Του Ηρακλή Τσιάμαλου, φιλολόγου
Δυστυχώς η χώρα μας παραμένει ο ιδανικός τόπος για να μελετηθούν τα παραπάνω φαινόμενα που έχουν ένα κοινό παρανομαστή: Τα ταμεία της χώρας παραμένουν άδεια! Όλοι, υποτίθεται, συμφωνούμε για την πάταξη της φοροδιαφυγής αλλά στην πράξη αυτή συνεχίζει να διαλύει κάθε έννοια ισορροπίας και λογικής στην οικονομική ζωή της χώρας. Όταν σε μια χώρα ορισμένοι πλούσιοι εμφανίζονται ως πάμπτωχοι λαμβάνοντας επίδομα θέρμανσης και δελτία κοινωνικού τουρισμού, το πρόβλημα είναι μεγάλο, με πολλές παρενέργειες και ακόμη περισσότερες αδικίες.
Εικόνα πρώτη: Λαϊκή αγορά. Εννιά στους δέκα μικροπωλητές δεν κόβουν αποδείξεις και εννιά στους δέκα καταναλωτές δεν τις ζητούν. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι ο κρατικός κουμπαράς χάνει κάθε μέρα από κάθε λαϊκή, ανάλογα με το μέγεθός της, 5.000 με 10.000 ευρώ! Μεγάλη ευθύνη έχει ο αγοραστής που δεν ζητά απόδειξη. Μόνο με ψυχαναλυτικά εργαλεία μπορεί να κατανοηθεί η συνέχιση αυτής της νοοτροπίας. Αλήθεια πώς να εξηγήσουμε τη στάση του συνταξιούχου των τετρακοσίων ευρώ ή του ανέργου που από τη μια δεν ζητούν απόδειξη, σταματώντας έτσι τη ροή χρημάτων προς τα κρατικά ταμεία και από την άλλη ανησυχούν για το αν θα μειωθεί η σύνταξη ή αν θα συνεχιστεί το επίδομα ανεργίας; Αλήθεια τι έχουν να φοβηθούν; Μήπως δεν θα τους συμπαθεί πια ο μικροπωλητής ή δεν τους δώσει την επόμενη καλά πορτοκάλια; Ίση ευθύνη αν όχι μεγαλύτερη για το φαινόμενο αυτό έχουν οι μηχανισμοί ελέγχου της αγοράς και η σύγχυση που υπάρχει ως προς τις συνέπειες. Αν ήταν γνωστοί οι κανόνες και τηρούνταν (στέρηση της άδειας του μικροπωλητή αλλά και επιβολή προστίμου στον καταναλωτή) η συμπεριφορά και η νοοτροπία θα άλλαζαν σε μια νύχτα με την ίδια ταχύτητα που αλλάζουμε είτε είμαστε επιχειρηματίες είτε καταναλωτές όταν βρισκόμαστε σε χώρες του ευρωπαϊκού βορρά.
Εικόνα 2η Διαβάζοντας τον κατάλογο με τις τιμές πώλησης καινούργιων αυτοκινήτων με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι σχεδόν τα μισά μοντέλα απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας. Για να τονωθούν οι πωλήσεις των καινούργιων αυτοκινήτων και των εισαγωγέων το κράτος προτιμά να παίρνει φόρους μόνο από αυτούς που δεν αντέχουν οικονομικά να αντικαταστήσουν το αυτοκίνητό τους (τέλη κυκλοφορίας που αντιστοιχούν στο 10% ή και παραπάνω της αξίας του αυτοκινήτου) ενώ δε ζητά τίποτα (μηδέν τέλη κυκλοφορίας) από κάποιον που δαπάνησε 30.000 ή 40.000 ευρώ για ένα όχημα με το επιχείρημα ότι είναι νέας τεχνολογίας. Εδώ έχουμε μια χαρακτηριστική περίπτωση φοροασυλίας που είναι επωφελής μεν για λίγους (εισαγωγείς και αγοραστές νέων αυτοκινήτων) αλλά εξοντωτική για τους πολλούς που σηκώνουν το βάρος και εκείνων που έχουν απαλλαγεί.
Εικόνα 3η. Ο καλός λογιστής, περιζήτητος δάσκαλος της φοροαποφυγής, που βρίσκει χίλιους δυο τρόπους η επιχείρηση ή ο πελάτης να πληρώσουν όσο το δυνατόν λιγότερους φόρους ευρισκόμενοι πάντα στα όρια της νομιμότητας. Τα εργαλεία είναι άφθονα: Εταιρικό αυτοκίνητο ή σκάφος , εταιρία στο Λουξεμβούργο ή στα νησιά Καϋμάν (τα νησιά όπου χιλιάδες εταιρίες αρκούνται στο χώρο μιας μικρής ταχυδρομικής θυρίδας) , εικονικές δαπάνες , εικονικές δωρεές, ιδιοκτησίες αθλητικών σωματείων…
Εικόνα 4η. Όλοι μας ανεξαιρέτως αναφωνούμε οργισμένοι «πού είναι το κράτος» όταν διαπιστώνουμε ελλείψεις, κάποιες φορές τραγικές, στην περίθαλψη, στην εκπαίδευση ή στον κρατικό μηχανισμό και την ίδια στιγμή εμείς οι ίδιοι στερούμε από την πολιτεία πολύτιμους πόρους με διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες. Ταυτόχρονα κάθε βράδυ ακούμε πόσο αιμοβόροι και αδίστακτοι είναι οι τροϊκανοί ξεχνώντας ότι εμείς τους καλέσαμε γιατί κανένας πλέον δε μας δάνειζε!
Όσοι έχουν ζήσει σε άλλη χώρα στο δυτικό κόσμο, το γνωρίζουν καλά. Όλοι πληρώνουν τους φόρους τους και κόβουν αποδείξεις όχι γιατί έχουν εσωτερικεύσει ως καθήκον το να πληρώνουν αλλά γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή. Πώς θα συμπεριφερόμασταν όλοι μας αν γνωρίζαμε για παράδειγμα ότι σε περίπτωση ελέγχου και εντοπισμού φοροδιαφυγής στα οικονομικά μας θα στερούμασταν την άδεια άσκησης του επαγγέλματός μας και θα γινόταν κατάσχεση της περιουσίας μας στο ύψος των οφειλών μας;
Τα πράγματα είναι τραγικά απλά: Η θα αλλάξουμε νοοτροπία , ή θα μας αλλάξει η ίδια η ζωή αφού όμως πληρώσουμε ένα πολύ οδυνηρό τίμημα. Κανένα κόμμα και καμία πολιτική δε μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση της χώρας αν πρώτα δε μαζευτούν χρήματα στα κρατικά ταμεία.
