, τι είδους «αλληλέγγυοι» έδρασαν, με τη χρηματοδότηση και την κάλυψη ποίων. Δεν μάθαμε αν υπήρξαν θύλακες εξτρεμιστικών δραστηριοτήτων, δεν μάθαμε αν όσοι κατέλυαν στην Ειδομένη ήταν πρόσφυγες ή μετανάστες, δεν μάθαμε πού κατέληξαν όσοι αποπέμφθηκαν από εκεί – πήγαν σε χώρους υποδοχής ή αφέθηκαν στην τύχη τους, να «λιάζονται» (κατά την έκφραση της Τασίας Χριστοδουλοπούλου) στη χώρα, αβοήθητοι, απελπισμένοι, ανθρώπινα ράκη.
***
Πριν από μερικούς μήνες, περιέγραψα από αυτές τις σελίδες, μια επίσκεψή μου στην Ειδομένη. Είχα δει, αν θυμάστε, κυρίως απελπισμένους ανθρώπους. Βροχή, λάσπη, βρομιά, σκουπίδια, αρρώστιες. Κλειστούς ορίζοντες. Απελπισία και αγανάκτηση.
Οι άνθρωποι αυτοί ήταν μόνοι τους εκεί. Παρατημένοι. Το κράτος απουσίαζε επιδεικτικά. Χρησιμοποιήθηκαν, σε διάφορες φάσεις, σαν ντεκόρ μιας φτηνής προπαγάνδας, σύμφωνα με την οποία η ανθρώπινη εκείνη χωματερή ήταν δημιούργημα «των Σκοπιανών» που έκλεισαν τη δίοδο προς την Ευρώπη και, φυσικά, των ίδιων των Ευρωπαίων, της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλην Ελλήνων, φυσικά), που απάνθρωποι, νεοφιλελεύθεροι, παραδομένοι στον καταναλωτισμό και στους εαυτούς τους, δεν νοιάζονται για το ανθρωπιστικό δράμα που δημιούργησε ο πόλεμος στη Συρία. Το ελληνικό κράτος αποποιήθηκε τις ευθύνες του (ακόμα και για τις συνθήκες που το ίδιο είχε υπογράψει) και συνέχισε να κατασκευάζει εχθρούς, χρήσιμους ανά πάσα στιγμή, εξίσου στους αριστερούς και δεξιούς «του αντιμνημονίου», που παριστάνουν ακόμα τους αντιμνημονιακούς κι ας έχουν υπογράψει το σκληρότερο και το επαχθέστερο μνημόνιο μετά το 2010 και την κατ’ ουσίαν χρεοκοπία της χώρας.
Όπως στην Ειδομένη, και σε πολλά ακόμα σημεία της χώρας οι πρόσφυγες και οι έχοντες ανάγκη εγκαταλείφθηκαν στην τύχης τους – και στην καλοσύνη των δομών φιλοξενίας, των χρηματοδοτούμενων από την Ευρώπη ΜΚΟ και ορισμένων πεισματάρηδων εθελοντών. Ήδη, κάποια από αυτά τα σημεία θεωρούνται μικρότερης έκτασης Ειδομένες. Στο λιμάνι του Πειραιά, π.χ., απ’ όπου επίσης θα είχαν απομακρυνθεί (για πού;) οι πρόσφυγες, μόλις προχθές 70 άνθρωποι προσβλήθηκαν από τροφική δηλητηρίαση. Αν είχε συμβεί σε Έλληνες πολίτες κάτι ανάλογο, υπό το βάρος της καταγγελίας και μόνο θα είχαν διαταχθεί έρευνες, θα είχαν απαγγελθεί μηνύσεις, θα υπήρχε θόρυβος. Στην περίπτωση των προσφύγων (ή και μεταναστών), δεν κουνήθηκε φύλλο. Δεν ενδιαφέρθηκαν ούτε οι συνήθεις ευαίσθητοι. Τέτοιο μυθριδατισμό έχει υποστεί η κοινωνία μας.
***
Το χειρότερο είναι ότι, και όταν λειτουργούσε η Ειδομένη και τώρα που εκκενώθηκε όπως εκκενώθηκε, το προσφυγικό πρόβλημα (που ήταν, ανέκαθεν, υπαρξιακής διάστασης πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ, η κινητήριος ώθηση ενός κόμματος που υποστήριζε άνευ όρων υποτίθεται την αλληλεγγύη των λαών) στην ουσία είναι, για την ελληνική κοινωνία, απλώς, ένα ενοχλητικό πρόβλημα. Σαν ένα ακόμα ενοχλητικό σκουπίδι σε ένα χώρο ούτως ή άλλως γεμάτο σκουπίδια.
Όσο για την πολιτεία και τους εκπροσώπους της, μεταφράζει σε πολιτική αυτή τη διάθεση (ή την κούραση) της κοινωνίας. Ειδικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ανέκαθεν χρησιμοποίησε τους μετανάστες και τους πρόσφυγες ως εργαλεία. Στην αρχή, ως συμμάχους στο υποτιθέμενο ηθικό πλεονέκτημα, στις πολιτικές καλές προθέσεις με τις οποίες πήραν την εξουσία. Κατόπιν, ως μέσο πίεσης προς την Ευρώπη – είτε τα κυβερνητικά στελέχη το έλεγαν ανοιχτά είτε το απέκρυπταν. Και τώρα, που η Ευρώπη διατήρησε την κυβέρνηση στην εξουσία, ως μνημονιακότερη των μνημονιακών κυνερνήσεων, η κυβέρνηση αποσύρει τους πρόσφυγες από το προσκήνιο, επιδιώκοντας να τους οδηγήσει στην αφάνεια, με όσο λιγότερο κόστος είναι δυνατόν.
Οι άνθρωποι που ήσαν χρήσιμοι μέχρι την αξιολόγηση της εφαρμογής του μνημονίου ως ζωντανοί μάρτυρες ενός κοινωνικού προβλήματος, σήμερα αποσύρονται από το προσκήνιο της επικαιρότητας αφού η έχθρα με την Ευρώπη και τη Δύση έλαβε τέλος και έγινε ανακωχή. Μην έχετε αμφιβολίες ότι, αν τους χρειαστεί, ο ΣΥΡΙΖΑ θα ανακαλέσει τους πρόσφυγες από το περιθώριο που εκείνος τους οδήγησε, για τον επόμενο γύρο της πολιτικής των εντυπώσεων. Η ντροπή της Ειδομένης έχει αφήσει ατελείωτες εφεδρείες από κομπάρσους που, αν η κυβερνηση κρίνει, θα ξαναεπιδείξουν τη δυστυχία τους.
Τα αποθέματα σε δυστυχείς ανθρώπους, έτοιμους προς επίδειξη από την κυβέρνηση αν χρειαστεί, αυξάνονται και πληθύνονται. Ανάλογα με την αυξανόμενη χυδαιότητα των εξουσιαστών που σήμερα μας κυβερνούν.
